لوقا 1
| بسیاری دست به تألیف حکایت اموری زده‌اند که نزد ما به انجام رسیده است. | 1 |
Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled amongst us,
| برای انجام این کار، آنها از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق شاهدان عینی وقایع و شاگردان اولیه، در دسترس ما قرار گرفته است. | 2 |
even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,
| از آنجا که من خود، این مطالب را از آغاز تا پایان، با دقت بررسی و مطالعه کرده‌ام، چنین صلاح دیدم که ماجرا را به طور کامل و به ترتیب برای شما، عالیجناب تِئوفیلوس، بنویسم، | 3 |
it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;
| تا از درستی تعلیمی که یافته‌اید، اطمینان حاصل کنید. | 4 |
that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.
| ماجرا را از کاهنی یهودی آغاز می‌کنم، با نام زکریا، که در زمان هیرودیس، پادشاه یهودیه، زندگی می‌کرد. او عضو دسته‌ای از کاهنان معبد بود که اَبیّا نام داشت. همسرش الیزابت نیز مانند خود او از قبیلهٔ کاهنان یهود و از نسل هارون برادر موسی بود. | 5 |
There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zechariah, of the priestly division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elisheva.
| زکریا و الیزابت هر دو در نظر خدا بسیار درستکار بودند و با جان و دل تمام احکام و فرایض خداوند را رعایت می‌کردند. | 6 |
They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
| اما آنها فرزندی نداشتند، زیرا الیزابت نازا بود؛ از این گذشته، هر دو بسیار سالخورده بودند. | 7 |
But they had no child, because Elisheva was barren, and they both were well advanced in years.
| یکبار که گروه زکریا در معبد خدمت می‌کرد، و او به انجام وظایف کاهنیِ خود مشغول بود، | 8 |
Now while he executed the priest’s office before God in the order of his division
| به حکم قرعه نوبت به او رسید که به جایگاه مقدّس معبد داخل شود و در آنجا بخور بسوزاند. | 9 |
according to the custom of the priest’s office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.
| به هنگام سوزاندن بخور، جمعیت انبوهی در صحن معبد مشغول عبادت بودند. | 10 |
The whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.
| ناگهان فرشته‌ای بر زکریا ظاهر شد و در طرف راست مذبح بخور ایستاد. | 11 |
An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.
| زکریا از دیدن فرشته مبهوت و هراسان شد. | 12 |
Zechariah was troubled when he saw him, and fear fell upon him.
| فرشته به او گفت: «ای زکریا، نترس! چون آمده‌ام به تو خبر دهم که خدا دعایت را شنیده است، و همسرت الیزابت برایت پسری به دنیا خواهد آورد که نامش را یحیی خواهی گذاشت. | 13 |
But the angel said to him, “Don’t be afraid, Zechariah, because your request has been heard. Your wife, Elisheva, will bear you a son, and you shall call his name Yochanan.
| این پسر باعث شادی و سُرور شما خواهد شد، و بسیاری نیز از تولدش شادی خواهند نمود. | 14 |
You will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth.
| زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود. او هرگز نباید شراب و مشروبات سُکرآور بنوشد، چون حتی پیش از تولد، از روح‌القدس پر خواهد بود! | 15 |
For he will be great in the sight of the Lord, and he will drink no wine nor strong drink. He will be filled with the Holy Spirit, even from his mother’s womb.
| بسیاری از بنی‌اسرائیل توسط او به سوی خداوند، خدای خود بازگشت خواهند نمود. | 16 |
He will turn many of the children of Israel to the Lord their God.
| او خدمت خود را با همان روح و قدرت ایلیای نبی انجام خواهد داد. او پیشاپیش مسیح خواهد آمد تا مردم را برای ظهور او آماده کند و دل پدران را به سوی فرزندان بازگرداند. او سبب خواهد شد افراد سرکش، حکمت خداترسان را بپذیرند.» | 17 |
He will go before him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of the fathers to the children,’ and the disobedient to the wisdom of the just; to prepare a people prepared for the Lord.”
| زکریا به فرشته گفت: «ولی این غیرممکن است، چون من پیر شده‌ام و همسرم نیز سالخورده است!» | 18 |
Zechariah said to the angel, “How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.”
