لوقا 1

۱ 1 از آنجهت که بسیاری دست خود را درازکردند به سوی تالیف حکایت آن اموری که نزد ما به اتمام رسید،

Anit gbardang wa mala unyertinu nadu adu na ana malu kulu nanya bit.

۲ 2 چنانچه آنانی که از ابتدانظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند،

Alenge na iwa di iyizin yenju ucizunun burne ida so acin ligbulang, ida so acin ligbulang, ida belle arike ku.

۳ 3 من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را من البدایه به تدقیق در‌پی رفته، به ترتیب به تو بنویسم‌ای تیوفلس عزیز،

Nani, udu menku gigime wang nin feru nimoon dert oworu uburnu-nnan nyertine inin dert-udak kitin Theofilus unit ugigime.

۴ 4 تا صحت آن کلامی که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی.

Ndi nin su iyinin incasarak nimoon ile na ina masu minu.

۵ 5 در ایام هیرودیس پادشاه یهودیه، کاهنی زکریا نام از فرقه ابیا بود که زن او از دختران هارون بود و الیصابات نام داشت.

Nanya nayirin Hiridus, ugon Yahudiya, umong unit wa duku ku priest lisa me Zakariya, unuzun likuran Abijah. Uwani me wa di unuzu anashonon Haruna, lisa me Alisabatu.

۶ 6 و هر دو در حضورخدا صالح و به جمیع احکام و فرایض خداوند، بی‌عیب سالک بودند.

Vat mine iwa cinu dert mbun Kutelle, icing lau sa utanu vat nanya nadu na Kutelle wa di nin su we.

۷ 7 و ایشان را فرزندی نبودزیرا که الیصابات نازاد بود و هر دو دیرینه سال بودند.

Na iwa di nin nonol ba, bara na Alisabatu wa di uwanin sali kumat, vat mun wa di imalu ti akune.

۸ 8 و واقع شد که چون به نوبت فرقه خود درحضور خدا کهانت می‌کرد،

Lon liyiri Zakariya wa di kiti katwa me kan ti priest mbun Kutelle.

۹ 9 حسب عادت کهانت، نوبت او شد که به قدس خداوند درآمده، بخور بسوزاند.

A priest nanya nadu ale na imenen sue ifere Zakariya ku a piro nanya kutiin nlira Kutelle a juju uhadaya.

۱۰ 10 و در وقت بخور، تمام جماعت قوم بیرون عبادت می‌کردند.

Ligoo na nite vat wa sosin ndas iyitan nlira kube na iwa jujun hadaye.

۱۱ 11 ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده، بر وی ظاهر گشت.

Gono kadura Kutelle tunna a nusno mbun me, a yisina likoot ncara ulime kupo napik njujuzun hadaya.

۱۲ 12 چون زکریااو را دید، در حیرت افتاده، ترس بر او مستولی شد.

Zakariya ta zabat kube na awa yeneghe; bara na fiu wa kifoghe kang.

۱۳ 13 فرشته بدو گفت: «ای زکریا ترسان مباش، زیرا که دعای تو مستجاب گردیده است وزوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زاییدو او را یحیی خواهی نامید.

Gono kadura Kutelle woroghe, “Na uwa lanza fiu ba, Zakariya, bara ina lanza nlira fe. Uwane fe, Alisabatu, ama maru fi gono, uma ni lisa me Yohanna.

۱۴ 14 و تو را خوشی وشادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت اومسرور خواهند شد.

Ima se mmang nin kibinai ki mang bara ame, anit gbardang ma lanzu mang nin maru me.

۱۵ 15 زیرا که در حضورخداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسکری نخواهد نوشید و از شکم مادر خود، پر ازروح‌القدس خواهد بود.

Ame ma yitu unit u dya kiti Kutelle. Na a ma sonu nmyen nanab sa ntoro ba, Ima kulu ngeh nin Ruhu Ulau a dutu nanya liburin nna me.

۱۶ 16 و بسیاری ازبنی‌اسرائیل را، به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید.

A ma ti non Israila grardang i kpilin udak kitin Cikilari Kutelle mine.

۱۷ 17 و او به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید، تا دلهای پدران رابه طرف پسران و نافرمانان را به حکمت عادلان بگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد.»

