Łukasza 1
1 Dostojny Teofilu! Wielu już starało się uporządkować wydarzenia z życia Chrystusa,
Habiendo muchos tratado de poner en orden la historia de las cosas que entre nosotros han sido ciertísimas,
2 zgodnie z tym, co przekazali naoczni świadkowie i pierwsi głosiciele słowa.
tal como nos lo enseñaron los que desde el principio lo vieron por sus ojos, y fueron ministros de la palabra;
3 Ja również uznałem za słuszne przestudiować je, od pierwszego do ostatniego, i dokładnie opisać wszystko po kolei,
me ha parecido también a mí, después de haber entendido todas las cosas desde el principio con diligencia, escribírtelas por orden, oh buen Teófilo,
4 abyś był pewien tego, czego się nauczyłeś.
para que conozcas la seguridad de las cosas en las cuales has sido enseñado.
5 Zacznę od historii o pewnym kapłanie, Zachariaszu, który żył w Judei za panowania króla Heroda. Należał on do kapłańskiej grupy Abiasza. Z kapłańskiego rodu Aarona pochodziła również jego żona, Elżbieta.
Hubo en los días de Herodes, rey de Judea, un sacerdote llamado Zacarías, de la clase de Abías; y su mujer, de las hijas de Aarón, llamada Elisabet.
6 Byli to ludzie prawi w oczach Boga, żyjący w zgodzie zarówno z duchem, jak i z literą całego Bożego Prawa.
Y eran ambos justos delante de Dios, andando sin reprensión en todos los mandamientos y estatutos del Señor.
7 Oboje dożyli sędziwego wieku, ale nie mieli dzieci, gdyż Elżbieta była bezpłodna.
Y no tenían hijo, porque Elisabet era estéril, y ambos eran avanzados en días.
8 Pewnego dnia, grupa Zachariasza pełniła służbę w świątyni, jemu zaś w drodze losowania
Y aconteció que ejerciendo Zacarías el sacerdocio delante de Dios por el orden de su vez,
9 przypadł zaszczyt wejścia do miejsca świętego i złożenia Panu ofiary z kadzidła.
conforme a la costumbre del sacerdocio, salió en suerte a poner el incienso, entrando en el Templo del Señor.
10 W tym czasie na dziedzińcu znajdowało się wielu modlących się ludzi.
Y toda la multitud del pueblo estaba fuera orando a la hora del incienso.
11 Będąc w świątyni, Zachariasz ujrzał nagle anioła Bożego stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia.
Y se le apareció un ángel del Señor puesto en pie a la derecha del altar del incienso.
12 Ogarnęły go zdumienie i strach.
Y se turbó Zacarías viéndolo, y cayó temor sobre él.
13 Lecz anioł powiedział: —Nie bój się, Zachariaszu! Przyszedłem ci oznajmić, że Bóg wysłuchał twojej modlitwy: Elżbieta, twoja żona, urodzi syna. Daj mu na imię Jan.
Mas el ángel le dijo: Zacarías, no temas; porque tu oración ha sido oída, y tu mujer Elisabet te engendrará un hijo, y llamarás su nombre Juan.
14 Stanie się on przyczyną radości nie tylko dla was, ale także dla wielu innych ludzi.
Y tendrás gozo y alegría, y muchos se gozarán de su nacimiento.
15 Będzie wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani innych tego rodzaju napojów i już w łonie matki zostanie napełniony Duchem Świętym.
Porque será grande delante de Dios, y no beberá vino ni sidra; y será lleno del Espíritu Santo, aun desde el vientre de su madre.
16 Przekona on wielu potomków Izraela, aby powrócili do Pana, swojego Boga.
Y a muchos de los hijos de Israel convertirá al Señor Dios de ellos.
17 Będzie się odznaczał nieugiętym duchem i mocą proroka Eliasza. To on poprzedzi nadejście Mesjasza i przygotuje ludzi dla Pana, nauczając ich prawości. Pogodzi również rodziców z dziećmi.
Porque él irá delante de él con el Espíritu y virtud de Elías, para convertir los corazones de los padres a los hijos, y los rebeldes a la prudencia de los justos, para aparejar al Señor un pueblo preparado.
18 —To chyba niemożliwe?—odpowiedział Zachariasz aniołowi. —Jestem już przecież stary, a moja żona również jest w podeszłym wieku.
Y dijo Zacarías al ángel: ¿En qué conoceré esto? Porque yo soy viejo, y mi mujer avanzada en días.
