لوقا 1

1 بسیاری دست به تألیف حکایت اموری زده‌اند که نزد ما به انجام رسیده است.

Forasmuch as many have undertaken to draw up a relation concerning the matters fully believed among us,

2 برای انجام این کار، آنها از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق شاهدان عینی وقایع و شاگردان اولیه، در دسترس ما قرار گرفته است.

as those who from the beginning were eye-witnesses of and attendants on the Word have delivered them to us,

3 از آنجا که من خود، این مطالب را از آغاز تا پایان، با دقت بررسی و مطالعه کرده‌ام، چنین صلاح دیدم که ماجرا را به طور کامل و به ترتیب برای شما، عالیجناب تِئوفیلوس، بنویسم،

it has seemed good to me also, accurately acquainted from the origin with all things, to write to thee with method, most excellent Theophilus,

4 تا از درستی تعلیمی که یافته‌اید، اطمینان حاصل کنید.

that thou mightest know the certainty of those things in which thou hast been instructed.

5 ماجرا را از کاهنی یهودی آغاز می‌کنم، با نام زکریا، که در زمان هیرودیس، پادشاه یهودیه، زندگی می‌کرد. او عضو دسته‌ای از کاهنان معبد بود که اَبیّا نام داشت. همسرش الیزابت نیز مانند خود او از قبیلهٔ کاهنان یهود و از نسل هارون برادر موسی بود.

There was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest, by name Zacharias, of the course of Abia, and his wife of the daughters of Aaron, and her name Elizabeth.

6 زکریا و الیزابت هر دو در نظر خدا بسیار درستکار بودند و با جان و دل تمام احکام و فرایض خداوند را رعایت می‌کردند.

And they were both just before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.

7 اما آنها فرزندی نداشتند، زیرا الیزابت نازا بود؛ از این گذشته، هر دو بسیار سالخورده بودند.

And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both advanced in years.

8 یکبار که گروه زکریا در معبد خدمت می‌کرد، و او به انجام وظایف کاهنیِ خود مشغول بود،

And it came to pass, as he fulfilled his priestly service before God in the order of his course,

9 به حکم قرعه نوبت به او رسید که به جایگاه مقدّس معبد داخل شود و در آنجا بخور بسوزاند.

it fell to him by lot, according to the custom of the priesthood, to enter into the temple of the Lord to burn incense.

10 به هنگام سوزاندن بخور، جمعیت انبوهی در صحن معبد مشغول عبادت بودند.

And all the multitude of the people were praying without at the hour of incense.

11 ناگهان فرشته‌ای بر زکریا ظاهر شد و در طرف راست مذبح بخور ایستاد.

And an angel of [the] Lord appeared to him, standing on the right of the altar of incense.

12 زکریا از دیدن فرشته مبهوت و هراسان شد.

And Zacharias was troubled, seeing [him], and fear fell upon him.

13 فرشته به او گفت: «ای زکریا، نترس! چون آمده‌ام به تو خبر دهم که خدا دعایت را شنیده است، و همسرت الیزابت برایت پسری به دنیا خواهد آورد که نامش را یحیی خواهی گذاشت.

But the angel said to him, Fear not, Zacharias, because thy supplication has been heard, and thy wife Elizabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.

14 این پسر باعث شادی و سُرور شما خواهد شد، و بسیاری نیز از تولدش شادی خواهند نمود.

And he shall be to thee joy and rejoicing, and many shall rejoice at his birth.

15 زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود. او هرگز نباید شراب و مشروبات سُکرآور بنوشد، چون حتی پیش از تولد، از روح‌القدس پر خواهد بود!

For he shall be great before [the] Lord, and he shall drink no wine nor strong drink; and he shall be filled with [the] Holy Spirit, even from his mother's womb.

16 بسیاری از بنی‌اسرائیل توسط او به سوی خداوند، خدای خود بازگشت خواهند نمود.

And many of the sons of Israel shall he turn to [the] Lord their God.

17 او خدمت خود را با همان روح و قدرت ایلیای نبی انجام خواهد داد. او پیشاپیش مسیح خواهد آمد تا مردم را برای ظهور او آماده کند و دل پدران را به سوی فرزندان بازگرداند. او سبب خواهد شد افراد سرکش، حکمت خداترسان را بپذیرند.»

And he shall go before him in [the] spirit and power of Elias, to turn hearts of fathers to children, and disobedient ones to [the] thoughts of just [men], to make ready for [the] Lord a prepared people.

18 زکریا به فرشته گفت: «ولی این غیرممکن است، چون من پیر شده‌ام و همسرم نیز سالخورده است!»

