امثال 21
| دل پادشاه مثل نهرهای آب در دست خداوند است، آن را به هر سو که بخواهد برمی گرداند. | ۱ 1 |
Kati na loboko na Yawe, motema ya mokonzi ezalaka lokola moluka oyo atindaka esika nyonso oyo alingi.
| هر راه انسان در نظر خودش راست است، اماخداوند دلها را می‌آزماید. | ۲ 2 |
Nzela nyonso ya moto emonanaka alima na miso na ye, kasi ezali Yawe nde amekaka mitema.
| عدالت و انصاف را بجا آوردن، نزد خداونداز قربانی‌ها پسندیده تر است. | ۳ 3 |
Na miso na Yawe, kosala makambo ya sembo mpe ya alima ezali motuya koleka bambeka ya kotumba.
| چشمان بلند و دل متکبر و چراغ شریران، گناه است. | ۴ 4 |
Miso ya lofundu, motema ya lolendo mpe kongenga ya bato mabe ezali masumu.
| فکرهای مرد زرنگ تمام به فراخی می‌انجامد، اما هر‌که عجول باشد برای احتیاج تعجیل می‌کند. | ۵ 5 |
Mabongisi ya moto oyo asalaka mosala ememaka ye na bomengo, kasi kozala motema moto-moto ememaka na kozanga.
| تحصیل گنجها به زبان دروغگو، بخاری است بر هوا شده برای جویندگان موت. | ۶ 6 |
Kozwa bomengo na nzela ya lokuta ezali kaka molinga oyo epanzanaka mpe motambo oyo ememaka na kufa.
| ظلم شریران ایشان را به هلاکت می‌اندازد، زیرا که از بجا آوردن انصاف ابا می‌نمایند. | ۷ 7 |
Makambo ya bato mabe ebebisaka bango moko, pamba te baboyaka kosala makambo ya sembo.
| طریق مردی که زیر بار (گناه ) باشد بسیار کج است، اما اعمال مرد طاهر، مستقیم است. | ۸ 8 |
Nzela ya moto mabe ezalaka na mabaku, kasi mosala ya moto ya peto ezalaka sembo.
| در زاویه پشت بام ساکن شدن بهتر است، ازساکن بودن با زن ستیزه گر در خانه مشترک. | ۹ 9 |
Kovanda na songe ya ndako ezali malamu koleka kovanda elongo na mwasi oyo aswanaka-swanaka.
| جان شریر مشتاق شرارت است، و برهمسایه خود ترحم نمی کند. | ۱۰ 10 |
Molimo ya moto mabe elingaka kaka makambo mabe; ata moninga na ye penza azwaka ngolu te na miso na ye.
| چون استهزاکننده سیاست یابد جاهلان حکمت می‌آموزند، و چون مرد حکیم تربیت یابد معرفت را تحصیل می‌نماید. | ۱۱ 11 |
Tango bapesaka motioli etumbu, zoba akomaka moto ya bwanya; mpe tango bapesaka malako epai ya moto ya bwanya, azwaka solo boyebi.
| مرد عادل در خانه شریر تامل می‌کند که چگونه اشرار به تباهی واژگون می‌شوند. | ۱۲ 12 |
Nzambe ya sembo atalaka na bokebi makambo oyo esalemaka kati na bandako ya bato mabe, mpe akweyisaka bango kati na pasi.
| هر‌که گوش خود را از فریاد فقیر می‌بندد، او نیز فریاد خواهد کرد و مستجاب نخواهد شد. | ۱۳ 13 |
Soki moto akangi matoyi na ye mpo na koboya koyoka koganga ya mobola, ye mpe bakoyanola ye te tango akoganga.
| هدیه‌ای در خفا خشم را فرو می‌نشاند، ورشوه‌ای در بغل، غضب سخت را. | ۱۴ 14 |
Likabo oyo bapesi na nkuku ekitisaka kanda, mpe kado oyo batie na tolo ekitisaka kanda makasi.
| انصاف کردن خرمی عادلان است، اما باعث پریشانی بدکاران می‌باشد. | ۱۵ 15 |
Ezali esengo mpo na moyengebene kosambisa makambo na sembo, kasi yango ezali pasi makasi mpo na bato oyo basalaka mabe.
