Łukasza 14
1 Pewnego razu, w święty dzień szabatu, Jezus gościł w domu jednego z przywódców faryzeuszy. Obecni tam goście śledzili każdy Jego ruch.
On one occasion, as Jesus was going, on a Sabbath into the house of one of the leading Pharisees to dine, they were watching him closely.
2 Wtedy stanął przed Nim człowiek cierpiący na wodną puchlinę.
There he saw before him a man who was suffering from dropsy.
3 Jezus zapytał więc zebranych tam faryzeuszy i przywódców religijnych: —Czy Prawo Mojżesza zezwala na uzdrowienie kogoś w szabat, czy nie?
‘Is it allowable,’ said Jesus, addressing the students of the Law and the Pharisees, ‘to work a cure on the Sabbath, or is it not?’
4 Oni jednak nie opowiedzieli ani słowem. Wtedy Jezus wziął chorego za rękę, uzdrowił go i odesłał do domu.
They remained silent. Jesus took hold of the man and cured him, and sent him away.
5 Następnie powiedział: —Jeśli wasze dziecko lub zwierzę wpadnie w głęboki dół, to czy natychmiast ich nie wyciągacie, nawet w święty dzień szabatu?
And he said to them, ‘Which of you, finding that your son or your ox has fallen into a well, will not immediately pull them out on the Sabbath day?’
6 I znowu nie potrafili Mu odpowiedzieć.
And they could not make any answer to that.
7 Widząc zaproszonych gości, którzy wybierali sobie jak najlepsze miejsca, Jezus dał im następującą radę:
Observing that the guests were choosing the best places for themselves, Jesus told them this parable –
8 —Jeśli ktoś cię zaprosi na wesele, nie zajmuj od razu najlepszego miejsca. Bo gdy wejdzie gość znaczniejszy od ciebie,
‘When you are invited by anyone to a wedding banquet, do not seat yourself in the best place. Someone of higher rank might have been invited by your host;
9 gospodarz domu powie ci: „Proszę, ustąp mu miejsca”. Zawstydzony, będziesz musiał wtedy zająć miejsce na szarym końcu.
and the host who invited you both will come and say to you “Make room for this person,” and then you will begin in confusion to take the lowest place.
10 Jeśli więc zostaniesz zaproszony, zajmij najpierw ostatnie miejsce. Gdy zjawi się pan domu, podejdzie i zaproponuje ci: „Przyjacielu, mam dla ciebie lepsze miejsce!”. W ten sposób zostaniesz uhonorowany wobec wszystkich gości.
No, when you are invited, go and take the lowest place, so that, when the host who has invited you comes, he may say to you “Friend, come higher up”; and then you will be honoured in the eyes of all your fellow guests.
11 Każdy, kto się teraz ubiega o wyróżnienie, będzie upokorzony, a ten, kto teraz okazuje pokorę, zostanie wyróżniony.
For everyone who exalts themselves will be humbled, and everyone who humbles themselves will be exalted.’
12 Następnie zwrócił się do gospodarza: —Gdy wydajesz przyjęcie, nie zapraszaj wyłącznie przyjaciół, krewnych i bogatych sąsiadów—z nadzieją, że zrewanżują się tym samym.
Then Jesus went on to say to the man who had invited him, ‘When you give a breakfast or a dinner, do not ask your friends, or your brothers or sisters, or your relatives, or rich neighbours, because they might invite you in return, and so you should be repaid.
13 Zaproś również ubogich, kalekich, ułomnych i niewidomych.
No, when you entertain, invite the poor, the crippled, the lame, the blind;
14 Będziesz szczęśliwy, bo tacy ludzie nie mają czym ci się odwdzięczyć, a nagrodę otrzymasz po zmartwychwstaniu prawych.
and then you will be happy indeed, since they cannot reward you; for you will be rewarded at the resurrection of the just.’
15 Słuchając tych słów, któryś z gości rzekł do Jezusa: —Szczęśliwy będzie ten, kto zasiądzie do uczty w królestwie Bożym!
One of the guests heard what he said and exclaimed, ‘Happy will be the person who will eat bread in the kingdom of God!’
16 Na to Jezus opowiedział mu taką historię: —Pewien człowiek zamierzał urządzić wielkie przyjęcie i rozesłał mnóstwo zaproszeń.
But Jesus said to him, ‘A man was once giving a great dinner. He invited many people,
17 Tuż przed rozpoczęciem wysłał do zaproszonych sługę z wiadomością: „Przygotowania zakończone! Zapraszam!”.
and sent his servant, when it was time for the dinner, to say to those who had been invited “Come, for everything is now ready.”
