لوقا 1

۱ 1 از آنجهت که بسیاری دست خود را درازکردند به سوی تالیف حکایت آن اموری که نزد ما به اتمام رسید،

Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,

۲ 2 چنانچه آنانی که از ابتدانظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند،

even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,

۳ 3 من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را من البدایه به تدقیق در‌پی رفته، به ترتیب به تو بنویسم‌ای تیوفلس عزیز،

it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;

۴ 4 تا صحت آن کلامی که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی.

that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.

۵ 5 در ایام هیرودیس پادشاه یهودیه، کاهنی زکریا نام از فرقه ابیا بود که زن او از دختران هارون بود و الیصابات نام داشت.

There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zechariah, of the division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.

۶ 6 و هر دو در حضورخدا صالح و به جمیع احکام و فرایض خداوند، بی‌عیب سالک بودند.

They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.

۷ 7 و ایشان را فرزندی نبودزیرا که الیصابات نازاد بود و هر دو دیرینه سال بودند.

But they had no child, because Elizabeth was barren, and they both were well advanced in years.

۸ 8 و واقع شد که چون به نوبت فرقه خود درحضور خدا کهانت می‌کرد،

Now it happened, while he was performing the priest's office before God in the order of his division,

۹ 9 حسب عادت کهانت، نوبت او شد که به قدس خداوند درآمده، بخور بسوزاند.

according to the custom of the priest's office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.

۱۰ 10 و در وقت بخور، تمام جماعت قوم بیرون عبادت می‌کردند.

And the whole crowd of people were praying outside at the hour of incense.

۱۱ 11 ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده، بر وی ظاهر گشت.

An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.

۱۲ 12 چون زکریااو را دید، در حیرت افتاده، ترس بر او مستولی شد.

Zechariah was troubled when he saw him, and fear fell upon him.

۱۳ 13 فرشته بدو گفت: «ای زکریا ترسان مباش، زیرا که دعای تو مستجاب گردیده است وزوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زاییدو او را یحیی خواهی نامید.

But the angel said to him, "Do not be afraid, Zechariah, because your request has been heard, and your wife, Elizabeth, will bear you a son, and you are to name him John.

۱۴ 14 و تو را خوشی وشادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت اومسرور خواهند شد.

You will have joy and gladness; and many will rejoice at his birth.

۱۵ 15 زیرا که در حضورخداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسکری نخواهد نوشید و از شکم مادر خود، پر ازروح‌القدس خواهد بود.

For he will be great in the sight of the Lord, and he must never drink wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit, even from his mother's womb.

۱۶ 16 و بسیاری ازبنی‌اسرائیل را، به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید.

He will turn many of the children of Israel to the Lord, their God.

۱۷ 17 و او به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید، تا دلهای پدران رابه طرف پسران و نافرمانان را به حکمت عادلان بگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد.»

He will go before him in the spirit and power of Elijah, 'to turn the hearts of the fathers to the children,' and the disobedient to the wisdom of the just; to make ready a people prepared for the Lord."

۱۸ 18 زکریا به فرشته گفت: «این را چگونه بدانم وحال آنکه من پیر هستم و زوجه‌ام دیرینه سال است؟»

Zechariah said to the angel, "How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years."

۱۹ 19 فرشته در جواب وی گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم وفرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور تورا مژده دهم.

The angel answered him, "I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you, and to bring you this good news.

۲۰ 20 و الحال تا این امور واقع نگردد، گنگ شده یارای حرف زدن نخواهی داشت، زیراسخن های مرا که در وقت خود به وقوع خواهدپیوست، باور نکردی.»

And look, you will be silent and not able to speak, until the day that these things will happen, because you did not believe my words, which will be fulfilled in their proper time."

۲۱ 21 و جماعت منتظر زکریامی بودند و از طول توقف او در قدس متعجب شدند.

The people were waiting for Zechariah, and they were wondering why he was delayed in the temple.

۲۲ 22 اما چون بیرون آمده نتوانست با ایشان حرف زند، پس فهمیدند که در قدس رویایی دیده است، پس به سوی ایشان اشاره می‌کرد و ساکت ماند.

When he came out, he could not speak to them, and they perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.

۲۳ 23 و چون ایام خدمت او به اتمام رسید، به خانه خود رفت.

It happened, when the days of his service were fulfilled, he departed to his house.

۲۴ 24 و بعد از آن روزها، زن او الیصابات حامله شده، مدت پنج ماه خود را پنهان نمود و گفت:

After these days Elizabeth, his wife, conceived, and she hid herself five months, saying,

۲۵ 25 «به اینطور خداوند به من عمل نمود درروزهایی که مرا منظور داشت، تا ننگ مرا از نظرمردم بردارد.»

"Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my disgrace among people."

۲۶ 26 و در ماه ششم جبرائیل فرشته از جانب خدا به بلدی از جلیل که ناصره نام داشت، فرستاده شد.

Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee, named Nazareth,

۲۷ 27 نزد باکره‌ای نامزد مردی مسمی به یوسف از خاندان داود و نام آن باکره مریم بود.

to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of the house of David. The virgin's name was Mary.

۲۸ 28 پس فرشته نزد او داخل شده، گفت: «سلام برتو‌ای نعمت رسیده، خداوند با توست و تو درمیان زنان مبارک هستی.»

Having come in, the angel said to her, "Greetings, favored one. The Lord is with you."

۲۹ 29 چون او را دید، ازسخن او مضطرب شده، متفکر شد که این چه نوع تحیت است.

But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of greeting this might be.

۳۰ 30 فرشته بدو گفت: «ای مریم ترسان مباش زیرا که نزد خدا نعمت یافته‌ای.

The angel said to her, "Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.

۳۱ 31 واینک حامله شده، پسری خواهی زایید و او راعیسی خواهی نامید.

And look, you will conceive in your womb, and bring forth a son, and will call his name 'Jesus.'

۳۲ 32 او بزرگ خواهد بود و به پسر حضرت اعلی، مسمی شود، و خداوند خداتخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود.

He will be great, and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father, David,

۳۳ 33 واو بر خاندان یعقوب تا به ابد پادشاهی خواهد کردو سلطنت او را نهایت نخواهد بود.» (aiōn g165)

and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom." (aiōn g165)

۳۴ 34 مریم به فرشته گفت: «این چگونه می‌شود وحال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟»

Mary said to the angel, "How can this be, seeing I am a virgin?"

۳۵ 35 فرشته درجواب وی گفت: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد وقوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند، از آنجهت آن مولود مقدس، پسر خدا خوانده خواهد شد.

The angel answered her, "The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born will be called the Son of God.

۳۶ 36 و اینک الیصابات از خویشان تونیز در‌پیری به پسری حامله شده و این ماه ششم است، مر او را که نازاد می‌خواندند.

And look, Elizabeth, your relative, also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.

۳۷ 37 زیرا نزدخدا هیچ امری محال نیست.»

For with God nothing will be impossible."

۳۸ 38 مریم گفت: «اینک کنیز خداوندم. مرا برحسب سخن تو واقع شود.» پس فرشته از نزد او رفت.

And Mary said, "See, the handmaid of the Lord; be it to me according to your word." The angel departed from her.

۳۹ 39 در آن روزها، مریم برخاست و به بلدی ازکوهستان یهودیه بشتاب رفت.

Mary arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,

۴۰ 40 و به خانه زکریادرآمده، به الیصابات سلام کرد.

and entered into the house of Zechariah and greeted Elizabeth.

۴۱ 41 و چون الیصابات سلام مریم را شنید، بچه در رحم او به حرکت آمد و الیصابات به روح‌القدس پر شده،

It happened, when Elizabeth heard Mary's greeting, that the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.

۴۲ 42 به آواز بلند صدا زده گفت: «تو در میان زنان مبارک هستی و مبارک است ثمره رحم تو.

She called out with a loud voice, and said, "Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb.

۴۳ 43 و ازکجا این به من رسید که مادر خداوند من، به نزد من آید؟

Why am I so favored, that the mother of my Lord should come to me?

۴۴ 44 زیرا اینک چون آواز سلام تو گوش زدمن شد، بچه از خوشی در رحم من به حرکت آمد.

For look, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leaped in my womb for joy.

۴۵ 45 و خوشابحال او که ایمان آورد، زیرا که آنچه از جانب خداوند به وی گفته شد، به انجام خواهدرسید.»

Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of the things which have been spoken to her from the Lord."

۴۶ 46 پس مریم گفت: «جان من خداوند راتمجید می‌کند،

Mary said, "My soul magnifies the Lord.

۴۷ 47 و روح من به رهاننده من خدابوجد آمد،

And my spirit rejoices in God my Savior,

۴۸ 48 زیرا بر‌حقارت کنیز خود نظرافکند. زیرا هان از کنون تمامی طبقات مراخوشحال خواهند خواند،

for he has looked at the humble state of his servant girl. For look, from now on all generations will call me blessed.

۴۹ 49 زیرا آن قادر، به من کارهای عظیم کرده و نام او قدوس است،

For he who is mighty has done great things for me, and holy is his name.

۵۰ 50 ورحمت او نسلا بعد نسل است. بر آنانی که از او می ترسند.

His mercy is for generations of generations on those who fear him.

۵۱ 51 به بازوی خود، قدرت را ظاهرفرمود و متکبران را به خیال دل ایشان پراکنده ساخت.

He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.

۵۲ 52 جباران را از تختها به زیر افکند. وفروتنان را سرافراز گردانید.

He has put down princes from their thrones. And has exalted the lowly.

۵۳ 53 گرسنگان را به چیزهای نیکو سیر فرمود و دولتمندان راتهیدست رد نمود.

