امثال 19

۱ 1 فقیری که در کاملیت خود سالک است، از دروغگویی که احمق باشد بهتر است.

Mobola oyo atambolaka na bosembo azali malamu koleka mokosi oyo azangi mayele.

۲ 2 دلی نیز که معرفت ندارد نیکو نیست و هر‌که به پایهای خویش می‌شتابد گناه می‌کند.

Ezali malamu te kobungisa mayele, kati na bolingo oyo eleka ndelo. Lokolo ya moto oyo atambolaka noki-noki ezangaka te kobeta libaku.

۳ 3 حماقت انسان، راه او را کج می‌سازد، و دلش از خداوند خشمناک می‌شود.

Bozoba ya moto ebebisaka bomoi na ye; mpe, na sima, akomaka kotombokela Yawe.

۴ 4 توانگری دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما فقیراز دوستان خود جدا می‌شود.

Mozwi azalaka na baninga ebele, kasi mobola akabwanaka ata na molingami na ye ya motema.

۵ 5 شاهد دروغگو بی‌سزا نخواهد ماند، و کسی‌که به دروغ تنطق کند رهایی نخواهد یافت.

Motatoli ya lokuta akozwa etumbu; moto oyo akosaka akozanga te kozwa etumbu.

۶ 6 بسیاری پیش امیران تذلل می‌نمایند، و همه کس دوست بذل کننده است.

Bato mingi balukaka kosepelisa moto ya lokumu, mpe moto nyonso alukaka kozala molingami ya moto oyo asungaka bato.

۷ 7 جمیع برادران مرد فقیر از او نفرت دارند، وبه طریق اولی دوستانش از او دور می‌شوند، ایشان را به سخنان، تعاقب می‌کند و نیستند.

Soki bandeko nyonso ya mobola bayinaka ye, mpo na nini baninga na ye bakima ye te? Ata tango azali nanu koloba, batikalaka lisusu wana te.

۸ 8 هر‌که حکمت را تحصیل کند جان خود رادوست دارد. و هر‌که فطانت را نگاه دارد، سعادتمندی خواهد یافت.

Moto oyo alukaka kozwa bwanya alingaka bomoi na ye; moto oyo alingaka mayele alongaka.

۹ 9 شاهد دروغگو بی‌سزا نخواهد ماند، و هر‌که به کذب تنطق نماید هلاک خواهد گردید.

Motatoli ya lokuta azwaka etumbu; moto oyo akosaka akobebisama.

۱۰ 10 عیش و عشرت احمق را نمی شاید، تا چه رسد به غلامی که بر نجبا حکمرانی می‌کند.

Bomoi ya lokumu ebongi na zoba te; ebongi mpe te na mowumbu kopesa mitindo na bakambi.

۱۱ 11 عقل انسان خشم او را نگاه می‌دارد، وگذشتن از تقصیر جلال او است.

Bwanya ya moto ekomisaka ye motema molayi; mpe azwaka lokumu tango atalaka pamba mabe oyo basalaka ye.

۱۲ 12 خشم پادشاه مثل غرش شیر است، ورضامندی او مثل شبنم بر گیاه است.

Kanda ya mokonzi ezali lokola koganga ya nkosi, kasi bolamu na ye ezali lokola mamwe.

۱۳ 13 پسر جاهل باعث الم پدرش است، ونزاعهای زن مثل آبی است که دائم در چکیدن باشد.

Mwana ya zoba azali pasi mpo na tata na ye; koswana ya mwasi ezali lokola linzanza ya ndako, oyo etangisaka mayi tango nyonso.

۱۴ 14 خانه و دولت ارث اجدادی است، امازوجه عاقله از جانب خداوند است.

Moto akoki kozwa bandako mpe bomengo lokola libula kowuta epai ya batata, kasi mwasi ya bwanya azali likabo kowuta na Yawe.

۱۵ 15 کاهلی خواب سنگین می‌آورد، و شخص اهمال کار، گرسنه خواهد ماند.