And Zacharias said to the angel, How shall I know this, for I am an old man, and my wife advanced in years?

19 فرشته در جواب گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم و اوست که مرا فرستاده تا این خبر خوش را به تو بدهم.

And the angel answering, said to him, I am Gabriel, who stand before God, and I have been sent to speak to thee, and to bring these glad tidings to thee;

20 اما حال که سخنان مرا باور نکردی، لال خواهی شد و تا زمانی که کودک به دنیا بیاید یارای سخن گفتن نخواهی داشت؛ زیرا آنچه گفتم، در زمان مقرر واقع خواهد شد.»

and behold, thou shalt be silent and not able to speak, till the day in which these things shall take place, because thou hast not believed my words, the which shall be fulfilled in their time.

21 در این میان، مردم در صحن معبد منتظر زکریا بودند و از اینکه او در بیرون آمدن از جایگاه مقدّس این همه تأخیر می‌کرد، در حیرت بودند.

And the people were awaiting Zacharias, and they wondered at his delaying in the temple.

22 سرانجام وقتی بیرون آمد و نتوانست با ایشان سخن گوید، از اشارات او پی بردند که در جایگاه مقدّس معبد رؤیایی دیده است.

But when he came out he could not speak to them, and they recognised that he had seen a vision in the temple. And he was making signs to them, and continued dumb.

23 زکریا پس از پایان دوره خدمتش، به خانهٔ خود بازگشت.

And it came to pass, when the days of his service were completed, he departed to his house.

24 طولی نکشید که همسرش الیزابت باردار شد. او برای مدت پنج ماه گوشه‌نشینی اختیار کرد و می‌گفت:

Now after these days, Elizabeth his wife conceived, and hid herself five months, saying,

25 «سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!»

Thus has [the] Lord done to me in [these] days in which he looked upon [me] to take away my reproach among men.

26 در ششمین ماه بارداری الیزابت، خدا فرشته خود جبرائیل را به ناصره، یکی از شهرهای ایالت جلیل فرستاد،

But in the sixth month, the angel Gabriel was sent of God to a city of Galilee, of which [the] name [was] Nazareth,

27 تا نزد دختری به نام مریم برود. مریم نامزدی داشت به نام یوسف، از نسل داوود پادشاه.

to a virgin betrothed to a man whose name [was] Joseph, of the house of David; and the virgin's name [was] Mary.

28 جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو، که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!»

And the angel came in to her, and said, Hail, [thou] favoured one! the Lord [is] with thee: [blessed art thou amongst women].

29 مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد، و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد.

But she, [seeing] [the angel], was troubled at his word, and reasoned in her mind what this salutation might be.

30 فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است!

And the angel said to her, Fear not, Mary, for thou hast found favour with God;

31 تو به‌زودی باردار شده، پسری به دنیا خواهی آورد و نامش را عیسی خواهی نهاد.

and behold, thou shalt conceive in the womb and bear a son, and thou shalt call his name Jesus.

32 او بسیار بزرگ خواهد بود و پسر خدای متعال نامیده خواهد شد، و خداوند تخت سلطنت جدّش، داوود را به او خواهد سپرد،

He shall be great, and shall be called Son of [the] Highest; and [the] Lord God shall give him the throne of David his father;

33 تا برای همیشه بر نسل یعقوب سلطنت کند، سلطنتی که هرگز پایانی نخواهد داشت!» (aiōn g165)

and he shall reign over the house of Jacob for the ages, and of his kingdom there shall not be an end. (aiōn g165)

34 مریم از فرشته پرسید: «اما چگونه چنین چیزی امکان دارد؟ دست هیچ مردی هرگز به من نرسیده است!»

But Mary said to the angel, How shall this be, since I know not a man?

35 فرشته پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد، و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افکند. از این رو، آن نوزاد مقدّس بوده، پسر خدا خوانده خواهد شد.

And the angel answering said to her, [The] Holy Spirit shall come upon thee, and power of [the] Highest overshadow thee, wherefore the holy thing also which shall be born shall be called Son of God.

36 بدان که خویشاوند تو، الیزابت نیز شش ماه پیش در سن پیری باردار شده و به‌زودی پسری به دنیا خواهد آورد؛ بله، همان کس که همه او را نازا می‌خواندند.

And behold, Elizabeth, thy kinswoman, she also has conceived a son in her old age, and this is the sixth month to her that was called barren:

37 زیرا برای خدا هیچ کاری محال نیست!»

for nothing shall be impossible with God.