A ma katu mbun me nanyan ruhu nin likaran Iliya. A ma kpiliu nibinai na cif udu kitin nono, a ti anan dortun liru i cunu nanyan yiru nin libau licine. Ama su nani anan ta anit isoo kiti kirum nanya lisosin ncaa ndak Ncikilari.”

۱۸ 18 زکریا به فرشته گفت: «این را چگونه بدانم وحال آنکه من پیر هستم و زوجه‌ام دیرینه سال است؟»

Zakariya woron gono kadura kutelle, “Nmati iyiziari nyimin kubin dak ni le imone? Bara na meng kukune ari, uwani ning tutung mali ti kuwali.”

۱۹ 19 فرشته در جواب وی گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم وفرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور تورا مژده دهم.

Gono kadura Kutelle kpana a woro, “Meere Jibrailu, in yisin mbun Kutelle. I wa tuyi nda bellin fi nda nifi uliru umang ulele.

۲۰ 20 و الحال تا این امور واقع نگردد، گنگ شده یارای حرف زدن نخواهی داشت، زیراسخن های مرا که در وقت خود به وقوع خواهدپیوست، باور نکردی.»

Yene, uma ti uturo na u ma liru ba se kubi ko na uliru ulele ma kulu, bara unari uyinnu nin tigbulang too ne, ton go na ti ma kulu nanya kubi ku dert.”

۲۱ 21 و جماعت منتظر زکریامی بودند و از طول توقف او در قدس متعجب شدند.

Nanya nani, anite wa din ncaan Zakariya iyitan Kpilizue iyang ari ta a mini dandauna tituut nanya kutiin nlire nani.

۲۲ 22 اما چون بیرون آمده نتوانست با ایشان حرف زند، پس فهمیدند که در قدس رویایی دیده است، پس به سوی ایشان اشاره می‌کرد و ساکت ماند.

Kube na awa nuzu udas, na ayinno uliru nan ngyinu ba, itunna yinno a di yene amoro Kutelle nanya kutiin nlire. A bela nani nin nacara, nna yinno uliru nin nuu ba.

۲۳ 23 و چون ایام خدمت او به اتمام رسید، به خانه خود رفت.

Na ayiri katwa me nkulo, a yanya udu kilari.

۲۴ 24 و بعد از آن روزها، زن او الیصابات حامله شده، مدت پنج ماه خود را پنهان نمود و گفت:

Na ayirin nda, uwani me Alisabatu ta liburi. A nyeshe litime tipui titaun, adin su,

۲۵ 25 «به اینطور خداوند به من عمل نمود درروزهایی که مرا منظور داشت، تا ننگ مرا از نظرمردم بردارد.»

“Ile imone Kutelle ari suui mun. Adin yenjii, aba kalui imon ncing nanya na nit.”

۲۶ 26 و در ماه ششم جبرائیل فرشته از جانب خدا به بلدی از جلیل که ناصره نام داشت، فرستاده شد.

Nene nanya mpuin toocin nin ti liburin Alisabatu, itoo gono kadura Kutelle Jibrailu udu nanya nkang kagbirin Galili, lisa kanin Nazarat,

۲۷ 27 نزد باکره‌ای نامزد مردی مسمی به یوسف از خاندان داود و نام آن باکره مریم بود.

kitin nkong kubura na awa su likawali nin mong unit lisa me Yusufu. A wa di likura nan Dauda, lisa kubure wa di Maryamu.

۲۸ 28 پس فرشته نزد او داخل شده، گفت: «سلام برتو‌ای نعمت رسیده، خداوند با توست و تو درمیان زنان مبارک هستی.»

Gono kaddura Kutelle da kiti me, a woro, “Nliso fi, udi gongong kang! Kutelle di ligowe ninfi!”

۲۹ 29 چون او را دید، ازسخن او مضطرب شده، متفکر شد که این چه نوع تحیت است.

A tunna ata kpak nin tigbulang to ne, anin kpiliza sa imus ni yapin ilipp ari ine di.

۳۰ 30 فرشته بدو گفت: «ای مریم ترسان مباش زیرا که نزد خدا نعمت یافته‌ای.

