امثال 16
| تدبیرهای دل از آن انسان است، اماتنطق زبان از جانب خداوند می‌باشد. | ۱ 1 |
Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi eyano ewutaka epai na Yawe.
| همه راههای انسان در نظر خودش پاک است، اما خداوند روحها را ثابت می‌سازد. | ۲ 2 |
Nzela nyonso ya moto emonanaka peto na miso na ye, kasi Yawe nde amekaka mitema.
| اعمال خود را به خداوند تفویض کن، تافکرهای تو استوار شود. | ۳ 3 |
Pesa misala na yo epai na Yawe, mpe mabongisi na yo ekokokisama.
| خداوند هر چیز را برای غایت آن ساخته است، و شریران را نیز برای روز بلا. | ۴ 4 |
Yawe asalaka makambo nyonso na tina, ezala bato mabe, asala bango mpo na mokolo ya pasi.
| هر‌که دل مغرور دارد نزد خداوند مکروه است، و او هرگز مبرا نخواهد شد. | ۵ 5 |
Moto nyonso ya lolendo azalaka nkele na miso ya Yawe; solo, akozanga te kozwa etumbu.
| از رحمت و راستی، گناه کفاره می‌شود، و به ترس خداوند، از بدی اجتناب می‌شود. | ۶ 6 |
Bolingo mpe bosembo elongolaka mbeba; kotosa Yawe etindaka moto kokima mabe.
| چون راههای شخص پسندیده خداوندباشد، دشمنانش را نیز با وی به مصالحه می‌آورد. | ۷ 7 |
Soki Yawe asepeli na nzela ya moto, akoyokanisa ye na banguna na ye.
| اموال اندک که با انصاف باشد بهتر است، ازدخل فراوان بدون انصاف. | ۸ 8 |
Kozwa biloko moke kati na bosembo ezali malamu koleka kozwa bomengo ebele kati na nzela ya mabe.
| دل انسان در طریقش تفکر می‌کند، اماخداوند قدمهایش را استوار می‌سازد. | ۹ 9 |
Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi ezali Yawe nde asalaka ete ekokisama to te.
| وحی بر لبهای پادشاه است، و دهان او درداوری تجاوز نمی نماید. | ۱۰ 10 |
Maloba ya mokonzi ezali lokola Liloba na Nzambe, ekweyaka te kati na kosambisama.
| ترازو و سنگهای راست از آن خداونداست و تمامی سنگهای کیسه صنعت وی می‌باشد. | ۱۱ 11 |
Emekelo kilo ya sembo mpe basani oyo bamekelaka kilo ezali ya Yawe, mpe kilo nyonso ya saki ezali likambo na Ye.
| عمل بد نزد پادشاهان مکروه است، زیرا که کرسی ایشان از عدالت برقرار می‌ماند. | ۱۲ 12 |
Ezali malamu te mpo na mokonzi kosala mabe, pamba te bokonzi elendisamaka nde na nzela ya bosembo.
| لبهای راستگو پسندیده پادشاهان است، وراستگویان را دوست می‌دارند. | ۱۳ 13 |
Bakonzi balingaka maloba ya solo, mpe bapesaka moto oyo alobaka na bosembo lokumu.
| غضب پادشاهان، رسولان موت است امامرد حکیم آن را فرو می‌نشاند. | ۱۴ 14 |
Kanda ya mokonzi ememaka na kufa, kasi moto ya bwanya ayebaka kokitisa yango.
| در نور چهره پادشاه حیات‌است، ورضامندی او مثل ابر نوبهاری است. | ۱۵ 15 |
Soki elongi ya mokonzi ezali kongenga, elingi koloba: bomoi. Bolamu na ye ezali lokola lipata ya mvula ya eleko ya suka.
| تحصیل حکمت از زر خالص چه بسیاربهتر است، و تحصیل فهم از نقره برگزیده تر. | ۱۶ 16 |
Bwanya ezali malamu koleka wolo, mpe kozwa mayele ezali na litomba koleka palata.
| طریق راستان، اجتناب نمودن از بدی است، و هر‌که راه خود را نگاه دارد جان خویش را محافظت می‌نماید. | ۱۷ 17 |
Bato ya sembo batambolaka na nzela oyo epesaka mabe mokongo. Moto oyo abatelaka motema na ye abatelaka nde bomoi na ye.
