لوقا 1

۱ 1 از آنجهت که بسیاری دست خود را درازکردند به سوی تالیف حکایت آن اموری که نزد ما به اتمام رسید،

Many have undertaken to compose an account of the things that have been fulfilled among us,

۲ 2 چنانچه آنانی که از ابتدانظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند،

just as they were handed down to us by the initial eyewitnesses and servants of the word.

۳ 3 من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را من البدایه به تدقیق در‌پی رفته، به ترتیب به تو بنویسم‌ای تیوفلس عزیز،

Therefore, having carefully investigated everything from the beginning, it seemed good also to me to write an orderly account for you, most excellent Theophilus,

۴ 4 تا صحت آن کلامی که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی.

so that you may know the certainty of the things you have been taught.

۵ 5 در ایام هیرودیس پادشاه یهودیه، کاهنی زکریا نام از فرقه ابیا بود که زن او از دختران هارون بود و الیصابات نام داشت.

In the time of Herod king of Judea there was a priest named Zechariah, who belonged to the priestly division of Abijah, and whose wife Elizabeth was a daughter of Aaron.

۶ 6 و هر دو در حضورخدا صالح و به جمیع احکام و فرایض خداوند، بی‌عیب سالک بودند.

Both of them were righteous in the sight of God, walking blamelessly in all the commandments and decrees of the Lord.

۷ 7 و ایشان را فرزندی نبودزیرا که الیصابات نازاد بود و هر دو دیرینه سال بودند.

But they had no children, because Elizabeth was barren, and they were both well along in years.

۸ 8 و واقع شد که چون به نوبت فرقه خود درحضور خدا کهانت می‌کرد،

One day while Zechariah’s division was on duty and he was serving as priest before God,

۹ 9 حسب عادت کهانت، نوبت او شد که به قدس خداوند درآمده، بخور بسوزاند.

he was chosen by lot, according to the custom of the priesthood, to enter the temple of the Lord and burn incense.

۱۰ 10 و در وقت بخور، تمام جماعت قوم بیرون عبادت می‌کردند.

And at the hour of the incense offering, the whole congregation was praying outside.

۱۱ 11 ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده، بر وی ظاهر گشت.

Just then an angel of the Lord appeared to Zechariah, standing at the right side of the altar of incense.

۱۲ 12 چون زکریااو را دید، در حیرت افتاده، ترس بر او مستولی شد.

When Zechariah saw him, he was startled and gripped with fear.

۱۳ 13 فرشته بدو گفت: «ای زکریا ترسان مباش، زیرا که دعای تو مستجاب گردیده است وزوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زاییدو او را یحیی خواهی نامید.

But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, because your prayer has been heard. Your wife Elizabeth will bear you a son, and you are to give him the name John.

۱۴ 14 و تو را خوشی وشادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت اومسرور خواهند شد.

He will be a joy and delight to you, and many will rejoice at his birth,

۱۵ 15 زیرا که در حضورخداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسکری نخواهد نوشید و از شکم مادر خود، پر ازروح‌القدس خواهد بود.

for he will be great in the sight of the Lord. He shall never take wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit even from his mother’s womb.

۱۶ 16 و بسیاری ازبنی‌اسرائیل را، به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید.

Many of the sons of Israel he will turn back to the Lord their God.

۱۷ 17 و او به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید، تا دلهای پدران رابه طرف پسران و نافرمانان را به حکمت عادلان بگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد.»

And he will go on before the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of the fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous—to make ready a people prepared for the Lord.”

۱۸ 18 زکریا به فرشته گفت: «این را چگونه بدانم وحال آنکه من پیر هستم و زوجه‌ام دیرینه سال است؟»

“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “I am an old man, and my wife is well along in years.”

۱۹ 19 فرشته در جواب وی گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم وفرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور تورا مژده دهم.

“I am Gabriel,” replied the angel. “I stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.

۲۰ 20 و الحال تا این امور واقع نگردد، گنگ شده یارای حرف زدن نخواهی داشت، زیراسخن های مرا که در وقت خود به وقوع خواهدپیوست، باور نکردی.»