Bogoyigoyi ememaka moto na pongi makasi, mpe moto ya goyigoyi akufaka nzala.

۱۶ 16 هر‌که حکم را نگاه دارد جان خویش رامحافظت می‌نماید، اما هر‌که طریق خود را سبک گیرد، خواهد مرد.

Moto oyo atosaka mibeko abatelaka molimo na ye; moto oyo akebaka te na etamboli na ye akokufa.

۱۷ 17 هر‌که بر فقیر ترحم نماید به خداوند قرض می‌دهد، و احسان او را به او رد خواهد نمود.

Moto oyo asalaka bolamu epai ya mobola adefisaka Yawe, bongo Yawe akozongisela ye bolamu.

۱۸ 18 پسر خود را تادیب نما زیرا که امید هست، اما خود را به کشتن او وامدار.

Pesaka mwana na yo etumbu wana elikya ezali nanu, kasi kotomboka na yo ekoma te kino na posa ya koboma ye.

۱۹ 19 شخص تندخو متحمل عقوبت خواهدشد، زیرا اگر او را خلاصی دهی آن را باید مکرربجا آوری.

Tika ete moto oyo asilikaka makasi amema mokumba ya kanda na ye; pamba te soki obikisi ye, okotinda ye ete azongela lisusu.

۲۰ 20 پند را بشنو و تادیب را قبول نما، تا درعاقبت خود حکیم بشوی.

Yoka toli mpe ndima mateya, mpo ete okoma moto ya bwanya.

۲۱ 21 فکرهای بسیار در دل انسان است، اما آنچه ثابت ماند مشورت خداوند است.

Motema ya moto ezalaka na makanisi ebele, kasi ezali mokano ya Yawe nde ekokisamaka.

۲۲ 22 زینت انسان احسان او است، و فقیر ازدروغگو بهتر است.

Eloko oyo moto alingaka epai ya moninga na ye moto ezali bolingo ya solo, mpe mobola azali malamu koleka mokosi.

۲۳ 23 ترس خداوند مودی به حیات‌است، و هرکه آن را دارد در سیری ساکن می‌ماند، و به هیچ بلاگرفتار نخواهد شد.

Kotosa Yawe ememaka na bomoi, esalaka ete moto azala na kimia; boye ata mabe moko te ekokomela ye.

۲۴ 24 مرد کاهل دست خود را در بغلش پنهان می‌کند، و آن را هم به دهان خود برنمی آورد.

Moto ya goyigoyi akotisaka loboko na ye kati na bilei, kasi akokaka te kozongisa yango na monoko na ye.

۲۵ 25 استهزاکننده را تادیب کن تا جاهلان زیرک شوند، و شخص فهیم را تنبیه نما و معرفت رادرک خواهد نمود.

Beta motioli fimbu, mpe zoba akozwa mayele; sembola moto ya mayele, mpe akozwa boyebi.

۲۶ 26 هر‌که بر پدر خود ستم کند و مادرش رابراند، پسری است که رسوایی و خجالت می‌آورد.

Mwana oyo abetaka tata na ye mpe abenganaka mama na ye ayeisaka soni mpe mawa.

۲۷ 27 ‌ای پسر من شنیدن تعلیمی را ترک نما، که تو را از کلام معرفت گمراه می‌سازد.

Mwana na ngai, soki otiki koyoka mateya, okobunga nzela ya maloba ya boyebi.

۲۸ 28 شاهد لئیم انصاف را استهزا می‌کند، و دهان شریران گناه را می‌بلعد.

Moto oyo atiolaka bosembo azali motatoli ya zoba; mpe monoko ya bato mabe emelaka kaka mabe.

۲۹ 29 قصاص به جهت استهزاکنندگان مهیااست، و تازیانه‌ها برای پشت احمقان.

Etumbu esalema mpo na batioli, mpe fimbu esalema mpo na bazoba.