He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.

۵۴ 54 بنده خود اسرائیل را یاری کرد، به یادگاری رحمانیت خویش،

He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,

۵۵ 55 چنانکه به اجداد ما گفته بود، به ابراهیم و به ذریت او تاابدالاباد.» (aiōn g165)

As he spoke to our fathers, to Abraham and his offspring forever." (aiōn g165)

۵۶ 56 و مریم قریب به سه ماه نزد وی ماند. پس به خانه خود مراجعت کرد.

Mary stayed with her about three months, and then returned to her house.

۵۷ 57 اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید، پسری بزاد.

Now the time that Elizabeth should give birth was fulfilled, and she brought forth a son.

۵۸ 58 و همسایگان و خویشان اوچون شنیدند که خداوند رحمت عظیمی بر وی کرده، با او شادی کردند.

Her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy towards her, and they rejoiced with her.

۵۹ 59 و واقع شد در روزهشتم چون برای ختنه طفل آمدند، که نام پدرش زکریا را بر او می‌نهادند.

It happened on the eighth day, that they came to circumcise the child; and they would have called him Zechariah, after the name of the father.

۶۰ 60 اما مادرش ملتفت شده، گفت: «نی بلکه به یحیی نامیده می‌شود.»

His mother answered, "Not so; but he will be called John."

۶۱ 61 به وی گفتند: «از قبیله تو هیچ‌کس این اسم راندارد.»

They said to her, "There is no one among your relatives who is called by this name."

۶۲ 62 پس به پدرش اشاره کردند که «او را چه نام خواهی نهاد؟»

They made signs to his father, what he would have him called.

۶۳ 63 او تخته‌ای خواسته بنوشت که «نام او یحیی است» و همه متعجب شدند.

And he asked for a writing tablet, and wrote, "His name is John." And they were all amazed.

۶۴ 64 در ساعت، دهان و زبان او باز گشته، به حمدخدا متکلم شد.

His mouth was opened immediately, and his tongue freed, and he spoke, blessing God.

۶۵ 65 پس بر تمامی همسایگان ایشان، خوف مستولی گشت و جمیع این وقایع در همه کوهستان یهودیه شهرت یافت.

Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.

۶۶ 66 و هرکه شنید، در خاطر خود تفکر نموده، گفت: «این چه نوع طفل خواهد بود؟» و دست خداوند با وی می بود.

All who heard them laid them up in their heart, saying, "What then will this child be?" The hand of the Lord was with him.

۶۷ 67 و پدرش زکریا از روح‌القدس پر شده نبوت نموده، گفت:

His father, Zechariah, was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,

۶۸ 68 «خداوند خدای اسرائیل متبارک باد، زیرا از قوم خود تفقد نموده، برای ایشان فدایی قرار داد.

"Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and worked redemption for his people;

۶۹ 69 و شاخ نجاتی برای مابرافراشت، در خانه بنده خود داود.

and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David

۷۰ 70 چنانچه به زبان مقدسین گفت که از بدو عالم انبیای اومی بودند، (aiōn g165)

(as he spoke by the mouth of his holy prophets who have been from of old), (aiōn g165)

۷۱ 71 رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی که از ما نفرت دارند،

salvation from our enemies, and from the hand of all who hate us;

۷۲ 72 تا رحمت را برپدران ما به‌جا آرد و عهد مقدس خود را تذکرفرماید.

to show mercy towards our fathers, to remember his holy covenant,

۷۳ 73 سوگندی که برای پدر ما ابراهیم یادکرد،

the oath which he spoke to Abraham, our father,

۷۴ 74 که ما را فیض عطا فرماید، تا از دست دشمنان خود رهایی یافته، او را بی‌خوف عبادت کنیم.

to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,

۷۵ 75 در حضور او به قدوسیت و عدالت، درتمامی روزهای عمر خود.

In holiness and righteousness before him all our days.

۷۶ 76 و تو‌ای طفل نبی حضرت اعلی خوانده خواهی شد، زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید، تا طرق او را مهیاسازی،

And you, child, will be called a prophet of the Most High, for you will go before the Lord to make ready his ways,

۷۷ 77 تا قوم او را معرفت نجات دهی، درآمرزش گناهان ایشان.

to give knowledge of salvation to his people by the forgiveness of their sins,

۷۸ 78 به احشای رحمت خدای ما که به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقدنمود،

because of the tender mercy of our God, whereby the dawn from on high will visit us,

۷۹ 79 تا ساکنان در ظلمت و ظل موت را نوردهد. و پایهای ما را به طریق سلامتی هدایت نماید.»

to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace."

۸۰ 80 پس طفل نمو کرده، در روح قوی می‌گشت. و تا روز ظهور خود برای اسرائیل، دربیابان بسر می‌برد.

The child was growing, and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.

The Annunciation