And now you will be silent and unable to speak until the day this comes to pass, because you did not believe my words, which will be fulfilled at their proper time.”

۲۱ 21 و جماعت منتظر زکریامی بودند و از طول توقف او در قدس متعجب شدند.

Meanwhile, the people were waiting for Zechariah and wondering why he took so long in the temple.

۲۲ 22 اما چون بیرون آمده نتوانست با ایشان حرف زند، پس فهمیدند که در قدس رویایی دیده است، پس به سوی ایشان اشاره می‌کرد و ساکت ماند.

When he came out and was unable to speak to them, they realized he had seen a vision in the temple. He kept making signs to them but remained speechless.

۲۳ 23 و چون ایام خدمت او به اتمام رسید، به خانه خود رفت.

And when the days of his service were complete, he returned home.

۲۴ 24 و بعد از آن روزها، زن او الیصابات حامله شده، مدت پنج ماه خود را پنهان نمود و گفت:

After these days, his wife Elizabeth became pregnant and for five months remained in seclusion. She declared,

۲۵ 25 «به اینطور خداوند به من عمل نمود درروزهایی که مرا منظور داشت، تا ننگ مرا از نظرمردم بردارد.»

“The Lord has done this for me. In these days He has shown me favor and taken away my disgrace among the people.”

۲۶ 26 و در ماه ششم جبرائیل فرشته از جانب خدا به بلدی از جلیل که ناصره نام داشت، فرستاده شد.

In the sixth month, God sent the angel Gabriel to a town in Galilee called Nazareth,

۲۷ 27 نزد باکره‌ای نامزد مردی مسمی به یوسف از خاندان داود و نام آن باکره مریم بود.

to a virgin pledged in marriage to a man named Joseph, who was of the house of David. And the virgin’s name was Mary.

۲۸ 28 پس فرشته نزد او داخل شده، گفت: «سلام برتو‌ای نعمت رسیده، خداوند با توست و تو درمیان زنان مبارک هستی.»

The angel appeared to her and said, “Greetings, you who are highly favored! The Lord is with you.”

۲۹ 29 چون او را دید، ازسخن او مضطرب شده، متفکر شد که این چه نوع تحیت است.

Mary was greatly troubled at his words and wondered what kind of greeting this might be.

۳۰ 30 فرشته بدو گفت: «ای مریم ترسان مباش زیرا که نزد خدا نعمت یافته‌ای.

So the angel told her, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.

۳۱ 31 واینک حامله شده، پسری خواهی زایید و او راعیسی خواهی نامید.

Behold, you will conceive and give birth to a son, and you are to give Him the name Jesus.

۳۲ 32 او بزرگ خواهد بود و به پسر حضرت اعلی، مسمی شود، و خداوند خداتخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود.

He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give Him the throne of His father David,

۳۳ 33 واو بر خاندان یعقوب تا به ابد پادشاهی خواهد کردو سلطنت او را نهایت نخواهد بود.» (aiōn g165)

and He will reign over the house of Jacob forever. His kingdom will never end!” (aiōn g165)

۳۴ 34 مریم به فرشته گفت: «این چگونه می‌شود وحال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟»

“How can this be,” Mary asked the angel, “since I am a virgin?”

۳۵ 35 فرشته درجواب وی گفت: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد وقوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند، از آنجهت آن مولود مقدس، پسر خدا خوانده خواهد شد.

The angel replied, “The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you. So the Holy One to be born will be called the Son of God.

۳۶ 36 و اینک الیصابات از خویشان تونیز در‌پیری به پسری حامله شده و این ماه ششم است، مر او را که نازاد می‌خواندند.

Look, even Elizabeth your relative has conceived a son in her old age, and she who was called barren is in her sixth month.

۳۷ 37 زیرا نزدخدا هیچ امری محال نیست.»

For no word from God will ever fail.”

۳۸ 38 مریم گفت: «اینک کنیز خداوندم. مرا برحسب سخن تو واقع شود.» پس فرشته از نزد او رفت.