| هر‌که از طریق تعقل گمراه شود، درجماعت مردگان ساکن خواهد گشت. | ۱۶ 16 |
Moto oyo abungi nzela ya bwanya akovanda kati na lisanga ya bakufi.
| هر‌که عیش را دوست دارد محتاج خواهدشد، و هر‌که شراب و روغن را دوست دارددولتمند نخواهد گردید. | ۱۷ 17 |
Moto oyo alingaka biyenga akokoma mobola; moto oyo alingaka masanga ya vino mpe mafuta akotikala kokoma mozwi te.
| شریران فدیه عادلان می‌شوند وخیانتکاران به عوض راستان. | ۱۸ 18 |
Moto mabe azalaka lokola motuya oyo bafutaka mpo na kosikola moto ya sembo; moto ya sembo te azalaka lokola motuya oyo bafutaka mpo na kosikola moto ya alima.
| در زمین بایر ساکن بودن بهتر است از بودن با زن ستیزه گر و جنگجوی. | ۱۹ 19 |
Kovanda kati na esobe ezali malamu koleka kovanda esika moko na mwasi oyo aswanaka-swanaka mpe asilikaka-silikaka.
| در منزل حکیمان خزانه مرغوب و روغن است، اما مرد احمق آنها را تلف می‌کند. | ۲۰ 20 |
Bilei ya kitoko mpe mafuta ezalaka kati na ndako ya moto ya bwanya, kasi moto oyo azangi mayele abebisaka yango.
| هر‌که عدالت و رحمت را متابعت کند، حیات و عدالت و جلال خواهد یافت. | ۲۱ 21 |
Moto oyo alukaka bosembo mpe bolingo akozwa bomoi, bomengo mpe lokumu.
| مرد حکیم به شهر جباران برخواهد آمد، وقلعه اعتماد ایشان را به زیر می‌اندازد. | ۲۲ 22 |
Moto ya bwanya abundisaka engumba ya bato ya makasi, mpe akweyisaka bandako ya makasi oyo bato batielaka mitema.
| هر‌که دهان و زبان خویش را نگاه دارد، جان خود را از تنگیها محافظت می‌نماید. | ۲۳ 23 |
Moto oyo abatelaka monoko mpe lolemo na ye abatelaka molimo na ye na pasi.
| مرد متکبر و مغرور مسمی به استهزاکننده می‌شود، و به افزونی تکبر عمل می‌کند. | ۲۴ 24 |
Kombo ya moto ya lofundu mpe ya lolendo ezali: « Motioli. » Asalaka makambo na lolendo oyo eleka ndelo.
| شهوت مرد کاهل او را می‌کشد، زیرا که دستهایش از کار کردن ابا می‌نماید. | ۲۵ 25 |
Baposa ya moto ya goyigoyi ekoboma ye, pamba te maboko na ye eboyaka kosala.
| هستند که همه اوقات به شدت حریص می‌باشند، اما مرد عادل بذل می‌کند و امساک نمی نماید. | ۲۶ 26 |
Mokolo mobimba, akufaka na ye kaka na baposa makasi; kasi moto ya sembo apesaka na kobomba te.
| قربانی های شریران مکروه است، پس چندمرتبه زیاده هنگامی که به عوض بدی آنها رامی گذرانند. | ۲۷ 27 |
Mbeka ya moto mabe ezalaka nkele; ezalaka nkele koleka soki amemi yango na makanisi mabe.
| شاهد دروغگو هلاک می‌شود، اما کسی‌که استماع نماید به راستی تکلم خواهد کرد. | ۲۸ 28 |
Motatoli ya lokuta akokufa, kasi moto oyo ayokaka akoloba tango nyonso.
| مرد شریر روی خود را بی‌حیا می‌سازد، ومرد راست، طریق خویش را مستحکم می‌کند. | ۲۹ 29 |
Moto mabe akangaka elongi na ye, kasi moto ya sembo alendisaka nzela na ye.
| حکمتی نیست و نه فطانتی و نه مشورتی که به ضد خداوند به‌کار آید. | ۳۰ 30 |
Liboso na Yawe, bwanya moko te, mayele moko te mpe toli moko te ekoki kolonga.
| اسب برای روز جنگ مهیا است، اما نصرت از جانب خداوند است. | ۳۱ 31 |
Mpunda ebongisama mpo na mokolo ya bitumba, kasi elonga ewutaka na Yawe.