38 مریم گفت: «من خدمتگزار خداوند هستم. هر چه دربارۀ من گفتی، همان بشود.» آنگاه فرشته او را ترک گفت.

And Mary said, Behold the bondmaid of [the] Lord; be it to me according to thy word. And the angel departed from her.

39 پس از چند روز، مریم تدارک سفر دید و شتابان به کوهستان یهودیه رفت،

And Mary, rising up in those days, went into the hill country with haste, to a city of Judah,

40 جایی که زکریا زندگی می‌کرد. مریم وارد خانه شده، به الیزابت سلام کرد.

and entered into the house of Zacharias, and saluted Elizabeth.

41 به محض اینکه صدای سلام مریم به گوش الیزابت رسید، آن طفل در رحم او به حرکت درآمد. آنگاه الیزابت از روح‌القدس پر شد،

And it came to pass, as Elizabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elizabeth was filled with [the] Holy Spirit,

42 و با صدای بلند به مریم گفت: «تو در میان زنان خجسته‌ای، و فرزندت نیز خجسته است.

and cried out with a loud voice and said, Blessed [art] thou amongst women, and blessed the fruit of thy womb.

43 چه افتخار بزرگی است برای من، که مادر خداوندم به دیدنم بیاید!

And whence [is] this to me, that the mother of my Lord should come to me?

44 وقتی وارد شدی و به من سلام کردی، به محض اینکه صدایت را شنیدم، بچه از شادی در رَحِمِ من به حرکت درآمد!

For behold, as the voice of thy salutation sounded in my ears, the babe leaped with joy in my womb.

45 خوشا به حال تو، زیرا ایمان آوردی که هر چه خدا به تو گفته است، به انجام خواهد رسید!»

And blessed [is] she that has believed, for there shall be a fulfilment of the things spoken to her from [the] Lord.

46 مریم گفت: «خداوند را با تمام وجود ستایش می‌کنم،

And Mary said, My soul magnifies the Lord,

47 و روح من، به سبب نجات‌دهنده‌ام خدا، شاد و مسرور است!

and my spirit has rejoiced in God my Saviour.

48 چون او منِ ناچیز را مورد عنایت قرار داده است. از این پس، همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند،

For he has looked upon the low estate of his bondmaid; for behold, from henceforth all generations shall call me blessed.

49 زیرا خدای قادر و قدوس در حق من کارهای بزرگ کرده است.

For the Mighty One has done to me great things, and holy [is] his name;

50 «لطف و رحمت او، نسل اندر نسل شامل حال آنانی می‌شود که از او می‌ترسند.

and his mercy [is] to generations and generations to them that fear him.

51 او دست خود را با قدرت دراز کرده و متکبران را همراه نقشه‌هایشان پراکنده ساخته است.

He has wrought strength with his arm; he has scattered haughty [ones] in the thought of their heart.

52 سلاطین را از تخت به زیر کشیده و فروتنان را سربلند کرده است.

He has put down rulers from thrones, and exalted the lowly.

53 گرسنگان را با نعمتهای خود سیر کرده، اما ثروتمندان را تهی دست روانه نموده است.

He has filled the hungry with good things, and sent away the rich empty.

54 او رحمت خود را به یاد آورده، و خادم خویش اسرائیل را یاری داده است.

He has helped Israel his servant, in order to remember mercy,

55 بله، او که وعدهٔ ابدی خود را که به ابراهیم و فرزندانش داده بود، به یاد آورده است.» (aiōn g165)

(as he spoke to our fathers, ) to Abraham and to his seed for ever. (aiōn g165)

56 مریم حدود سه ماه نزد الیزابت ماند. سپس به خانه خود بازگشت.

And Mary abode with her about three months, and returned to her house.

57 سرانجام، انتظار الیزابت پایان یافت و زمان وضع حملش فرا رسید و پسری به دنیا آورد.

But the time was fulfilled for Elizabeth that she should bring forth, and she gave birth to a son.

58 وقتی که همسایگان و بستگان او از این خبر آگاهی یافتند و دیدند که خداوند چه لطف بزرگی در حق او نموده است، نزد او آمده، در شادی‌اش شریک شدند.

And her neighbours and kinsfolk heard that [the] Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.

59 چون نوزاد هشت روزه شد، تمام بستگان و دوستانشان برای مراسم ختنه گرد آمدند و قصد داشتند نام پدرش، زکریا را بر او بگذارند.

And it came to pass on the eighth day they came to circumcise the child, and they called it after the name of his father, Zacharias.