| فرشته در جواب گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم و اوست که مرا فرستاده تا این خبر خوش را به تو بدهم. | 19 |
The angel answered him, “I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you and to bring you this good news.
| اما حال که سخنان مرا باور نکردی، لال خواهی شد و تا زمانی که کودک به دنیا بیاید یارای سخن گفتن نخواهی داشت؛ زیرا آنچه گفتم، در زمان مقرر واقع خواهد شد.» | 20 |
Behold, you will be silent and not able to speak until the day that these things will happen, because you didn’t believe my words, which will be fulfilled in their proper time.”
| در این میان، مردم در صحن معبد منتظر زکریا بودند و از اینکه او در بیرون آمدن از جایگاه مقدّس این همه تأخیر می‌کرد، در حیرت بودند. | 21 |
The people were waiting for Zechariah, and they marvelled that he delayed in the temple.
| سرانجام وقتی بیرون آمد و نتوانست با ایشان سخن گوید، از اشارات او پی بردند که در جایگاه مقدّس معبد رؤیایی دیده است. | 22 |
When he came out, he could not speak to them. They perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.
| زکریا پس از پایان دوره خدمتش، به خانهٔ خود بازگشت. | 23 |
When the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
| طولی نکشید که همسرش الیزابت باردار شد. او برای مدت پنج ماه گوشه‌نشینی اختیار کرد و می‌گفت: | 24 |
After these days Elisheva his wife conceived, and she hid herself five months, saying,
| «سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!» | 25 |
“Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my reproach amongst men.”
| در ششمین ماه بارداری الیزابت، خدا فرشته خود جبرائیل را به ناصره، یکی از شهرهای ایالت جلیل فرستاد، | 26 |
Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee named Nazareth,
| تا نزد دختری به نام مریم برود. مریم نامزدی داشت به نام یوسف، از نسل داوود پادشاه. | 27 |
to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of David’s house. The virgin’s name was Miriam.
| جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو، که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!» | 28 |
Having come in, the angel said to her, “Rejoice, you highly favoured one! The Lord is with you. Blessed are you amongst women!”
| مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد، و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد. | 29 |
But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of salutation this might be.
| فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است! | 30 |
The angel said to her, “Don’t be afraid, Miriam, for you have found favour with God.
| تو به‌زودی باردار شده، پسری به دنیا خواهی آورد و نامش را عیسی خواهی نهاد. | 31 |
Behold, you will conceive in your womb and give birth to a son, and shall name him ‘Yeshua.’
| او بسیار بزرگ خواهد بود و پسر خدای متعال نامیده خواهد شد، و خداوند تخت سلطنت جدّش، داوود را به او خواهد سپرد، | 32 |
He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father David,
| تا برای همیشه بر نسل یعقوب سلطنت کند، سلطنتی که هرگز پایانی نخواهد داشت!» (aiōn g165) | 33 |
and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom.” (aiōn g165)
| مریم از فرشته پرسید: «اما چگونه چنین چیزی امکان دارد؟ دست هیچ مردی هرگز به من نرسیده است!» | 34 |
Miriam said to the angel, “How can this be, seeing I am a virgin?”
| فرشته پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد، و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افکند. از این رو، آن نوزاد مقدّس بوده، پسر خدا خوانده خواهد شد. | 35 |
The angel answered her, “The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born from you will be called the Son of God.
| بدان که خویشاوند تو، الیزابت نیز شش ماه پیش در سن پیری باردار شده و به‌زودی پسری به دنیا خواهد آورد؛ بله، همان کس که همه او را نازا می‌خواندند. | 36 |
Behold, Elisheva your relative also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
| زیرا برای خدا هیچ کاری محال نیست!» | 37 |
For nothing spoken by God is impossible.”
| مریم گفت: «من خدمتگزار خداوند هستم. هر چه دربارۀ من گفتی، همان بشود.» آنگاه فرشته او را ترک گفت. | 38 |
Miriam said, “Behold, the servant of the Lord; let it be done to me according to your word.” Then the angel departed from her.