19 —Ja jestem Gabriel—rzekł wtedy anioł. —Przebywam w najbliższym otoczeniu Boga. To On posłał mnie do ciebie z tą dobrą nowiną.
Y respondiendo el ángel le dijo: Yo soy Gabriel, que estoy delante de Dios; y soy enviado a hablarte, y a darte este evangelio.
20 Ponieważ mi jednak nie uwierzyłeś, staniesz się niemy aż do czasu spełnienia się wszystkiego, co zapowiedziałem.
Y he aquí estarás mudo y no podrás hablar, hasta el día que esto sea hecho, por cuanto no creiste a mis palabras, las cuales se cumplirán a su tiempo.
21 Tymczasem ludzie na dziedzińcu czekali na Zachariasza i dziwili się, dlaczego jeszcze nie wychodzi.
Y el pueblo estaba esperando a Zacarías, y se maravillaban de que él se detuviese en el Templo.
22 Gdy się wreszcie ukazał, nie był w stanie wypowiedzieć ani słowa. Po jego gestach zebrani zorientowali się, że właśnie widział anioła.
Y saliendo, no les podía hablar; y entendieron que había visto visión en el Templo; y él les hablaba por señas, y quedó mudo.
23 Zachariasz pozostał w świątyni jeszcze kilka dni i dopiero po zakończeniu swojej kapłańskiej służby powrócił do domu.
Y fue, que cumplidos los días de su oficio, se vino a su casa.
24 Wkrótce jego żona zaszła w ciążę i przez pięć następnych miesięcy żyła w odosobnieniu.
Y después de aquellos días concibió su mujer Elisabet, y se encubrió por cinco meses, diciendo:
25 —Jakże dobry jest Pan!—cieszyła się. —Zdjął ze mnie hańbę bezdzietności.
Porque el Señor me ha hecho así en los días en que miró para quitar mi afrenta entre los hombres.
26 Gdy Elżbieta była w szóstym miesiącu ciąży, Bóg posłał anioła Gabriela do galilejskiego miasteczka Nazaret,
Y al sexto mes, el ángel Gabriel fue enviado de Dios a una ciudad de Galilea, llamada Nazaret,
27 do pewnej panny o imieniu Maria, która była narzeczoną Józefa, potomka króla Dawida.
a una virgen desposada con un varón que se llamaba José, de la Casa de David; y el nombre de la virgen era María.
28 Gabriel, stanąwszy przed nią, powiedział: —Witaj! Pan jest z tobą i obdarzył cię szczególną łaską!
Y entrando el ángel en donde ella estaba, dijo: ¡Gozo hallas, amada! El Señor es contigo; bendita tú entre las mujeres.
29 Oszołomiona Maria zastanawiała się, co miałoby oznaczać takie powitanie.
Mas ella, cuando le vio, se turbó de sus palabras, y pensaba qué salutación fuese ésta.
30 —Nie bój się, Mario!—rzekł wtedy anioł. —Bóg zechciał ci okazać wyjątkową łaskę!
Entonces el ángel le dice: María, no temas, porque has hallado gracia cerca de Dios.
31 Wkrótce poczniesz i urodzisz syna, któremu dasz na imię Jezus.
Y he aquí, concebirás en tu vientre, y darás a luz un hijo, y llamarás su nombre Jesús.
32 Będzie On wielki i nazwą Go Synem Najwyższego. Bóg da Mu tron Jego przodka, króla Dawida.
Este será grande, y será llamado Hijo del Altísimo; y le dará el Señor Dios el trono de David su padre;
y reinará en la Casa de Jacob por siempre; y de su Reino no habrá fin. (aiōn g165)
34 —Ale jak to się stanie?—zapytała Maria. —Jestem jeszcze dziewicą!
Entonces María dijo al ángel: ¿Cómo será esto? Porque no conozco varón.
35 —Zstąpi na ciebie Duch Święty i osłoni cię moc Boga. Dlatego dziecko, które urodzisz, będzie świętym Synem Boga.
Y respondiendo el ángel le dijo: El Espíritu Santo vendrá sobre ti, y la virtud del Altísimo te cubrirá; por lo cual también lo Santo que de ti nacerá, será llamado Hijo de Dios.
