Łukasza 3
1 Był piętnasty rok rządów Tyberiusza, rzymskiego cezara. W tym czasie gubernatorem prowincji Judei był Piłat, zarządcą Galilei—Herod Antypas, zarządcą Iturei i Trachonu—jego brat Filip, a zarządcą Abileny—Lizaniasz.
Leleꞌ naa, Tiberius dadꞌi keser mana toꞌu parendaꞌ sia Roma, too sanahulu lima ena. Pontius Pilatus dadꞌi hofernor sia propensi Yudea. Herodes dadꞌi hofernor sia propensi Galilea. Herodes aꞌan Filipus, dadꞌi hofernor sia propensi Iturea no propensi Trakonitis. Boe ma Lisanias dadꞌi hofernor sia propensi Abilene. Leleꞌ naa Hanas no Kayafas dadꞌi malangga monaeꞌ agama Yahudi sia kota Yerusalem. Leleꞌ naa o, Yohanis, Sakaria anan, leo sia mamana rouꞌ fo naꞌadꞌoꞌ mia kamboꞌ. Sia naa, Lamatuaꞌ fee hara-liin neu e.
2 Urząd najwyższego kapłana Izraela sprawowali Annasz i Kajfasz. Wtedy właśnie Jan, syn Zachariasza, mieszkający dotąd na pustyni, otrzymał od Boga misję.
3 Wędrując brzegiem Jordanu, wzywał ludzi do opamiętania się i przyjęcia Bożego przebaczenia. Swoją przemianę mieli poświadczyć zanurzeniem w wodzie.
Yohanis rena nala, ma ana lao nisiꞌ basa kamboꞌ mana deka no loe Yarden, de nafadꞌe atahori ra nae, “Hei musi mitaa ma lao hela basa sala mara, fo Lamatualain fee ambon neu sala-kilu mara naa ra. Hei o musi sarani dei, fo dadꞌi tanda oi, hei malole mo Lamatuaꞌ ena.”
4 To właśnie o nim mówił prorok Izajasz: „Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie Panu drogę, wyrównajcie przed Nim ścieżki!
Dalahulun, Lamatuaꞌ mana ola-olan baꞌi Yesaya suraꞌ soꞌal Yohanis nae, “Hambu atahori sia mamana rouꞌ nggasi nae, Basa atahori mihehere tao mitetu dalaꞌ, fo simbo Lamatuaꞌ neneman! Tao mitetu dalaꞌ fo soru E.
5 Zrównajcie góry, zasypcie doliny, wyprostujcie zakręty, usuńcie wyboje!
Mbori misofe ndola romaꞌ. Poko mitetu leteꞌ ra. Tao mindoo dꞌala penggoꞌ ra, tao mimilenu dꞌala fatu-fatuꞌ ra.
6 A wtedy wszyscy zobaczą Boże zbawienie”.
Naa fo atahori mia basa nusaꞌ ra bisa bubꞌuluꞌ rae, Lamatuaꞌ nae fee atahori rasodꞌa mia sala-kilu nara.’”
7 Całe tłumy przychodziły do Jana, aby dać się zanurzyć, a on mówił do nich: —Przebiegłe węże! Kto wam powiedział, jak uciec przed nadchodzącą karą Boga?!
Atahori hetar rema mia sudꞌiꞌ a bee fo roꞌe Yohanis sarani se. Te ana bua se nae, “Weh! Hei mana peko-lelekoꞌ! Hei onaꞌ mengge marasoꞌ a! Afiꞌ duꞌa mae hei nenemboꞌit mia Lamatuaꞌ huku-dokin noꞌa lelekoꞌ miloeꞌ tao sala! Hokoꞌ! Nda dooꞌ sa ena, Lamatuaꞌ fee huku-dokiꞌ neu basa atahori nda mana dꞌoaꞌ tao salaꞌ no matetuꞌ sa.
8 Najpierw pokażcie poprzez wasze uczynki, że naprawdę się opamiętaliście! Nie oszukujcie się, powtarzając: „Jesteśmy potomkami samego Abrahama”. Zapewniam was, że Bóg może stworzyć potomków Abrahama nawet z tych kamieni!
Hei afiꞌ duꞌa mae, ‘Au ia nda hambu huku-dokiꞌ sa, huu au baꞌi Abraham tititi-nonosin.’ Hambu sia bee taꞌo naa? Naa nda tulun hei sa, huu nda bisa tao nggi dadꞌi atahori meumareꞌ sa. Lamatuaꞌ bisa tao fatu ia ra dadꞌi baꞌi Abaraham tititi-nonosin. Au ufadꞌe, e! Mitudꞌu no hei tatao-nonoim mara, mae hei misidꞌea lao hela sala mara, ma tungga baliꞌ neu Lamatuaꞌ ena.
9 Siekiera Bożego sądu już jest przyłożona do pnia. I każde drzewo, które nie wydaje owocu, zostanie wycięte i rzucone w ogień.
