Powtórzonego 31
1 Przyszedłszy tedy Mojżesz, opowiedział te słowa wszystkiemu Izraelowi,
Moses [Drawn out] went and spoke these words to all Israel [God prevails].
2 I rzekł do nich: Sto i dwadzieścia lat jest mi dziś; nie mogę więcej wychodzić i wchodzić; a też mi Pan powiedział: Nie przejdziesz za ten Jordan.
He said to them, “I am one hundred twenty years old today. I can no more go out and come in. Adonai has said to me, ‘You shall not go over this Jordan [Descender].’
3 Pan, Bóg twój sam pójdzie przed tobą; on wytraci narody te przed tobą, i posiędziesz je: Jozue, ten pójdzie przed tobą, jako powiedział Pan.
Adonai your God himself will go over before you. He will destroy these nations from before you, and you shall dispossess them. Joshua [Salvation Yah] will go over before you, as Adonai has spoken.
4 I uczyni im Pan, jako uczynił Sehonowi, i Ogowi, królom Amorejskim, i ziemi ich, które wygładził.
Adonai will do to them as he did to Sihon and to Og, the kings of the Amorites [Descendants of Talkers], and to their land; whom he destroyed.
5 A gdy je wam Pan poda, tedy im uczynicie według każdego przykazania, jakom wam przykazał.
Adonai will deliver them up before you, and you shall do to them according to all the mitzvot ·instructions· I have enjoined you.
6 Zmacniajcież się, a mężnie sobie poczynajcie, nie bójcie się, ani się lękajcie twarzy ich; albowiem Pan, Bóg twój, on idzie z tobą, nie odstąpi cię, ani cię opuści.
Be strong and courageous. Don’t be afraid or scared of them; for Adonai your God himself is who goes with you. He will not fail you nor forsake you.”
7 Tedy przyzwawszy Mojżesz Jozuego, rzekł do niego przed oczyma wszystkiego Izraela: Zmocnij się, a mężnie sobie poczynaj; bo ty wnijdziesz z ludem tym do ziemi, o którą przysiągł Pan ojcom ich, że im ją da, a ty im ją w dziedzictwo podzielisz.
Moses [Drawn out] called to Joshua [Salvation Yah], and said to him in the sight of all Israel [God prevails], “Be strong and courageous, for you shall go with this people into the land which Adonai has sworn to their fathers to give them; and you shall cause them to inherit it.
8 A Pan on pójdzie przed tobą, on będzie z tobą, nie odstąpi cię, ani cię opuści; nie bójże się, ani się lękaj.
Adonai himself is who goes before you. He will be with you. He will not fail you nor forsake you. Don’t be afraid. Don’t be discouraged.”
9 Tedy napisał Mojżesz ten zakon i oddał go kapłanom, synom Lewiego, którzy nosili skrzynię przymierza Pańskiego, i wszystkim starszym Izraelskim.
Moses [Drawn out] wrote this Torah ·Teaching·, and delivered it to the priests the sons of Levi [United with], who bore the ark of Adonai’s covenant, and to all the elders of Israel [God prevails].
10 Przytem rozkazał im Mojżesz, mówiąc: Na początku każdego siódmego roku, w pewny czas roku odpuszczania, w święto Kuczek;
Moses [Drawn out] enjoined them, saying, “At the end of every seven years, in the set time of the year of release, in the festival of Sukkot ·Booths·,
11 Gdy się zejdzie wszystek Izrael, aby się pokazał przed Panem, Bogiem twoim, na miejscu, które sobie obierze, obwołasz ten zakon przed wszystkim Izraelem w uszach ich;
when all Israel [God prevails] has come to appear before Adonai your God in the place which he will choose, you shall read this Torah ·Teaching· before all Israel [God prevails] in their hearing.
12 A zgromadzisz lud, męże, i niewiasty, i dziatki, i przychodnie twoje, którzy są w bramach twoich, aby słuchali, i aby się uczyli, i bali Pana, Boga waszego, i przestrzegali, aby czynili wszystkie słowa zakonu tego.
Assemble the people, the men and the women and the little ones, and the foreigners who are within your gates, that they may sh'ma ·hear obey·, and that they may learn, and fear Adonai your God, and observe to do all the words of this Torah ·Teaching·;
13 Synowie też ich, którzy jeszcze nie wiedzą, niechaj słuchają, i niech się uczą bać Pana, Boga waszego, po wszystkie dni, których żyć będziecie na ziemi, do której idziecie, przeprawiwszy się przez Jordan wnijdziecie, abyście ją posiedli.
and that their children, who have not known, may sh'ma ·hear obey·, and learn to fear Adonai your God, as long as you live in the land where you go over the Jordan [Descender] to possess it.”
14 Zatem rzekł Pan do Mojżesza: Oto, przybliżyły się dni śmierci twojej; przyzówże Jozuego, a stańcie w namiocie zgromadzenia, a przykażę mu. Szedł tedy Mojżesz i Jozue, a stanęli w namiocie zgromadzenia.
Adonai said to Moses [Drawn out], “Behold, your days approach that you must die. Call Joshua [Salvation Yah], and present yourselves in the Tent of Meeting, that I may enjoin him.” Moses [Drawn out] and Joshua [Salvation Yah] went, and presented themselves in the Tent of Meeting.
15 Tedy się ukazał Pan w namiocie w słupie obłokowym; i stanął on słup obłokowy nade drzwiami namiotu,
Adonai appeared in the Tent in a pillar of cloud, and the pillar of cloud stood over the Tent’s door.