“I am the Lord’s servant,” Mary answered. “May it happen to me according to your word.” Then the angel left her.

۳۹ 39 در آن روزها، مریم برخاست و به بلدی ازکوهستان یهودیه بشتاب رفت.

In those days Mary got ready and hurried to a town in the hill country of Judah,

۴۰ 40 و به خانه زکریادرآمده، به الیصابات سلام کرد.

where she entered the home of Zechariah and greeted Elizabeth.

۴۱ 41 و چون الیصابات سلام مریم را شنید، بچه در رحم او به حرکت آمد و الیصابات به روح‌القدس پر شده،

When Elizabeth heard Mary’s greeting, the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.

۴۲ 42 به آواز بلند صدا زده گفت: «تو در میان زنان مبارک هستی و مبارک است ثمره رحم تو.

In a loud voice she exclaimed, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!

۴۳ 43 و ازکجا این به من رسید که مادر خداوند من، به نزد من آید؟

And why am I so honored, that the mother of my Lord should come to me?

۴۴ 44 زیرا اینک چون آواز سلام تو گوش زدمن شد، بچه از خوشی در رحم من به حرکت آمد.

For as soon as the sound of your greeting reached my ears, the baby in my womb leaped for joy.

۴۵ 45 و خوشابحال او که ایمان آورد، زیرا که آنچه از جانب خداوند به وی گفته شد، به انجام خواهدرسید.»

Blessed is she who has believed that the Lord’s word to her will be fulfilled.”

۴۶ 46 پس مریم گفت: «جان من خداوند راتمجید می‌کند،

Then Mary said: “My soul magnifies the Lord,

۴۷ 47 و روح من به رهاننده من خدابوجد آمد،

and my spirit rejoices in God my Savior!

۴۸ 48 زیرا بر‌حقارت کنیز خود نظرافکند. زیرا هان از کنون تمامی طبقات مراخوشحال خواهند خواند،

For He has looked with favor on the humble state of His servant. From now on all generations will call me blessed.

۴۹ 49 زیرا آن قادر، به من کارهای عظیم کرده و نام او قدوس است،

For the Mighty One has done great things for me. Holy is His name.

۵۰ 50 ورحمت او نسلا بعد نسل است. بر آنانی که از او می ترسند.

His mercy extends to those who fear Him, from generation to generation.

۵۱ 51 به بازوی خود، قدرت را ظاهرفرمود و متکبران را به خیال دل ایشان پراکنده ساخت.

He has performed mighty deeds with His arm; He has scattered those who are proud in the thoughts of their hearts.

۵۲ 52 جباران را از تختها به زیر افکند. وفروتنان را سرافراز گردانید.

He has brought down rulers from their thrones, but has exalted the humble.

۵۳ 53 گرسنگان را به چیزهای نیکو سیر فرمود و دولتمندان راتهیدست رد نمود.

He has filled the hungry with good things, but has sent the rich away empty.

۵۴ 54 بنده خود اسرائیل را یاری کرد، به یادگاری رحمانیت خویش،

He has helped His servant Israel, remembering to be merciful,

۵۵ 55 چنانکه به اجداد ما گفته بود، به ابراهیم و به ذریت او تاابدالاباد.» (aiōn g165)

as He promised to our fathers, to Abraham and his descendants forever.” (aiōn g165)

۵۶ 56 و مریم قریب به سه ماه نزد وی ماند. پس به خانه خود مراجعت کرد.

Mary stayed with Elizabeth for about three months and then returned home.

۵۷ 57 اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید، پسری بزاد.

When the time came for Elizabeth to have her child, she gave birth to a son.

۵۸ 58 و همسایگان و خویشان اوچون شنیدند که خداوند رحمت عظیمی بر وی کرده، با او شادی کردند.

Her neighbors and relatives heard that the Lord had shown her great mercy, and they rejoiced with her.

۵۹ 59 و واقع شد در روزهشتم چون برای ختنه طفل آمدند، که نام پدرش زکریا را بر او می‌نهادند.