Hei musi tao dꞌala maloleꞌ. Mete ma hokoꞌ, dodꞌoo fa te hei hambu Lamatuaꞌ huku-doki mamberan, onaꞌ atahori ungga hendi hau huuꞌ rendiꞌ taꞌa. Mete ma hau huuꞌ sa nda naꞌena buna-bꞌoa maloleꞌ sa, na, nda ma nggunaꞌ sa! De malole lenaꞌ ungga hendi e, fo tao ai rala neu.”
10 —Co więc mamy czynić?—pytały tłumy.
Basa ma, atahori naa ra ratane Yohanis rae, “Dadꞌi hai musi tao sa?”
11 —Jeśli masz dwa ubrania, daj jedno biednemu. Jeśli masz co jeść, podziel się z głodnym—odpowiadał Jan.
Boe ma ana nataa nae, “Mete ma miꞌena badꞌu rua, na, fee esa neu atahori nda ma badꞌuꞌ sa. Mete ma miꞌena nanaat, na, banggi fee atahori nda mana naꞌena nanaat sa.”
12 A przychodzili do niego nawet znani z nieuczciwości poborcy podatkowi, chcąc przyjąć chrzest. I pytali Go: —Nauczycielu, co mamy czynić?
Basa ma, mana edꞌa bea ra rema roꞌe Yohanis sarani se. Ara ratane rae, “Papa meser! Hai musi tao taꞌo bee?”
13 —Nie pobierajcie większych podatków niż ustalono—odpowiadał im.
Ana nataa nae, “Hei akaꞌ peko-lelekoꞌ. Te ia na hei musi ue-tao no ndoo-tetuꞌ. Afi moꞌe bea lenaꞌ-lenaꞌ mia mana parenda ra atoran. Hela rauinggu ra bae bea tungga atoran.”
14 —A co z nami?—pytali żołnierze. —Od nikogo nie wymuszajcie pieniędzy. Zadowólcie się swoim żołdem!—odpowiedział. —I nikogo fałszywie nie oskarżajcie.
Hambu soldꞌadꞌu hira o mia naa boe. Ara ratane Yohanis rae, “hai taꞌo bee? Hai musi tao sa?” Basa ma nataa nae, “Afi mia mateꞌ atahori ra doin, tungga hihii mara. Ma afiꞌ fua salaꞌ leli neu atahori. Hei musi mimihoꞌo-mitidꞌale mo nggadꞌi mara.”
15 Ponieważ wszyscy oczekiwali przyjścia Mesjasza, zaczęto się zastanawiać, czy przypadkiem to Jan Nim nie jest.
Rena oꞌolan ma, basa atahori ra esa keis esa ma utu-utu rae, “Awee! Mbei ma Yohanis ia, Kristus, fo Lamatuaꞌ helu basa nae haitua nema eniꞌ a dalahulun!”
16 On jednak zaprzeczył temu: —Ja was zanurzam w wodzie. Lecz niebawem nadejdzie ktoś potężniejszy ode mnie. Ktoś, komu nie jestem nawet godzien zdjąć butów! On będzie was zanurzał w Duchu Świętym i w ogniu.
Te Yohanis ai se nae, “Rena malolole! Dei fo hambu atahori sa manaseliꞌ lena au nae nema. Onaꞌ mae dadꞌiꞌ a dedꞌenun o, au nda undandaa sa. Au sarani hei noꞌ a oe, te dei fo Ana tao lenaꞌ au, Ana tao nasofe rala mara no Lamatuaꞌ Dula-dale Meumaren. Dei fo Ana tao nameu nggi, onaꞌ atahori hotu manggarauꞌ rendiꞌ ai.
17 On potrafi oddzielić plewy od ziarna i wszystko oczyścić—ziarno zbierze do magazynu, a plewy spali w niegasnącym ogniu.
Ana huku-doki atahori mana tao salaꞌ ra, onaꞌ atahori mana tao moleꞌ sa nalaidꞌi are-gandum dꞌekeꞌ. Basa ma ana oni are-gandum dꞌeke meuꞌ nisiꞌ soka-poleꞌ rala neu, ma hotu hendi manggenggeoꞌ ra. Onaꞌ naa boe, dei fo Kristus huku-doki atahori mana tao salaꞌ ra, ma nggari se risiꞌ ai mbilaꞌ nda mana mamaꞌetuꞌ a sa.
18 Jan wiele razy w podobny sposób ostrzegał ludzi i głosił im dobrą nowinę.
No taꞌo naa, Yohanis fee nesenenedꞌaꞌ mata-mataꞌ neu atahori, ma nafadꞌe se Lamatuaꞌ Hara-lii Malolen.
19 Krytykował natomiast króla Heroda Antypasa za to, że ożenił się z Herodiadą, żoną swojego brata, oraz za inne złe czyny.
Leleꞌ naa, Yohanis o olaꞌ relo-relo Herodes tataon. Eni salan taꞌo ia: Herodes naa, hofernor sia propensi Galilea. Salan naen seli ena. Salan esa, naeni: Ana lea nala odꞌin saon, naran Herodias. Naa te, odin feꞌe masodꞌaꞌ, ma nda feꞌe mahelaꞌ no Herodias sa. Herodes masodꞌan fo nda matetuꞌ naa sa, tao Yohanis ai e no relo-relo, de Herodes nda hii e sa. Basa ma Herodes toꞌu nala e, de nggari e bui rala neu.