| پس از چند روز، مریم تدارک سفر دید و شتابان به کوهستان یهودیه رفت، | 39 |
Miriam arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,
| جایی که زکریا زندگی می‌کرد. مریم وارد خانه شده، به الیزابت سلام کرد. | 40 |
and entered into the house of Zechariah and greeted Elisheva.
| به محض اینکه صدای سلام مریم به گوش الیزابت رسید، آن طفل در رحم او به حرکت درآمد. آنگاه الیزابت از روح‌القدس پر شد، | 41 |
When Elisheva heard Miriam’s greeting, the baby leapt in her womb; and Elisheva was filled with the Holy Spirit.
| و با صدای بلند به مریم گفت: «تو در میان زنان خجسته‌ای، و فرزندت نیز خجسته است. | 42 |
She called out with a loud voice and said, “Blessed are you amongst women, and blessed is the fruit of your womb!
| چه افتخار بزرگی است برای من، که مادر خداوندم به دیدنم بیاید! | 43 |
Why am I so favoured, that the mother of my Lord should come to me?
| وقتی وارد شدی و به من سلام کردی، به محض اینکه صدایت را شنیدم، بچه از شادی در رَحِمِ من به حرکت درآمد! | 44 |
For behold, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leapt in my womb for joy!
| خوشا به حال تو، زیرا ایمان آوردی که هر چه خدا به تو گفته است، به انجام خواهد رسید!» | 45 |
Blessed is she who believed, for there will be a fulfilment of the things which have been spoken to her from the Lord!”
| مریم گفت: «خداوند را با تمام وجود ستایش می‌کنم، | 46 |
Miriam said, “My soul magnifies the Lord.
| و روح من، به سبب نجات‌دهنده‌ام خدا، شاد و مسرور است! | 47 |
My spirit has rejoiced in God my Saviour,
| چون او منِ ناچیز را مورد عنایت قرار داده است. از این پس، همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند، | 48 |
for he has looked at the humble state of his servant. For behold, from now on, all generations will call me blessed.
| زیرا خدای قادر و قدوس در حق من کارهای بزرگ کرده است. | 49 |
For he who is mighty has done great things for me. Holy is his name.
| «لطف و رحمت او، نسل اندر نسل شامل حال آنانی می‌شود که از او می‌ترسند. | 50 |
His mercy is for generations and generations on those who fear him.
| او دست خود را با قدرت دراز کرده و متکبران را همراه نقشه‌هایشان پراکنده ساخته است. | 51 |
He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.
| سلاطین را از تخت به زیر کشیده و فروتنان را سربلند کرده است. | 52 |
He has put down princes from their thrones, and has exalted the lowly.
| گرسنگان را با نعمتهای خود سیر کرده، اما ثروتمندان را تهی دست روانه نموده است. | 53 |
He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.
| او رحمت خود را به یاد آورده، و خادم خویش اسرائیل را یاری داده است. | 54 |
He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,
| بله، او که وعدهٔ ابدی خود را که به ابراهیم و فرزندانش داده بود، به یاد آورده است.» (aiōn g165) | 55 |
as he spoke to our fathers, to Abraham and his offspring forever.” (aiōn g165)
| مریم حدود سه ماه نزد الیزابت ماند. سپس به خانه خود بازگشت. | 56 |
Miriam stayed with her about three months, and then returned to her house.
| سرانجام، انتظار الیزابت پایان یافت و زمان وضع حملش فرا رسید و پسری به دنیا آورد. | 57 |
Now the time that Elisheva should give birth was fulfilled, and she gave birth to a son.
| وقتی که همسایگان و بستگان او از این خبر آگاهی یافتند و دیدند که خداوند چه لطف بزرگی در حق او نموده است، نزد او آمده، در شادی‌اش شریک شدند. | 58 |
Her neighbours and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy towards her, and they rejoiced with her.
| چون نوزاد هشت روزه شد، تمام بستگان و دوستانشان برای مراسم ختنه گرد آمدند و قصد داشتند نام پدرش، زکریا را بر او بگذارند. | 59 |
On the eighth day, they came to circumcise the child; and they would have called him Zechariah, after the name of his father.
