امثال 27

۱ 1 درباره فردا فخر منما، زیرا نمی دانی که روز چه خواهد زایید.

Do not boast about tomorrow, for you do not know what the future day may bring.

۲ 2 دیگری تو را بستاید و نه دهان خودت، غریبی و نه لبهای تو.

Let another praise you, and not your own mouth: an outsider, and not your own lips.

۳ 3 سنگ سنگین است و ریگ ثقیل، اما خشم احمق از هر دوی آنها سنگینتر است.

A stone is weighty, and sand is burdensome; but the wrath of the foolish is heavier than both.

۴ 4 غضب ستم کیش است و خشم سیل، اماکیست که در برابر حسد تواند ایستاد.

Anger holds no mercy, nor does fury when it erupts. And who can bear the assault of one who has been provoked?

۵ 5 تنبیه آشکار از محبت پنهان بهتر است.

An open rebuke is better than hidden love.

۶ 6 جراحات دوست وفادار است، اما بوسه های دشمن افراط است.

The wounds of a loved one are better than the deceitful kisses of a hateful one.

۷ 7 شکم سیر از‌شان عسل کراهت دارد، امابرای شکم گرسنه هر تلخی شیرین است.

A sated soul will trample the honeycomb. And a hungry soul will accept even bitter in place of sweet.

۸ 8 کسی‌که از مکان خود آواره بشود، مثل گنجشکی است که از آشیانه‌اش آواره گردد.

Just like a bird migrating from her nest, so also is a man who abandons his place.

۹ 9 روغن و عطر دل را شاد می‌کند، همچنان حلاوت دوست از مشورت دل.

Ointment and various perfumes delight the heart. And the good advice of a friend is sweet to the soul.

۱۰ 10 دوست خود و دوست پدرت را ترک منما، و در روز مصیبت خود به خانه برادرت داخل مشو، زیرا که همسایه نزدیک از برادر دور بهتراست.

Do not dismiss your friend or your father’s friend. And do not enter your brother’s house in the day of your affliction. A close neighbor is better than a distant brother.

۱۱ 11 ‌ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شادکن، تا ملامت کنندگان خود را مجاب سازم.

My son, study wisdom, and rejoice my heart, so that you may be able to respond to the one who reproaches.

۱۲ 12 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد، اما جاهلان می‌گذرند و درعقوبت گرفتار می‌شوند.

The discerning man, seeing evil, hides himself. The little ones, continuing on, sustain losses.

۱۳ 13 جامه آن کس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Take away the garment of him who has vouched for an outsider. And take a pledge from him on behalf of foreigners.

۱۴ 14 کسی‌که صبح زود برخاسته، دوست خودرا به آواز بلند برکت دهد، از برایش لعنت محسوب می‌شود.

Whoever blesses his neighbor with a grand voice, rising in the night, shall be like one who curses.

۱۵ 15 چکیدن دائمی آب در روز باران، و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند.

A roof leaking on a cold day, and an argumentative woman, are comparable.

۱۶ 16 هرکه او را باز‌دارد مثل کسی است که باد رانگاه دارد، یا روغن را که در دست راست خودگرفته باشد.

He who would restrain her, he is like one who would grasp the wind, or who would gather together oil with his right hand.

۱۷ 17 آهن، آهن را تیز می‌کند، همچنین مرد روی دوست خود را تیز می‌سازد.

Iron sharpens iron, and a man sharpens the countenance of his friend.

۱۸ 18 هر‌که درخت انجیر را نگاه دارد میوه‌اش راخواهد خورد، و هر‌که آقای خود را ملازمت نماید محترم خواهد شد،

Whoever maintains the fig tree shall eat its fruit. And whoever is the keeper of his master shall be glorified.

۱۹ 19 چنانکه در آب صورت به صورت است، همچنان دل انسان به انسان.

In the manner of faces looking into shining water, so are the hearts of men made manifest to the prudent.

۲۰ 20 هاویه و ابدون سیر نمی شوند، همچنان چشمان انسان سیر نخواهند شد. (Sheol h7585)

Hell and perdition are never filled; similarly the eyes of men are insatiable. (Sheol h7585)

۲۱ 21 بوته برای نقره و کوره به جهت طلاست، همچنان انسان از دهان ستایش کنندگان خود(آزموده می‌شود).

In the manner of silver being tested in the refinery, and gold in the furnace, so also is a man tested by the mouth of one who praises. The heart of the iniquitous inquires after evils, but the heart of the righteous inquires after knowledge.

۲۲ 22 احمق را میان بلغور در هاون با دسته بکوب، و حماقتش از آن بیرون نخواهد رفت.

Even if you were to crush the foolish with a mortar, as when a pestle strikes over pearled barley, his foolishness would not be taken from him.

۲۳ 23 به حالت گله خود نیکو توجه نما، و دل خود را به رمه خود مشغول ساز،

Be diligent to know the countenance of your cattle, and consider your own flocks,

۲۴ 24 زیرا که دولت دائمی نیست، و تاج هم نسلابعد نسل (پایدار) نی.

for you will not always hold this power. But a crown shall be awarded from generation to generation.

۲۵ 25 علف را می‌برند و گیاه سبز می‌روید، وعلوفه کوهها جمع می‌شود،

The meadows are open, and the green plants have appeared, and the hay has been collected from the mountains.

۲۶ 26 بره‌ها برای لباس تو، و بزها به جهت اجاره زمین به‌کار می‌آیند،

Lambs are for your clothing, and goats are for the price of a field.

۲۷ 27 و شیر بزها برای خوراک تو و خوراک خاندانت، و معیشت کنیزانت کفایت خواهد کرد.

Let the milk of goats be sufficient for your food, and for the necessities of your household, and for the provisions of your handmaids.