متّی 5

۱ 1 خوشابحالها و گروهی بسیار دیده، بر فراز کوه آمد و وقتی که او بنشست شاگردانش نزد اوحاضر شدند.

Videns autem Jesus turbas, ascendit in montem, et cum sedisset, accesserunt ad eum discipuli ejus,

۲ 2 آنگاه دهان خود را گشوده، ایشان را تعلیم داد و گفت:

et aperiens os suum docebat eos dicens:

۳ 3 «خوشابحال مسکینان در روح، زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است.

Beati pauperes spiritu: quoniam ipsorum est regnum cælorum.

۴ 4 خوشابحال ماتمیان، زیرا ایشان تسلی خواهند یافت.

Beati mites: quoniam ipsi possidebunt terram.

۵ 5 خوشابحال حلیمان، زیرا ایشان وارث زمین خواهند شد.

Beati qui lugent: quoniam ipsi consolabuntur.

۶ 6 خوشابحال گرسنگان و تشنگان عدالت، زیراایشان سیر خواهندشد.

Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam: quoniam ipsi saturabuntur.

۷ 7 خوشابحال رحم کنندگان، زیرا بر ایشان رحم کرده خواهدشد.

Beati misericordes: quoniam ipsi misericordiam consequentur.

۸ 8 خوشابحال پاک دلان، زیرا ایشان خدا راخواهند دید.

Beati mundo corde: quoniam ipsi Deum videbunt.

۹ 9 خوشابحال صلح کنندگان، زیراایشان پسران خدا خوانده خواهند شد.

Beati pacifici: quoniam filii Dei vocabuntur.

۱۰ 10 خوشابحال زحمت کشان برای عدالت، زیراملکوت آسمان از آن ایشان است.

Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam: quoniam ipsorum est regnum cælorum.

۱۱ 11 خوشحال باشید چون شما را فحش گویند و جفا رسانند، وبخاطر من هر سخن بدی بر شما کاذبانه گویند.

Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me:

۱۲ 12 خوش باشید و شادی عظیم نمایید، زیرا اجر شما در آسمان عظیم است زیرا که به همینطور بر انبیای قبل از شما جفامی رسانیدند.

gaudete, et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in cælis. Sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.

۱۳ 13 «شما نمک جهانید! لیکن اگر نمک فاسدگردد، به کدام چیز باز نمکین شود؟ دیگر مصرفی ندارد جز آنکه بیرون افکنده، پایمال مردم شود.

Vos estis sal terræ. Quod si sal evanuerit, in quo salietur? ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus.

۱۴ 14 شما نور عالمید. شهری که بر کوهی بنا شود، نتوان پنهان کرد.

Vos estis lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita,

۱۵ 15 و چراغ را نمی افروزند تا آن را زیر پیمانه نهند، بلکه تا بر چراغدان گذارند؛ آنگاه به همه کسانی که در خانه باشند، روشنایی می‌بخشد.

neque accendunt lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut luceat omnibus qui in domo sunt.

۱۶ 16 همچنین بگذارید نور شما بر مردم بتابد تا اعمال نیکوی شما را دیده، پدر شما را که در آسمان است تمجید نمایند.

Sic luceat lux vestra coram hominibus: ut videant opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, qui in cælis est.

۱۷ 17 «گمان مبرید که آمده‌ام تا تورات یا صحف انبیا را باطل سازم. نیامده‌ام تا باطل نمایم بلکه تاتمام کنم.

Nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas: non veni solvere, sed adimplere.

۱۸ 18 زیرا هر آینه به شما می‌گویم، تاآسمان و زمین زایل نشود، همزه یا نقطه‌ای ازتورات هرگز زایل نخواهد شد تا همه واقع شود.

Amen quippe dico vobis, donec transeat cælum et terra, jota unum aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant.