16 I rzekł Pan do Mojżesza: Oto, ty zaśniesz z ojcy twoimi; a powstawszy lud ten będzie cudzołożył, naśladując bogów cudzoziemców tej ziemi, do której wchodzi, aby mieszkał w pośrodku niej i opuści mię, i złamie przymierze moje, którem postanowił z nim.
Adonai said to Moses [Drawn out], “Behold, you shall sleep with your fathers. This people will rise up, and play the prostitute after the strange deities of the land, where they go to be among them, and will forsake me, and break my covenant ·binding contract between two or more parties· which I have made with them.
17 Przetoż zapali się gniew mój przeciwko jemu onego dnia, a opuszczę je, i skryję oblicze moje przed nimi, a będzie na pożarcie, i znajdą go wiele złych rzeczy i utrapienia; i rzecze dnia onego: Azaż nie dlatego, iż Boga mego nie masz w pośrodku mnie, znalazły mię te złe rzeczy?
Then my anger shall be kindled against them in that day, and I will forsake them, and I will hide my face from them, and they shall be devoured, and many evils and troubles shall come on them; so that they will say in that day, ‘Haven’t these evils come on us because our God is not among us?’
18 A Ja kryjąc skryję oblicze moje w on dzień dla wszystkiego złego, które czynili, udawszy się za bogi cudzymi.
I will surely hide my face in that day for all the evil which they have done, in that they have turned to other deities.
19 Teraz tedy napiszcie sobie tę pieśń, a naucz jej synów Izraelskich; włóż ją w usta ich, aby im była ta pieśń świadectwem przeciwko synom Izraelowym.
“Now therefore write this song for yourselves, and teach it to the children of Israel [God prevails]. Put it in their mouths, that this song may be a witness for me against the children of Israel [God prevails].
20 Albowiem wprowadzę go do ziemi, o którąm przysiągł ojcom jego, opływającej mlekiem i miodem; i będzie jadł, a naje się, i utyje, a obróci się do bogów cudzych, i służyć im będzie, i rozdraźnią mię, i zrzucą przymierze moje,
For when I have brought them into the land which I swore to their fathers, flowing with milk and honey, and they have eaten and filled themselves, and grown fat; then they will turn to other deities, and abad ·serve· them, and despise me, and break my covenant.
21 I stanie się, gdy go znajdzie wiele złego i utrapienia, że będzie ta pieśń przed nim na świadectwo; albowiem nie przyjdzie w zapamiętanie w uściech nasienia ich, gdyż wiem myśli jego, i co on jeszcze dziś czynić będzie, pierwej niż go wprowadzę do ziemi, o którąm przysiągł.
It will happen, when many evils and troubles have come on them, that this song will testify before them as a witness; for it will not be forgotten out of the mouths of their descendants; for I know their ways and what they are doing today, before I have brought them into the land which I swore.”
22 I napisał Mojżesz tę pieśń onegoż dnia, i nauczył jej synów Izraelskich.
So Moses [Drawn out] wrote this song the same day, and taught it the children of Israel [God prevails].
23 Potem przykazał Jozuemu, synowi Nunowemu, i rzekł: Zmacniaj się, i mężnie sobie poczynaj; albowiem ty wprowadzisz syny Izraelskie do ziemi, o którąm im przysiągł; a Ja będę z tobą.
He enjoined Joshua [Salvation Yah] the son of Nun, and said, “Be strong and courageous; for you shall bring the children of Israel [God prevails] into the land which I swore to them. I will be with you.”
24 I stało się, gdy napisał Mojżesz słowa zakonu tego w księgi, i dokończył ich,
When Moses [Drawn out] had finished writing the words of this Torah ·Teaching· in a book, until they were finished,
25 Rozkazał Mojżesz Lewitom, którzy nosili skrzynię przymierza Pańskiego, mówiąc:
Moses [Drawn out] enjoined the Levites [Descendants of United with], who bore the ark of Adonai’s covenant, saying,
26 Weźmijcie księgi zakonu tego i włóżcie je przy stronie do skrzyni przymierza Pana, Boga waszego, aby tam były przeciwko tobie na świadectwo;
“Take this book of the Torah ·Teaching·, and put it by the side of the ark of Adonai’s covenant your God, that it may be there for a witness against you.
27 Albowiem ja znam upór twój, i kark twój twardy; oto, póki ja jeszcze dziś żyję z wami, jesteście odpornymi Panu, jakoż daleko więcej po śmierci mojej?
For I know your rebellion, and your stiff neck. Behold, while I am yet alive with you today, you have been rebellious against Adonai. How much more after my death?
28 Zgromadźcież do mnie wszystkie starsze pokoleń waszych, i przełożone wasze, żebym mówił w uszach ich słowa te, i będę wzywał na świadectwo przeciwko nim niebo i ziemię,
Assemble to me all the elders of your tribes, and your officers, that I may speak these words in their ears, and call heaven and earth to witness against them.
29 Ponieważ wiem, że po śmierci mojej popsujecie się bardzo, a ustąpicie z drogi, którąm wam rozkazał; przetoż przyjdzie na was to złe w ostatnie dni, gdy będziecie czynić złe przed oczyma Pańskiemi, draźniąc go sprawami rąk waszych.
For I know that after my death you will utterly corrupt yourselves, and turn aside from the way which I have enjoined you; and evil will happen to you in the latter days; because you will do what Adonai sees as evil and provoke him to anger by your deeds.”
30 I mówił Mojżesz w uszach wszystkiego zgromadzenia Izraelskiego słowa tej pieśni, aż jej dokończył.
Moses [Drawn out] spoke in the ears of all the assembly of Israel [God prevails] the words of this song, until they were finished.
