امثال 21

۱ 1 دل پادشاه مثل نهرهای آب در دست خداوند است، آن را به هر سو که بخواهد برمی گرداند.

The king's heart is a stream of water in the hand of Yahweh; he turns it wherever he pleases.

۲ 2 هر راه انسان در نظر خودش راست است، اماخداوند دلها را می‌آزماید.

Every person's way is right in his own eyes, but it is Yahweh who weighs the hearts.

۳ 3 عدالت و انصاف را بجا آوردن، نزد خداونداز قربانی‌ها پسندیده تر است.

To do what is right and just is more acceptable to Yahweh than sacrifice.

۴ 4 چشمان بلند و دل متکبر و چراغ شریران، گناه است.

Haughty eyes and a proud heart— the lamp of the wicked—are sin.

۵ 5 فکرهای مرد زرنگ تمام به فراخی می‌انجامد، اما هر‌که عجول باشد برای احتیاج تعجیل می‌کند.

The plans of the diligent lead only to prosperity, but everyone who acts too quickly comes only to poverty.

۶ 6 تحصیل گنجها به زبان دروغگو، بخاری است بر هوا شده برای جویندگان موت.

Acquiring riches by a lying tongue is a fleeting vapor and a snare that kills.

۷ 7 ظلم شریران ایشان را به هلاکت می‌اندازد، زیرا که از بجا آوردن انصاف ابا می‌نمایند.

The violence of the wicked will drag them away, for they refuse to do what is just.

۸ 8 طریق مردی که زیر بار (گناه ) باشد بسیار کج است، اما اعمال مرد طاهر، مستقیم است.

The way of a guilty person is crooked, but the one who is pure does what is right.

۹ 9 در زاویه پشت بام ساکن شدن بهتر است، ازساکن بودن با زن ستیزه گر در خانه مشترک.

It is better to live on a corner of the roof than in a house shared with a quarrelsome wife.

۱۰ 10 جان شریر مشتاق شرارت است، و برهمسایه خود ترحم نمی کند.

The appetite of the wicked craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.

۱۱ 11 چون استهزاکننده سیاست یابد جاهلان حکمت می‌آموزند، و چون مرد حکیم تربیت یابد معرفت را تحصیل می‌نماید.

When the mocker is punished, the naive become wise, and when the wise person is instructed, he lays hold of knowledge.

۱۲ 12 مرد عادل در خانه شریر تامل می‌کند که چگونه اشرار به تباهی واژگون می‌شوند.

The righteous person watches the house of the wicked person; he brings wicked people to disaster.

۱۳ 13 هر‌که گوش خود را از فریاد فقیر می‌بندد، او نیز فریاد خواهد کرد و مستجاب نخواهد شد.

The one who shuts his ears to the cry of the poor, he also will cry out, but he will not be answered.

۱۴ 14 هدیه‌ای در خفا خشم را فرو می‌نشاند، ورشوه‌ای در بغل، غضب سخت را.

A gift in secret appeases anger and a concealed gift appeases strong wrath.

۱۵ 15 انصاف کردن خرمی عادلان است، اما باعث پریشانی بدکاران می‌باشد.

When justice is done, it brings joy to the righteous person, but it brings terror to evildoers.

۱۶ 16 هر‌که از طریق تعقل گمراه شود، درجماعت مردگان ساکن خواهد گشت.

The one who wanders from the way of understanding, he will rest in the assembly of the dead.

۱۷ 17 هر‌که عیش را دوست دارد محتاج خواهدشد، و هر‌که شراب و روغن را دوست دارددولتمند نخواهد گردید.

Whoever loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will not be rich.

۱۸ 18 شریران فدیه عادلان می‌شوند وخیانتکاران به عوض راستان.

A wicked person is ransom for the righteous person, and the treacherous person is ransom for upright people.

۱۹ 19 در زمین بایر ساکن بودن بهتر است از بودن با زن ستیزه گر و جنگجوی.

It is better to live in the desert than with a quarreling and angry wife.

۲۰ 20 در منزل حکیمان خزانه مرغوب و روغن است، اما مرد احمق آنها را تلف می‌کند.

Desirable treasure and oil are kept in the dwelling of the wise, but a foolish person swallows it all up.

۲۱ 21 هر‌که عدالت و رحمت را متابعت کند، حیات و عدالت و جلال خواهد یافت.

The one who does right and is kind— this person finds life, righteousness, and honor.

۲۲ 22 مرد حکیم به شهر جباران برخواهد آمد، وقلعه اعتماد ایشان را به زیر می‌اندازد.

A wise man scales the city of the mighty ones, and he brings down the stronghold in which they trusted.

۲۳ 23 هر‌که دهان و زبان خویش را نگاه دارد، جان خود را از تنگیها محافظت می‌نماید.

Whoever guards his mouth and tongue keeps himself out of trouble.

۲۴ 24 مرد متکبر و مغرور مسمی به استهزاکننده می‌شود، و به افزونی تکبر عمل می‌کند.

The proud and haughty person—”Mocker” is his name— acts with arrogant pride.

۲۵ 25 شهوت مرد کاهل او را می‌کشد، زیرا که دستهایش از کار کردن ابا می‌نماید.

The desire of the lazy kills him, for his hands refuse to work.

۲۶ 26 هستند که همه اوقات به شدت حریص می‌باشند، اما مرد عادل بذل می‌کند و امساک نمی نماید.

All day long he craves and craves more, but the righteous person gives and does not hold back.

۲۷ 27 قربانی های شریران مکروه است، پس چندمرتبه زیاده هنگامی که به عوض بدی آنها رامی گذرانند.

The sacrifice of the wicked is detestable; it is even more detestable when he brings it with evil motives.

۲۸ 28 شاهد دروغگو هلاک می‌شود، اما کسی‌که استماع نماید به راستی تکلم خواهد کرد.

A false witness will perish, but the one who listens will speak for all time.

۲۹ 29 مرد شریر روی خود را بی‌حیا می‌سازد، ومرد راست، طریق خویش را مستحکم می‌کند.

A wicked man makes his face hard, but an upright person is certain about his ways.

۳۰ 30 حکمتی نیست و نه فطانتی و نه مشورتی که به ضد خداوند به‌کار آید.

There is no wisdom, there is no understanding, and there is no advice that can stand against Yahweh.

۳۱ 31 اسب برای روز جنگ مهیا است، اما نصرت از جانب خداوند است.

The horse is prepared for the day of battle, but the victory belongs to Yahweh.