۱۹ 19 پس هر‌که یکی از این احکام کوچکترین رابشکند و به مردم چنین تعلیم دهد، در ملکوت آسمان کمترین شمرده شود. اما هر‌که بعمل آورد و تعلیم نماید، او در ملکوت آسمان بزرگ خوانده خواهد شد.

Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno cælorum: qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno cælorum.

۲۰ 20 زیرا به شما می‌گویم، تاعدالت شما بر عدالت کاتبان و فریسیان افزون نشود، به ملکوت آسمان هرگز داخل نخواهیدشد.

Dico enim vobis, quia nisi abundaverit justitia vestra plus quam scribarum et pharisæorum, non intrabitis in regnum cælorum.

۲۱ 21 «شنیده‌اید که به اولین گفته شده است “قتل مکن و هر‌که قتل کند سزاوار حکم شود.”

Audistis quia dictum est antiquis: Non occides: qui autem occiderit, reus erit judicio.

۲۲ 22 لیکن من به شما می‌گویم، هر‌که به برادر خود بی‌سبب خشم گیرد، مستوجب حکم باشد و هر‌که برادرخود را راقا گوید، مستوجب قصاص باشد و هرکه احمق گوید، مستحق آتش جهنم بود. (Geenna g1067)

Ego autem dico vobis: quia omnis qui irascitur fratri suo, reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca: reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue: reus erit gehennæ ignis. (Geenna g1067)

۲۳ 23 پس هرگاه هدیه خود را به قربانگاه ببری و آنجا به‌خاطرت آید که برادرت بر تو حقی دارد،

Si ergo offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te:

۲۴ 24 هدیه خود را پیش قربانگاه واگذار و رفته، اول با برادرخویش صلح نما و بعد آمده، هدیه خود رابگذران.

relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo: et tunc veniens offeres munus tuum.

۲۵ 25 با مدعی خود مادامی که با وی در راه هستی صلح کن، مبادا مدعی، تو را به قاضی سپارد و قاضی، تو را به داروغه تسلیم کند و در زندان افکنده شوی.

Esto consentiens adversario tuo cito dum es in via cum eo: ne forte tradat te adversarius judici, et judex tradat te ministro: et in carcerem mittaris.

۲۶ 26 هرآینه به تو می‌گویم، که تا فلس آخر را ادا نکنی، هرگز از آنجا بیرون نخواهی آمد.

Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem.

۲۷ 27 «شنیده‌اید که به اولین گفته شده است “زنامکن.”

Audistis quia dictum est antiquis: Non mœchaberis.

۲۸ 28 لیکن من به شما می‌گویم، هر کس به زنی نظر شهوت اندازد، همان دم در دل خود با او زناکرده است.

Ego autem dico vobis: quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam mœchatus est eam in corde suo.

۲۹ 29 پس اگر چشم راستت تو رابلغزاند، قلعش کن و از خود دور انداز زیرا تو رابهتر آن است که عضوی از اعضایت تباه گردد، ازآنکه تمام بدنت در جهنم افکنده شود. (Geenna g1067)

Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et projice abs te: expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. (Geenna g1067)

۳۰ 30 و اگردست راستت تو را بلغزاند، قطعش کن و از خوددور انداز، زیرا تو را مفیدتر آن است که عضوی ازاعضای تو نابود شود، از آنکه کل جسدت دردوزخ افکنده شود. (Geenna g1067)

Et si dextra manus tua scandalizat te, abscide eam, et projice abs te: expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat in gehennam. (Geenna g1067)

۳۱ 31 «و گفته شده است هر‌که از زن خودمفارقت جوید، طلاق نامه‌ای بدو بدهد.

Dictum est autem: Quicumque dimiserit uxorem suam, det ei libellum repudii.

۳۲ 32 لیکن من به شما می‌گویم، هر کس بغیر علت زنا، زن خود را از خود جدا کند باعث زنا کردن اومی باشد، و هر‌که زن مطلقه را نکاح کند، زنا کرده باشد.

