Kaznodziei 10

1 Jako muchy zdechłe zasmradzają i psują olejek aptekarski: tak człowieka z mądrości i z sławy zacnago trochę głupstwa oszpeca.

Muscae morientes perdunt suavitatem unguenti. Pretiosior est sapientia et gloria, parva et ad tempus stultitia.

2 Serce mądrego jest po prawej stronie jego; ale serce głupiego po lewej stronie jego.

Cor sapientis in dextera eius, et cor stulti in sinistra illius.

3 I na ten czas, gdy głupi drogą idzie, serce jego niedostatek cierpi; bo pokazuje wszystkim, że głupim jest.

Sed et in via stultus ambulans, cum ipse insipiens sit, omnes stultos aestimat.

4 Jeźliby duch panującego powstał przeciwko tobie, nie opuszczaj miejsca twego; albowiem pokora wstręt czyni grzechom wielkim.

Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te, locum tuum ne demiseris: quia curatio faciet cessare peccata maxima.

5 Jest złe, którem widział pod słońcem, to jest, błąd, który pochodzi od zwierzchności:

Est malum quod vidi sub sole, quasi per errorem egrediens a facie principis:

6 Że głupi wywyższani bywają w godności wielkiej, a bogaci w mądrość nisko siadają;

positum stultum in dignitate sublimi, et divites sedere deorsum.

7 Widziałem sługi na koniach, a książąt chodzących piechotą jako sługi.

Vidi servos in equis: et principes ambulantes super terram quasi servos.

8 kto kopie dół, sam weń wpada; a kto rozrzuca płot, wąż go ukąsi.

Qui fodit foveam, incidet in eam: et qui dissipat sepem, mordebit eum coluber.

9 Kto przenosi kamienie, urazi się niemi; a kto łupie drwa, niebezpieczen jest od nich.

Qui transfert lapides, affligetur in eis: et qui scindit ligna, vulnerabitur ab eis.

10 Jeźliże się stępi żelazo, a nie naostrzyłby ostrza jego, tedy mocy przyłożyć musi; ale to daleko lepiej mądrość sprawić może.

Si retusum fuerit ferrum, et hoc non ut prius, sed hebetatum fuerit, multo labore exacuetur, et post industriam sequetur sapientia.

11 Jeźli ukąsi wąż przed zaklęciem, nic nie pomogą słowa zaklinacza.

Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui occulte detrahit.

12 Słowa ust mądrego są wdzięczne; ale wargi głupiego pożerają go.

Verba oris sapientis gratia: et labia insipientis praecipitabunt eum:

13 Początek słów ust jego głupstwo, a koniec powieści jego wielkie błazeństwo.

Initium verborum eius stultitia, et novissimum oris illius error pessimus.

14 Bo głupi wiele mówi, choć nie wie ten człowiek, co ma być. Albowiem któż mu oznajmi, co po nim nastanie?

Stultus verba multiplicat. Ignorat homo quid ante se fuerit: et quid post se futurum sit, quis ei poterit indicare?

15 Głupi pracują aż do ustania, a przecie nie mogą dojść do miasta.

Labor stultorum affliget eos, qui nesciunt in urbem pergere.

16 Biada tobie, ziemio! której król jest dziecięciem, i której książęta rano biesiadują.

Vae tibi terra, cuius rex puer est, et cuius principes mane comedunt.

17 Błogosławionaś ty, ziemio! której król jest synem zacnych, a której książęta czasu słusznego jadają dla posilenia, a nie dla opilstwa.

Beata terra, cuius rex nobilis est, et cuius principes vescuntur in tempore suo ad reficiendum, et non ad luxuriam.

18 Dla lenistwa się dach pochyla, a dla osłabiałych rąk przecieka dom.

In pigritiis humiliabitur contignatio, et in infirmitate manuum perstillabit domus.

19 Dla uweselenia gotują uczty, i wino rozwesela żywot; ale pieniądze do wszystkiego dopomagają.

In risum faciunt panem, et vinum ut epulentur viventes: et pecuniae obediunt omnia.

20 Ani w myśli twojej królowi nie złorzecz, ani w skrytym pokoju twoim nie przeklinaj bogatego; albowiem i ptak niebieski doniósłby ten głos; a to, co ma skrzydła, objawiłoby powieść twoję.

In cogitatione tua regi ne detrahas, et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti: quia et aves caeli portabunt vocem tuam, et qui habet pennas annunciabit sententiam.