امثال 24

۱ 1 بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی،

۲ 2 زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند.

۳ 3 خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد،

۴ 4 و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود.

۵ 5 مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید.

۶ 6 زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد.

۷ 7 حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

۸ 8 هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد.

۹ 9 فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

۱۰ 10 اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی.

۱۱ 11 آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن.

۱۲ 12 اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد.

۱۳ 13 ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت.

۱۴ 14 همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

۱۵ 15 ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن،

۱۶ 16 زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد.

۱۷ 17 چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو،

۱۸ 18 مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد!

۱۹ 19 خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز،

۲۰ 20 زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد.

۲۱ 21 ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو،

۲۲ 22 زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟

۲۳ 23 اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

۲۴ 24 کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد،

۲۵ 25 اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید.

۲۶ 26 آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است.

۲۷ 27 کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده.

۲۸ 28 بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور.

۲۹ 29 و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.»

۳۰ 30 از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛

۳۱ 31 و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود.

۳۲ 32 پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم:

۳۳ 33 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

۳۴ 34 پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.

و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.