| تکبر پیش رو هلاکت است، و دل مغرورپیش رو خرابی. | ۱۸ 18 |
Lolendo eyaka liboso ya kobebisama, mpe komimatisa eyaka liboso ya kokweyisama.
| با تواضع نزد حلیمان بودن بهتر است، ازتقسیم نمودن غنیمت با متکبران. | ۱۹ 19 |
Kozala moto ya komikitisa mpe kozala elongo na bato bakelela ezali malamu koleka kokabola bomengo ya bitumba elongo na bato ya lolendo.
| هر‌که در کلام تعقل کند سعادتمندی خواهد یافت، و هر‌که به خداوند توکل نمایدخوشابحال او. | ۲۰ 20 |
Moto oyo akanisaka na tina na makambo amonaka bolamu. Esengo na moto oyo atiaka elikya na Yawe.
| هر‌که دل حکیم دارد فهیم خوانده می‌شود، و شیرینی لبها علم را می‌افزاید. | ۲۱ 21 |
Babengaka moto oyo azali na motema ya bwanya moto ya mayele, mpe bibebu ya kimia ebakisaka boyebi.
| عقل برای صاحبش چشمه حیات‌است، اما تادیب احمقان، حماقت است. | ۲۲ 22 |
Mayele ezali etima ya bomoi mpo na bato oyo bazali na yango, kasi bozoba ezali etumbu mpo na bazoba.
| دل مرد حکیم دهان او را عاقل می‌گرداند، و علم را بر لبهایش می‌افزاید. | ۲۳ 23 |
Motema ya moto ya bwanya ekomisaka monoko na ye mayele, mpe bibebu na ye ebakisaka boyebi.
| سخنان پسندیده مثل‌شان عسل است، برای جان شیرین است و برای استخوانهاشفادهنده. | ۲۴ 24 |
Maloba ya elengi ezalaka lokola mafuta ya nzoyi, epesaka kimia na motema mpe lobiko na mikuwa.
| راهی هست که در نظر انسان راست است، اما عاقبت آن راه، موت می‌باشد. | ۲۵ 25 |
Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.
| اشتهای کارگر برایش کار می‌کند، زیرا که دهانش او را بر آن تحریض می‌نماید. | ۲۶ 26 |
Nzala etindaka mosali ete asala mosala, monoko na ye etindikaka ye na mosala.
| مرد لئیم شرارت را می‌اندیشد، و برلبهایش مثل آتش سوزنده است. | ۲۷ 27 |
Moto ya Beliali abongisaka kosala mabe, mpe maloba na ye ezali lokola moto oyo etumbaka.
| مرد دروغگو نزاع می‌پاشد، و نمام دوستان خالص را از همدیگر جدا می‌کند. | ۲۸ 28 |
Moto mabe alonaka koswana, moto ya songisongi akabolaka baninga.
| مرد ظالم همسایه خود را اغوا می‌نماید، واو را به راه غیر نیکو هدایت می‌کند. | ۲۹ 29 |
Moto ya mobulu abendaka moninga na ye mpe atambolisaka ye na nzela ya mabe.
| چشمان خود را بر هم می‌زند تا دروغ رااختراع نماید، و لبهایش را می‌خاید و بدی را به انجام می‌رساند. | ۳۰ 30 |
Moto oyo akangi miso mpe bibebu na ye mpo na kosala mabongisi ya mabe asili kosala masumu.
| سفیدمویی تاج جمال است، هنگامی که درراه عدالت یافت شود. | ۳۱ 31 |
Suki ya pembe ezali motole ya nkembo; bazwaka yango na nzela ya bosembo.
| کسی‌که دیرغضب باشد از جبار بهتر است، و هر‌که بر روح خود مالک باشد از تسخیرکننده شهر افضل است. | ۳۲ 32 |
Moto oyo akangaka motema azali makasi koleka elombe, mpe moto oyo ayebi komikanga azali makasi koleka moto oyo abotolaka bingumba.
| قرعه در دامن‌انداخته می‌شود، لیکن تمامی حکم آن از خداوند است. | ۳۳ 33 |
Bakobetaka zeke kati na elamba ya Nganga-Nzambe, kasi mikano nyonso ewutaka na Yawe.