On the eighth day, when they came to circumcise the child, they were going to name him after his father Zechariah.

۶۰ 60 اما مادرش ملتفت شده، گفت: «نی بلکه به یحیی نامیده می‌شود.»

But his mother replied, “No! He shall be called John.”

۶۱ 61 به وی گفتند: «از قبیله تو هیچ‌کس این اسم راندارد.»

They said to her, “There is no one among your relatives who bears this name.”

۶۲ 62 پس به پدرش اشاره کردند که «او را چه نام خواهی نهاد؟»

So they made signs to his father to find out what he wanted to name the child.

۶۳ 63 او تخته‌ای خواسته بنوشت که «نام او یحیی است» و همه متعجب شدند.

Zechariah asked for a tablet and wrote, “His name is John.” And they were all amazed.

۶۴ 64 در ساعت، دهان و زبان او باز گشته، به حمدخدا متکلم شد.

Immediately Zechariah’s mouth was opened and his tongue was released, and he began to speak, praising God.

۶۵ 65 پس بر تمامی همسایگان ایشان، خوف مستولی گشت و جمیع این وقایع در همه کوهستان یهودیه شهرت یافت.

All their neighbors were filled with awe, and people throughout the hill country of Judea were talking about these events.

۶۶ 66 و هرکه شنید، در خاطر خود تفکر نموده، گفت: «این چه نوع طفل خواهد بود؟» و دست خداوند با وی می بود.

And all who heard this wondered in their hearts and asked, “What then will this child become?” For the Lord’s hand was with him.

۶۷ 67 و پدرش زکریا از روح‌القدس پر شده نبوت نموده، گفت:

Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit and prophesied:

۶۸ 68 «خداوند خدای اسرائیل متبارک باد، زیرا از قوم خود تفقد نموده، برای ایشان فدایی قرار داد.

“Blessed be the Lord, the God of Israel, because He has visited and redeemed His people.

۶۹ 69 و شاخ نجاتی برای مابرافراشت، در خانه بنده خود داود.

He has raised up a horn of salvation for us in the house of His servant David,

۷۰ 70 چنانچه به زبان مقدسین گفت که از بدو عالم انبیای اومی بودند، (aiōn g165)

as He spoke through His holy prophets, those of ages past, (aiōn g165)

۷۱ 71 رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی که از ما نفرت دارند،

salvation from our enemies and from the hand of all who hate us,

۷۲ 72 تا رحمت را برپدران ما به‌جا آرد و عهد مقدس خود را تذکرفرماید.

to show mercy to our fathers and to remember His holy covenant,

۷۳ 73 سوگندی که برای پدر ما ابراهیم یادکرد،

the oath He swore to our father Abraham, to grant us

۷۴ 74 که ما را فیض عطا فرماید، تا از دست دشمنان خود رهایی یافته، او را بی‌خوف عبادت کنیم.

deliverance from hostile hands, that we may serve Him without fear,

۷۵ 75 در حضور او به قدوسیت و عدالت، درتمامی روزهای عمر خود.

in holiness and righteousness before Him all the days of our lives.

۷۶ 76 و تو‌ای طفل نبی حضرت اعلی خوانده خواهی شد، زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید، تا طرق او را مهیاسازی،

And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go on before the Lord to prepare the way for Him,

۷۷ 77 تا قوم او را معرفت نجات دهی، درآمرزش گناهان ایشان.

to give to His people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,

۷۸ 78 به احشای رحمت خدای ما که به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقدنمود،

because of the tender mercy of our God, by which the Dawn will visit us from on high,

۷۹ 79 تا ساکنان در ظلمت و ظل موت را نوردهد. و پایهای ما را به طریق سلامتی هدایت نماید.»

to shine on those who live in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the path of peace.”

۸۰ 80 پس طفل نمو کرده، در روح قوی می‌گشت. و تا روز ظهور خود برای اسرائیل، دربیابان بسر می‌برد.

And the child grew and became strong in spirit; and he lived in the wilderness until the time of his public appearance to Israel.

The Annunciation