36 Sześć miesięcy temu twoja krewna Elżbieta, uważana za bezpłodną, również zaszła w ciążę, mimo podeszłego wieku.
Y he aquí, Elisabet tu parienta, también ella ha concebido hijo en su vejez; y éste es el sexto mes a ella que era llamada la estéril;
37 Dla Boga bowiem wszystko jest możliwe.
porque ninguna cosa es imposible para Dios.
38 —Chcę służyć mojemu Panu—rzekła Maria—i jestem gotowa na wszystko, co się Jemu podoba. Niech się stanie tak, jak powiedziałeś. Wtedy anioł odszedł.
Entonces María dijo: He aquí la criada del Señor; cúmplase en mí conforme a tu palabra. Y el ángel se fue de su presencia.
39 Maria szybko udała się do rodzinnego miasta Zachariasza, położonego w górzystej krainie Judei,
En aquellos días levantándose María, fue a la montaña con prisa, a una ciudad de Judá;
40 aby odwiedzić Elżbietę.
y entró en casa de Zacarías, y saludó a Elisabet.
41 Gdy tylko wypowiedziała słowa pozdrowienia, na dźwięk jej głosu poruszyło się w łonie Elżbiety dziecko, a ona sama została napełniona Duchem Świętym.
Y aconteció, que cuando oyó Elisabet la salutación de María, la criatura saltó en su vientre; y Elisabet fue llena del Espíritu Santo,
42 Zawołała z radości i powiedziała do Marii: —Jak bardzo Bóg wyróżnił cię spośród wszystkich kobiet i jak szczęśliwe jest twoje dziecko!
y exclamó a gran voz, y dijo: Bendita tú entre las mujeres, y bendito el fruto de tu vientre.
43 To dla mnie zaszczyt, że odwiedziła mnie matka mojego Pana!
¿Y de dónde esto a mí, que la madre de mi Señor venga a mí?
44 Gdy tylko usłyszałam twoje pozdrowienie, z radości poruszyło się we mnie dzieciątko!
Porque he aquí, cuando llegó la voz de tu salutación a mis oídos, la criatura saltó de alegría en mi vientre.
45 Naprawdę Bóg obdarzył cię wyjątkowym szczęściem, bo uwierzyłaś, że spełnią się Jego słowa. Maria powiedziała wtedy:
Y bienaventurada la que creyó, porque se cumplirán las cosas que le fueron dichas de parte del Señor.
46 —Z całej duszy wielbię Pana,
Entonces María dijo: engrandece mi alma al Señor;
47 mojego Boga i Zbawiciela! Obdarzył mnie bowiem wielką radością
Y mi espíritu se alegró en Dios mi Salud,
48 i dostrzegł swoją pokorną służebnicę! Dlatego od tej pory wszystkie pokolenia będą mnie nazywać szczęśliwą.
porque miró a la bajeza de su criada; Porque he aquí, desde ahora me dirán bienaventurada todas las generaciones.
49 Wszechmocny i Święty dokonał bowiem w moim życiu wspaniałych rzeczy.
Porque me ha hecho grandes cosas el Poderoso; y santo es su Nombre.
50 On w każdym pokoleniu okazuje miłość tym, którzy są Mu posłuszni.
Y su misericordia de generación a generación a los que le temen.
51 Jego moc jest niezwyciężona! Rozproszył ludzi dumnych i wyniosłych.
Hizo valentía con su brazo; esparció los soberbios del pensamiento de su corazón.
52 Zrzucił z tronu władców, a wywyższył pokornych.
Quitó los poderosos de los tronos, y levantó a los humildes.
53 Nakarmił głodnych, a bogatych odesłał z pustymi rękami.
A los hambrientos colmó de bienes; y a los ricos envió vacíos.
54 Pomógł swojemu słudze, Izraelowi i nie zapomniał o miłości,
Recibió a Israel su criado, acordándose de la misericordia.
Como habló a nuestros padres, a Abraham y a su simiente para siempre. (aiōn g165)
56 Maria przebywała u Elżbiety około trzech miesięcy, po czym wróciła do domu.
Y se quedó María con ella como tres meses; después se volvió a su casa.
57 Gdy nadszedł czas, Elżbieta urodziła syna.
Y a Elisabet se le cumplió el tiempo de su alumbramiento, y dio a luz un hijo.
58 Wiadomość o łasce, okazanej jej przez Pana, dotarła wkrótce do krewnych i znajomych i wszyscy bardzo się ucieszyli.
Y oyeron los vecinos y los parientes que Dios había hecho con ella grande misericordia, y se alegraron con ella.
