امثال 22

۱ 1 نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

A good name is rather to be chosen than great riches; And better is good-will than silver and gold.

۲ 2 دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

The rich and the poor meet together; The LORD is the Maker of them all.

۳ 3 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

The prudent man seeth the evil, and hideth himself; But the simple rush on, and are punished.

۴ 4 جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

By humility and the fear of the LORD Are riches and honor and life.

۵ 5 خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

Thorns and snares are in the way of the deceitful; He that will preserve his life will be far from them.

۶ 6 طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

Train up a child in accordance with his way, And when he is old he will not depart from it.

۷ 7 توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

The rich ruleth over the poor, And the borrower is servant to the lender.

۸ 8 هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

He who soweth iniquity shall reap calamity, And the rod of his punishment is prepared.

۹ 9 شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

He who hath a bountiful eye shall be blessed, Because he giveth of his bread to the poor.

۱۰ 10 استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

Cast out the scoffer, and contention will go out; Yea, strife and reproach will cease.

۱۱ 11 هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

He who loveth purity of heart, Grace is upon his lips, and the king will be his friend.

۱۲ 12 چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

The eyes of the LORD watch over knowledge; But he overthroweth the words of the treacherous.

۱۳ 13 مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

The slothful man saith, “There is a lion without; I shall be slain in the streets.”

۱۴ 14 دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

The mouth of strange women is a deep pit; He with whom the LORD is angry shall fall therein.

۱۵ 15 حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

Folly is bound to the heart of a child; But the rod of correction will drive it far from him.

۱۶ 16 هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

He that oppresseth the poor to increase his wealth, And he that giveth to the rich, shall surely come to want.

۱۷ 17 گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

Incline thine ear, and hear the words of the wise, And give heed to my instruction!

۱۸ 18 زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

For it will be a pleasant thing, if thou keep them in thy bosom, When they are altogether established upon thy lips.

۱۹ 19 تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

That thy trust may be in the LORD, I have this day given to thee instruction, yea, to thee.

۲۰ 20 آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

Behold, I have written to thee excellent things Concerning counsel and knowledge;

۲۱ 21 تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

That I may make thee know rectitude, and words of truth; That thou mayst bring back words of truth to them that send thee.

۲۲ 22 فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

Rob not the poor man, because he is poor, Nor crush thou the destitute at the gate;

۲۳ 23 زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

For the LORD will maintain their cause, And despoil their spoilers of life.

۲۴ 24 با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

Make no friendship with a passionate man, Nor be the companion of a man prone to wrath;

۲۵ 25 مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

Lest thou learn his ways, And take to thyself a snare.

۲۶ 26 از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

Be not thou one of those who strike hands, Of those who are sureties for debts.

۲۷ 27 اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

When thou hast nothing to pay, Why should thy bed be taken from under thee?

۲۸ 28 حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

Remove not the ancient landmark, Which thy fathers have made.

۲۹ 29 آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.

Seest thou a man diligent in his business? He shall be the minister of kings; He shall not serve obscure men.