| اما الیزابت نپذیرفت و گفت: «نام او یحیی خواهد بود.» | 60 |
His mother answered, “Not so; but he will be called Yochanan.”
| گفتند: «اما در خانواده تو، کسی چنین نامی نداشته است.» | 61 |
They said to her, “There is no one amongst your relatives who is called by this name.”
| پس با اشاره، از پدر نوزاد پرسیدند که می‌خواهد نام او را چه بگذارد. | 62 |
They made signs to his father, what he would have him called.
| زکریا با اشاره، تخته‌ای خواست و در برابر چشمان حیرت‌زدهٔ همه نوشت: «نامش یحیی است!» | 63 |
He asked for a writing tablet, and wrote, “His name is Yochanan.” They all marvelled.
| در همان لحظه زبانش باز شد و قدرت سخن گفتن را بازیافت و به شکرگزاری خدا پرداخت. | 64 |
His mouth was opened immediately and his tongue freed, and he spoke, blessing God.
| همسایگان با دیدن تمام این وقایع بسیار متعجب شدند، و خبر این ماجرا در سراسر کوهستان یهودیه پخش شد. | 65 |
Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.
| هر که این خبر را می‌شنید، به فکر فرو می‌رفت و از خود می‌پرسید: «این طفل، در آینده چه خواهد شد؟»، زیرا همه می‌دیدند که او مورد توجه خاص خداوند قرار دارد. | 66 |
All who heard them laid them up in their heart, saying, “What then will this child be?” The hand of the Lord was with him.
| آنگاه پدرش زکریا، از روح‌القدس پر شد و نبوّت کرده، چنین گفت: | 67 |
His father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
| «خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد، زیرا به یاری قوم خود شتافته و ایشان را رهایی بخشیده است. | 68 |
“Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and redeemed his people;
| او به‌زودی برای ما نجات‌دهنده‌ای قدرتمند از نسل داوود خواهد فرستاد؛ | 69 |
and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
| چنانکه از دیرباز، از زبان انبیای مقدّس خود وعده می‌داد (aiōn g165) | 70 |
(as he spoke by the mouth of his holy prophets who have been from of old), (aiōn g165)
| که شخصی را خواهد فرستاد تا ما را از چنگ دشمنانمان و از دست همه آنانی که از ما نفرت دارند، رهایی بخشد. | 71 |
salvation from our enemies and from the hand of all who hate us;
| «او نسبت به نیاکان ما، رحیم و مهربان بوده است. بله، او عهد و پیمان مقدّس خود را به یاد آورده است، | 72 |
to show mercy towards our fathers, to remember his holy covenant,
| همان عهدی را که با سوگند با جدّ ما، ابراهیم بست، | 73 |
the oath which he swore to Abraham our father,
| که ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد تا بتوانیم بدون ترس و واهمه او را عبادت کنیم | 74 |
to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,
| و تمام روزهای عمر خود را در حضور او با پاکی و عدالت بگذرانیم. | 75 |
in holiness and righteousness before him all the days of our life.
| «و تو ای فرزند من، نبی خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا پیشاپیش خداوند حرکت خواهی کرد تا راه او را آماده نمایی، | 76 |
And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go before the face of the Lord to prepare his ways,
| و قوم او را آگاه سازی که با آمرزش گناهانشان نجات خواهند یافت. | 77 |
to give knowledge of salvation to his people by the remission of their sins,
| اینها، همه به سبب رحمت و شفقت بی‌پایان خدای ماست. به‌زودی سپیده صبح از افق آسمان بر ما طلوع خواهد کرد | 78 |
because of the tender mercy of our God, by which the dawn from on high will visit us,
| تا بر کسانی که در تاریکی و سایۀ مرگ ساکن هستند، بتابد و همهٔ ما را به سوی آرامش و صلح و صفا هدایت نماید.» | 79 |
to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace.”
| آن کودک رشد می‌کرد و در روح، نیرومند می‌شد. او در بیابانها به سر می‌بُرد، تا روزی فرا رسید که می‌بایست خدمت خود را به‌طور علنی در میان قوم اسرائیل آغاز کند. | 80 |
The child was growing and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.