59 Ósmego dnia po urodzeniu zeszli się na uroczystość obrzezania. Chcieli, aby dziecko otrzymało imię ojca—Zachariasza,
Y aconteció, que al octavo día vinieron para circuncidar al niño; y le llamaban con el nombre de su padre, Zacarías.
60 ale Elżbieta sprzeciwiła się temu: —Nie! Damy mu na imię Jan—rzekła.
Y respondiendo su madre, dijo: No; sino Juan será llamado.
61 —Dlaczego? Przecież w całej twojej rodzinie nie ma ani jednej osoby o takim imieniu!
Y le dijeron: ¿ Por qué? Nadie hay en tu parentela que se llame con este nombre.
62 Zwrócili się więc do Zachariasza, ojca dziecka.
Y hablaron por señas a su padre, cómo le quería llamar.
63 On zaś gestem poprosił, aby mu podano tabliczkę, i ku zdziwieniu obecnych napisał: „Niech się nazywa Jan”.
Y demandando la tablilla, escribió, diciendo: Juan es su nombre. Y todos se maravillaron.
64 W tej samej chwili odzyskał mowę i zaczął wielbić Boga.
Y luego fue abierta su boca y su lengua, y habló bendiciendo a Dios.
65 Wszystkich zebranych ogarnął lęk i podziw, a wiadomość o tym zdarzeniu szybko rozeszła się po całej okolicy
Y hubo temor sobre todos los vecinos de ellos; y en todas las montañas de Judea fueron divulgadas todas estas cosas.
66 i zastanawiano się: —Kim będzie to dziecko? Widać, że Bóg naprawdę nad nim czuwa.
Y todos los que las oían, las conservaban en su corazón, diciendo: ¿Quién será este niño? Y la mano del Señor estaba con él.
67 Wielbiąc Boga, Zachariasz został napełniony Duchem Świętym i zaczął prorokować:
Y Zacarías su padre fue lleno del Espíritu Santo, y profetizó, diciendo:
68 —Chwała Panu, Bogu Izraela! Przyszedł bowiem, aby uratować swój lud.
Bendito el Señor Dios de Israel, que ha visitado y hecho redención a su pueblo,
69 Tak, jak niegdyś obiecał przez swoich świętych proroków, posłał potężnego Zbawiciela z rodu króla Dawida, swojego sługi. (aiōn g165)
y nos alzó el cuerno de salud en la Casa de David su siervo,
71 On nas wybawi z rąk naszych wrogów i tych, którzy nas nienawidzą.
Salvación de nuestros enemigos, y de mano de todos los que nos aborrecieron;
72 Bóg zmiłował się nad naszymi przodkami, pamiętając o swoim świętym przymierzu.
para hacer misericordia con nuestros padres, y acordándose de su santo testamento;
73 I dotrzymał przysięgi, którą złożył Abrahamowi, naszemu przodkowi,
del juramento que hizo a Abraham nuestro padre, que nos había de dar,
74 że uwolni nas od wrogów i pozwoli, abyśmy bez lęku, w świętości i prawości, mogli służyć Mu aż do końca naszych dni.
que sin temor librados de nuestros enemigos, le serviríamos
en santidad y en justicia delante de él, todos los días de nuestra vida.
76 A ty, synku, zostaniesz prorokiem Najwyższego. Pójdziesz przed Panem i przygotujesz Mu drogę.
Y tú, niño: profeta del Altísimo serás llamado; porque irás delante de la faz del Señor, para aparejar sus caminos;
77 I pokażesz ludziom Boże zbawienie, dokonujące się przez odpuszczenie grzechów,
dando conocimiento de salud a su pueblo, para remisión de sus pecados,
78 dzięki łasce naszego Boga. Ona to zabłyśnie jak niebiańska światłość,
por las entrañas de misericordia de nuestro Dios, con que nos visitó de lo alto el amanecer,
79 i oświeci pogrążonych w ciemności i mroku śmierci. Ona też wprowadzi nas na drogę pokoju!
para dar luz a los que habitan en tinieblas y en sombra de muerte; para encaminar nuestros pies por camino de paz.
80 Czas upływał, a chłopiec rozwijał się i wzmacniał duchowo. Gdy dorósł, zamieszkał samotnie na pustyni i przebywał tam aż do chwili rozpoczęcia swojej publicznej działalności w Izraelu.
Y el niño crecía, y era confortado del Espíritu; y estuvo en los desiertos hasta el día que se mostró a Israel.
