Łukasza 15
1 Do Jezusa przychodzili wszyscy nieuczciwi poborcy podatkowi oraz inni ludzie znani z grzesznego życia—i uważnie słuchali Go.
The tax collectors and the outcasts were all drawing near to Jesus to listen to him;
2 Oburzeni faryzeusze i nauczyciele religijni mówili: —Dlaczego on się zadaje z takimi ludźmi?!
but the Pharisees and the teachers of the Law found fault. ‘This man always welcomes outcasts, and takes meals with them!’ they complained.
3 Jezus odpowiedział im przypowieścią:
So Jesus told them this parable –
4 —Kto z was, mając sto owiec, nie zostawi dziewięćdziesięciu dziewięciu i nie szuka jednej, zaginionej na pustkowiu, tak długo, aż ją znajdzie?
‘Who among you who has a hundred sheep, and has lost one of them, does not leave the ninety-nine out in the open country, and go after the lost sheep until he finds it?
5 A znalazłszy, kładzie ją na swoje ramiona i z radością
And, when he has found it, he puts in on his shoulders rejoicing;
6 wraca do domu! Zaprasza wtedy przyjaciół oraz sąsiadów i mówi: „Cieszcie się razem ze mną! Znalazłem zgubioną owcę!”.
and, on reaching home, he calls his friends and his neighbours together, and says “Come and rejoice with me, for I have found my sheep which was lost.”
7 Zapewniam was, że w niebie jest większa radość z jednego zagubionego grzesznika, który się opamięta i wróci do Boga, niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu prawych, którzy nie zbłądzili!
So, I tell you, there will be more rejoicing in heaven over one outcast who repents, than over ninety-nine religious people, who have no need to repent.
8 Jezus mówił dalej: —Jeśli kobieta zgubi jedną ze swoich dziesięciu cennych monet, to czy nie zapala w domu światła, nie sprząta i nie przeszukuje wszystkich miejsc tak długo, aż znajdzie zgubę?
Or again, what woman who has ten silver coins, if she loses one of them, does not light a lamp, and sweep the house, and search carefully until she finds it?
9 A wtedy zwołuje przyjaciółki i sąsiadki i mówi: „Cieszcie się razem ze mną! Znalazłam zgubioną monetę!”.
And, when she has found it, she calls her friends and neighbours together, and says “Come and rejoice with me, for I have found the coin which I lost.”
10 Tak właśnie cieszą się Boży aniołowie, gdy jeden grzesznik opamięta się i wróci do Boga.
So, I tell you, there is rejoicing in the presence of God’s angels over one outcast who repents.’
11 Jezus opowiedział też następną historię: —Pewien człowiek miał dwóch synów.
Then Jesus continued, ‘A man had two sons;
12 Młodszy z nich powiedział: „Ojcze, daj mi już teraz przypadającą na mnie część majątku”. Ojciec zgodził się; podzielił majątek i przekazał synom.
and the younger of them said to his father “Father, give me my share of the inheritance.” So the father divided the property between them.
13 Kilka dni później młodszy zabrał swoją część i udał się w podróż do dalekiego kraju. Niebawem, prowadząc rozwiązłe życie, roztrwonił cały majątek.
A few days later the younger son got together all that he had, and went away into a distant land; and there he squandered his inheritance by leading a dissolute life.
14 Po pewnym jednak czasie w kraju tym zapanował dotkliwy głód, który i jemu dał się we znaki.
After he has spent all that he had, there was a severe famine through all that country, and he began to be in actual want.
15 Wtedy postarał się u miejscowego rolnika o pracę przy świniach.
So he went and engaged himself to one of the people of that country, who sent him into his fields to tend pigs.
16 Był tak bardzo wygłodniały, że chciał się żywić tym, co jadły świnie, ale nawet tego nikt mu nie dawał.
He even longed to satisfy his hunger with the bean-pods on which the pigs were feeding; and no one gave him anything.