60 اما الیزابت نپذیرفت و گفت: «نام او یحیی خواهد بود.»

And his mother answering said, No; but he shall be called John.

61 گفتند: «اما در خانواده تو، کسی چنین نامی نداشته است.»

And they said to her, There is no one among thy kinsfolk who is called by this name.

62 پس با اشاره، از پدر نوزاد پرسیدند که می‌خواهد نام او را چه بگذارد.

And they made signs to his father as to what he might wish it to be called.

63 زکریا با اشاره، تخته‌ای خواست و در برابر چشمان حیرت‌زدهٔ همه نوشت: «نامش یحیی است!»

And having asked for a writing-table, he wrote saying, John is his name. And they all wondered.

64 در همان لحظه زبانش باز شد و قدرت سخن گفتن را بازیافت و به شکرگزاری خدا پرداخت.

And his mouth was opened immediately, and his tongue, and he spake, blessing God.

65 همسایگان با دیدن تمام این وقایع بسیار متعجب شدند، و خبر این ماجرا در سراسر کوهستان یهودیه پخش شد.

And fear came upon all who dwelt round about them; and in the whole hill-country of Judaea all these things were the subject of conversation.

66 هر که این خبر را می‌شنید، به فکر فرو می‌رفت و از خود می‌پرسید: «این طفل، در آینده چه خواهد شد؟»، زیرا همه می‌دیدند که او مورد توجه خاص خداوند قرار دارد.

And all who heard them laid them up in their heart, saying, What then will this child be? And [the] Lord's hand was with him.

67 آنگاه پدرش زکریا، از روح‌القدس پر شد و نبوّت کرده، چنین گفت:

And Zacharias his father was filled with [the] Holy Spirit, and prophesied, saying,

68 «خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد، زیرا به یاری قوم خود شتافته و ایشان را رهایی بخشیده است.

Blessed be [the] Lord the God of Israel, because he has visited and wrought redemption for his people,

69 او به‌زودی برای ما نجات‌دهنده‌ای قدرتمند از نسل داوود خواهد فرستاد؛

and raised up a horn of deliverance for us in the house of David his servant;

70 چنانکه از دیرباز، از زبان انبیای مقدّس خود وعده می‌داد (aiōn g165)

as he spoke by [the] mouth of his holy prophets, who have been since the world began; (aiōn g165)

71 که شخصی را خواهد فرستاد تا ما را از چنگ دشمنانمان و از دست همه آنانی که از ما نفرت دارند، رهایی بخشد.

deliverance from our enemies and out of the hand of all who hate us;

72 «او نسبت به نیاکان ما، رحیم و مهربان بوده است. بله، او عهد و پیمان مقدّس خود را به یاد آورده است،

to fulfil mercy with our fathers and remember his holy covenant,

73 همان عهدی را که با سوگند با جدّ ما، ابراهیم بست،

[the] oath which he swore to Abraham our father,

74 که ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد تا بتوانیم بدون ترس و واهمه او را عبادت کنیم

to give us, that, saved out of the hand of our enemies, we should serve him without fear

75 و تمام روزهای عمر خود را در حضور او با پاکی و عدالت بگذرانیم.

in piety and righteousness before him all our days.

76 «و تو ای فرزند من، نبی خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا پیشاپیش خداوند حرکت خواهی کرد تا راه او را آماده نمایی،

And thou, child, shalt be called [the] prophet of [the] Highest; for thou shalt go before the face of [the] Lord to make ready his ways;

77 و قوم او را آگاه سازی که با آمرزش گناهانشان نجات خواهند یافت.

to give knowledge of deliverance to his people by [the] remission of their sins

78 اینها، همه به سبب رحمت و شفقت بی‌پایان خدای ماست. به‌زودی سپیده صبح از افق آسمان بر ما طلوع خواهد کرد

on account of [the] bowels of mercy of our God; wherein [the] dayspring from on high has visited us,

79 تا بر کسانی که در تاریکی و سایۀ مرگ ساکن هستند، بتابد و همهٔ ما را به سوی آرامش و صلح و صفا هدایت نماید.»

to shine upon them who were sitting in darkness and in [the] shadow of death, to guide our feet into [the] way of peace.

80 آن کودک رشد می‌کرد و در روح، نیرومند می‌شد. او در بیابانها به سر می‌بُرد، تا روزی فرا رسید که می‌بایست خدمت خود را به‌طور علنی در میان قوم اسرائیل آغاز کند.

— And the child grew and was strengthened in spirit; and he was in the deserts until the day of his shewing to Israel.

The Annunciation