18 Wszyscy jednak zaczęli się wykręcać. Jeden powiedział: „Właśnie kupiłem pole i koniecznie muszę je obejrzeć. Proszę, wybacz mi moją nieobecność”.
They all with one accord began to ask to be excused. The first said to the servant “I have bought a field and am obliged to go and look at it. I must ask you to consider me excused.”
19 Drugi powiedział: „Właśnie kupiłem pięć par wołów i akurat wychodzę je wypróbować. Proszę, wybacz mi moją nieobecność”.
The next said “I have bought five pairs of bullocks, and I am on my way to try them. I must ask you to consider me excused”;
20 Jeszcze inny tak się usprawiedliwił: „Właśnie się ożeniłem. Chyba rozumiesz, że nie mogę przyjść”.
while the next said “I am just married, and for that reason I am unable to come.”
21 Sługa wrócił i powtórzył wszystko swojemu panu. Ten, słysząc takie wymówki, rozgniewał się i nakazał: „Natychmiast idź na rynek oraz na ulice miasta i przyprowadź tu biednych, kalekich, ułomnych i niewidomych”.
On his return the servant told his master all these answers. Then in anger the owner of the house said to his servant “Go out at once into the streets and alleys of the town, and bring in here the poor, and the crippled, and the blind, and the lame.”
22 Po wykonaniu polecenia sługa oznajmił: „Panie, stało się tak, jak sobie życzyłeś, lecz mimo to pozostały jeszcze wolne miejsca”.
Presently the servant said “Sir, your order has been carried out, and still there is room.”
23 „Wobec tego—rzekł pan—idź poza miasto i nakłaniaj napotkanych do przyjścia, tak aby mój dom był pełen gości.
“Go out,” the master said, “into the roads and hedgerows, and make people come in, so that my house may be filled;
24 Z tych bowiem, których wcześniej zaprosiłem, nikt nie skosztuje przygotowanych potraw!”.
for I tell you all that not one of those people who were invited will taste my dinner.”’
25 Gdy Jezus udał się w dalszą drogę, razem z Nim szły nieprzebrane tłumy ludzi. Skierował więc do nich takie słowa:
One day, when great crowds of people were walking with Jesus, he turned and said to them,
26 —Nikt nie może być moim uczniem, jeśli nie kocha Mnie bardziej niż swojego ojca, matkę, żonę, dzieci, braci czy siostry, a nawet bardziej niż samego siebie.
‘If any one comes to me and does not hate their father, and mother, and wife, and children, and brothers, and sisters, yes and even their life, he can be no disciple of mine.
27 Kto nie bierze swojego krzyża i nie idzie ze Mną, nie może być moim uczniem.
Whoever does not carry their own cross, and walk in my steps, can be no disciple of mine.
28 Rozważcie więc swoją decyzję! Gdy ktoś z was chce rozpocząć budowę, to czy najpierw nie oblicza kosztów i nie upewnia się, że starczy mu na jej ukończenie?
Why, which of you, when you want to build a tower, does not first sit down and reckon the cost, to see if you have enough to complete it? –
29 W przeciwnym razie już po położeniu fundamentów może mu zabraknąć pieniędzy. A wtedy stanie się obiektem kpin i żartów.
Otherwise, if you have laid the foundation and are not able to finish it, everyone who sees it will laugh at you,
30 „Cóż za brak rozsądku!”—powiedzą ludzie. „Zaczął budować i nie skończył, bo nie ma już pieniędzy”.
and say “Here is a person who began to build and was not able to finish!”
31 Który władca rozpocznie wojnę nie zastanawiając się najpierw, czy swą dziesięciotysięczną armią zdoła pokonać nadciągające dwadzieścia tysięcy żołnierzy wroga?
Or what king, when he is setting out to fight another king, does not first sit down and consider if with ten thousand men he is able to meet one who is coming against him with twenty thousand?
32 Jeśli nie jest w stanie, rozpoczyna rokowania pokojowe, dopóki nieprzyjaciel jest jeszcze daleko.
And if he cannot, then, while the other is still at a distance, he sends envoys and asks for terms of peace.
33 Nikt z was nie może więc zostać moim uczniem, jeśli nie wyrzeknie się dla Mnie wszystkiego, co ma.
And so with everyone of you who does not bid farewell to all you have – you cannot be a disciple of mine.
34 Sól jest dobra—mówił dalej Jezus—lecz jeśli utraci swój smak, staje się bezwartościowa.
Yes, salt is good; but, if the salt itself should lose its strength, what will be used to season it?
35 Do niczego już się nie nadaje, nawet do nawożenia gleby. Trzeba ją po prostu wyrzucić. Kto ma uszy, niech słucha uważnie!
It is not fit either for the land or for the manure heap. People throw it away. Let those who have ears to hear with hear!’