17 Opamiętał się wtedy i powiedział sobie: „Zwykli robotnicy mojego ojca mają jedzenia pod dostatkiem, a ja tu przymieram głodem!
But, when he came to himself, he said “How many of my father’s hired servants have more bread than they can eat, while here am I starving to death!
18 Wrócę do domu i powiem: ‚Ojcze, zgrzeszyłem wobec Boga i wobec ciebie.
I will get up and go to my father, and say to him ‘Father, I sinned against heaven and against you;
19 Nie jestem już godny nazywać się twoim synem, ale przyjmij mnie, proszę, do pracy w twoim gospodarstwie’”.
I am no longer fit to be called your son; make me one of your hired servants.’”
20 Wstał więc i wyruszył w drogę. Gdy był jeszcze daleko od domu, ojciec dostrzegł go i—ogarnięty współczuciem—wybiegł mu na spotkanie. Rzucił mu się na szyję i ucałował go.
And he got up and went to his father. But, while he was still a long way off, his father saw him and was deeply moved; he ran and threw his arms round his neck and kissed him.
21 „Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i przeciw tobie. Nie jestem już godny nazywać się twoim synem…”—zaczął.
“Father,” the son said, “I sinned against heaven and against you; I am no longer fit to be called your son; make me one of your hired servants.”
22 „Przynieście tu szybko najlepsze ubranie i przebierzcie go!”—rozkazał ojciec służbie. „Dajcie mu rodzinny pierścień na rękę i buty na nogi.
But the father turned to his servants and said “Be quick and fetch a robe – the very best – and put it on him; give him a ring for his finger and sandals for his feet;
23 Zabijcie też najdorodniejsze cielę! Musimy to uczcić.
and bring the fattened calf and kill it, and let us eat and make merry;
24 Mój syn był bowiem jak martwy, ale ożył; był zgubiony, ale się odnalazł!”. I rozpoczęła się uczta.
for here is my son who was dead, and is alive again, was lost, and is found.” So they began making merry.
25 Tymczasem starszy syn pracował w polu. Wracając do domu, usłyszał odgłosy muzyki i tańców.
Meanwhile the elder son was out in the fields; but, on coming home, when he got near the house, he heard music and dancing,
26 Zawołał więc jednego ze służących i spytał, co się wydarzyło.
and he called one of the servants and asked what it all meant.
27 „Twój brat powrócił cały i zdrowy. A ojciec z radości kazał przygotować na przyjęcie najdorodniejsze cielę”.
“Your brother has come back,” the servant told him, “and your father has killed the fattened calf, because he has him back safe and sound.”
28 Rozgniewało to starszego brata i nie chciał wejść do domu. Ojciec wyszedł więc do niego i prosił, aby jednak wszedł.
This made him angry, and he would not go in. But his father came out and begged him to do so.
29 Syn zaczął wtedy narzekać: „Już tyle lat uczciwie dla ciebie pracuję i nigdy nie zlekceważyłem twojego polecenia! Ale ty nie dałeś mi nawet koźlęcia, abym mógł przygotować przyjęcie i zaprosić swoich przyjaciół.
“No,” he said to his father, “look at all the years I have been serving you, without ever once disobeying you, and yet you have never given me even a young goat, so that I might have a party with my friends.
30 Gdy jednak wrócił ten wyrodny syn, który roztrwonił twoje pieniądze na prostytutki, ty przygotowałeś dla niego najdorodniejsze cielę!”.
But, no sooner has this son of yours come, who has eaten up your property in the company of prostitutes, than you have killed the fattened calf for him.”
31 „Synku!”—rzekł ojciec. —„Ty zawsze jesteś ze mną i wszystko, co posiadam, należy już do ciebie.
“Child,” the father answered, “you are always with me, and everything that I have is yours.
32 Dzisiaj jednak mamy powód do radości, bo twój brat, który był jak martwy, ożył; był zgubiony, ale się odnalazł!”.
We could but make merry and rejoice, for here is your brother who was dead, and is alive; who was lost, and is found.”’