20 W późniejszym czasie król jeszcze dalej posunął się w swoim grzechu i uwięził Jana.
21 Pewnego dnia, gdy Jan zanurzał ludzi w wodzie, znalazł się wśród nich sam Jezus. Gdy został ochrzczony i modlił się, nagle otworzyło się niebo
Dalahulun, leleꞌ ara nda feꞌe humu Yohanes sa, ana sarani atahori hetar. Ma Ana o sarani Yesus boe. Basa naa ma Yesus hule-oꞌe ma lalai a sii.
22 i Duch Święty zstąpił na Niego jak gołąb. A z nieba rozległ się głos: —Jesteś moim ukochanym Synem, moją największą radością.
Boe ma Lamatuaꞌ Dula-dale Meumaren onda neu E. Dula-daleꞌ a mata aon onaꞌ mbui lunda. Boe ma haraꞌ mia lalai nae, “Ho ia, Au Ana susue ngga. Ho tao mumuhoꞌo Au mukundooꞌ a.”
23 Gdy Jezus rozpoczynał swoją publiczną działalność, miał około trzydziestu lat. Uważano Go za syna Józefa. Ojcem zaś Józefa był Heli, a ojcem Helego
Leleꞌ Yesus mulai nafadꞌe atahori Lamatuaꞌ dala masodꞌan, mbeima Ana too telu nulu ena. Atahori rahine rae, Yesus naa, Yusuf Anan. Yusuf bei-baꞌi nara, onaꞌ ia: Yusuf aman, Eli.
24 —Mattat. Kolejni ich przodkowie to: Lewi, Melchi, Jannaj, Józef,
Eli aman, Matat. Matat aman, Lewi. Lewi aman, Melki. Melki aman Yanai. Yanai aman, Yusuf.
25 Matatiasz, Amos, Nahum, Chesli, Naggaj,
Yusuf aman, Matatias. Matatias aman, Amos. Amos aman, Nahum. Nahum aman, Hesli. Hesli aman, Nagai.
26 Maat, Matatiasz, Semea, Josech, Joda,
Nagai aman, Maat. Maat aman, Matatias. Matatias aman, Semein. Semein aman, Yosek. Yosek aman, Yoda.
27 Jan, Resa, Zorobabel, Salatiel, Neri,
Yoda aman, Yohanan. Yohanan aman, Resa. Resa aman, Serubabel. Serubabel aman, Sealtiel. Sealtiel aman, Neri.
28 Melchi, Addi, Kosam, Elmadan, Her,
Neri aman, Melki. Melki aman, Adꞌi. Adꞌi aman, Kosam. Kosam aman, Elmadam. Elmadam aman, Er.
29 Jezus, Eliezer, Jorim, Mattat, Lewi,
Er aman, Yosua. Yosua aman, Elieser. Elieser aman, Yorim. Yorim aman, Matat. Matat aman, Lewi.
30 Symeon, Juda, Józef, Jonam, Eliakim,
Lewi aman, Simeon. Simeon aman, Yehuda. Yehuda aman, Yusuf. Yusuf aman, Yonam. Yonam aman, Elyakim.
31 Meleasz, Menna, Mattat, Natan, król Dawid,
Elyakim aman, Melea. Melea aman, Mena. Mena aman, Matata. Matata aman, Natan. Natan aman, Daud.
32 Jesse, Jobed, Booz, Sala, Naasson,
Daud aman, Isai. Isai aman, Obet. Obet aman, Boas. Boas aman, Salmon. Salmon aman, Nahason.
33 Aminadab, Admin, Arni, Ezrom, Fares, Juda,
Nahason aman, Aminadab. Aminadab aman, Admin. Admin aman, Arni. Arni aman, Hesron. Hesron aman, Peres. Peres aman, Yahuda.
34 Jakub, Izaak, Abraham, Tare, Nachor,
Yahuda aman, Yakob. Yakob aman, Isak. Isak aman, Abraham. Abraham aman, Tera. Tera aman, Nahor.
35 Seruch, Ragau, Falek, Eber, Sala,
Nahor aman, Seruk. Seruk aman, Rehu. Rehu aman, Pelek. Pelek aman, Eber. Eber aman, Sela.
36 Kainam, Arfaksad, Sem, Noe, Lamech,
Sela aman, Kenan. Kenan aman, Arpaksad. Arpaksad aman, Sem. Sem aman, Noh. Noh aman, Lamek.
37 Matusala, Henoch, Jaret, Maleleel, Kainam,
Lamek aman Metusalak. Metusalak aman, Henok. Henok aman Yared. Yared aman, Mahalalel. Mahalalel aman, Kenan.
38 Enos, Set i Adam. Adam zaś pochodził od Boga.
Kenan aman, Enos. Enos aman, Set. Set aman Adam. Adam naa, Lamatualain ana naꞌadadadꞌin.