Ego autem dico vobis: quia omnis qui dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam mœchari: et qui dimissam duxerit, adulterat.

۳۳ 33 «باز شنیده‌اید که به اولین گفته شده است که “قسم دروغ مخور، بلکه قسم های خود را به خداوند وفا کن.”

Iterum audistis quia dictum est antiquis: Non perjurabis: reddes autem Domino juramenta tua.

۳۴ 34 لیکن من به شما می‌گویم، هرگز قسم مخورید، نه به آسمان زیرا که عرش خداست،

Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per cælum, quia thronus Dei est:

۳۵ 35 و نه به زمین زیرا که پای انداز اواست، و نه به ارشلیم زیرا که شهر پادشاه عظیم است،

neque per terram, quia scabellum est pedum ejus: neque per Jerosolymam, quia civitas est magni regis:

۳۶ 36 و نه به‌سر خود قسم یاد کن، زیرا که مویی را سفید یا سیاه نمی توانی کرد.

neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum.

۳۷ 37 بلکه سخن شما بلی بلی و نی نی باشد زیرا که زیاده براین از شریر است.

Sit autem sermo vester, est, est: non, non: quod autem his abundantius est, a malo est.

۳۸ 38 «شنیده‌اید که گفته شده است.”چشمی به چشمی و دندانی به دندانی “

Audistis quia dictum est: Oculum pro oculo, et dentem pro dente.

۳۹ 39 لیکن من به شمامی گویم، با شریر مقاومت مکنید بلکه هر‌که بررخساره راست تو طپانچه زند، دیگری را نیز به سوی او بگردان،

Ego autem dico vobis, non resistere malo: sed si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam, præbe illi et alteram:

۴۰ 40 و اگر کسی خواهد با تو دعواکند و قبای تو را بگیرد، عبای خود را نیز بدوواگذار،

et ei, qui vult tecum judicio contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium:

۴۱ 41 و هرگاه کسی تو را برای یک میل مجبور سازد، دو میل همراه او برو.

et quicumque te angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo.

۴۲ 42 هر کس ازتو سوال کند، بدو ببخش و از کسی‌که قرض از توخواهد، روی خود را مگردان.»

Qui petit a te, da ei: et volenti mutuari a te, ne avertaris.

۴۳ 43 «شنیده‌اید که گفته شده است “همسایه خورا محبت نما و با دشمن خود عداوت کن.”

Audistis quia dictum est: Diliges proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum.

۴۴ 44 امامن به شما می‌گویم که دشمنان خود را محبت نمایید و برای لعن کنندگان خود برکت بطلبید و به آنانی که از شما نفرت کنند، احسان کنید و به هرکه به شما فحش دهد و جفا رساند، دعای خیرکنید،

Ego autem dico vobis: diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt vos, et orate pro persequentibus et calumniantibus vos:

۴۵ 45 تا پدر خود را که در آسمان است پسران شوید، زیرا که آفتاب خود را بر بدان و نیکان طالع می‌سازد و باران بر عادلان و ظالمان می‌باراند.

ut sitis filii Patris vestri, qui in cælis est: qui solem suum oriri facit super bonos et malos: et pluit super justos et injustos.

۴۶ 46 زیرا هرگاه آنانی را محبت نمایید که شما رامحبت می‌نمایند، چه اجر دارید؟ آیا باجگیران چنین نمی کنند؟

Si enim diligitis eos qui vos diligunt, quam mercedem habebitis? nonne et publicani hoc faciunt?

۴۷ 47 و هرگاه برادران خود را فقطسلام گویید چه فضیلت دارید؟ آیا باجگیران چنین نمی کنند؟

Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? nonne et ethnici hoc faciunt?

۴۸ 48 پس شما کامل باشید چنانکه پدر شما که در آسمان است کامل است.

Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester cælestis perfectus est.

The Sermon on the Mount