Gono kadure woroghe, “Na uwa lanza fiu ba, Maryamu, fee nse ngongong kiti Kutelle.

۳۱ 31 واینک حامله شده، پسری خواهی زایید و او راعیسی خواهی نامید.

See, u ma ti liburi u maru gono, u ma ninghe lisa Yesu.

۳۲ 32 او بزرگ خواهد بود و به پسر حضرت اعلی، مسمی شود، و خداوند خداتخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود.

A ma yitu udya, i ma yicu lisa me Gonon Ngo Udya kitene kani. Kutelle Ucif ma nighe kutett tigo ncif me, Dauda.

۳۳ 33 واو بر خاندان یعقوب تا به ابد پادشاهی خواهد کردو سلطنت او را نهایت نخواهد بود.» (aiōn g165)

A ma su tigo kitene nakuran Yakubu udu sa ligang, na kutii tigo me ma yitu nin nimalin ba.” (aiōn g165)

۳۴ 34 مریم به فرشته گفت: «این چگونه می‌شود وحال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟»

Maryamu woron gono kadure, “Iyiziari ile imone ma ti, meng tutung du kabura?”

۳۵ 35 فرشته درجواب وی گفت: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد وقوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند، از آنجهت آن مولود مقدس، پسر خدا خوانده خواهد شد.

Gono kadura woro nghe, “Uruhu Ulau ma dak Kiti fe nin likara Ndya kitene kani ma kirinfi. Bara nani, unit ulau une na uma maru i ma yicu lisa me Gono Kutelle.

۳۶ 36 و اینک الیصابات از خویشان تونیز در‌پیری به پسری حامله شده و این ماه ششم است، مر او را که نازاد می‌خواندند.

Yene, Alisabatu likura fe wang di nin fisud (liburi) nanya tiwali me. A di nanyan piu untoocin nin libure, vat nin yicue na iwa yicu nghe uwanin diru kumat.

۳۷ 37 زیرا نزدخدا هیچ امری محال نیست.»

Na imon katin likara Kutelle ba.”

۳۸ 38 مریم گفت: «اینک کنیز خداوندم. مرا برحسب سخن تو واقع شود.» پس فرشته از نزد او رفت.

Maryamu woro, “Usoo nani, meng kucin Ncikilari ari.” Na ile imone so dert nafo na ubelle.

۳۹ 39 در آن روزها، مریم برخاست و به بلدی ازکوهستان یهودیه بشتاب رفت.

Nanya nayiri ane Maryamu tunna a fita dedeiughanu udu kipin, udu kang kagbiri nayan Yahudiya.

۴۰ 40 و به خانه زکریادرآمده، به الیصابات سلام کرد.

A pira nanya kilarin Zakariya a liso Alisabatu ku.

۴۱ 41 و چون الیصابات سلام مریم را شنید، بچه در رحم او به حرکت آمد و الیصابات به روح‌القدس پر شده،

Kube na Alisabatu wa lanza ilippin Maryamu, gono nanya liburi me tunna ki metiline, Alisabatu tunna a kulo nin Ruhu Ulau.

۴۲ 42 به آواز بلند صدا زده گفت: «تو در میان زنان مبارک هستی و مبارک است ثمره رحم تو.

A tunna a lirina a ghantina liwui kang a woro, “Fe unan mmari ari nanya nawani, fisudu nanya liburi fe wang di nin mmari.

۴۳ 43 و ازکجا این به من رسید که مادر خداوند من، به نزد من آید؟

Iyizi ari nta unan Cikilari ning na dak kiti ning?

۴۴ 44 زیرا اینک چون آواز سلام تو گوش زدمن شد، بچه از خوشی در رحم من به حرکت آمد.

Kubi kongo na liwui nilip fe wa diu natuf ning, gono nanya liburi ning tunna a zulluno bara ayi aboo.

۴۵ 45 و خوشابحال او که ایمان آورد، زیرا که آنچه از جانب خداوند به وی گفته شد، به انجام خواهدرسید.»

Ame ulenge na ayinna a di nin mmari, bara na uliru ulenge na ina belin litime unuzu kitin Cikilare ma kuluu.”

۴۶ 46 پس مریم گفت: «جان من خداوند راتمجید می‌کند،

Maryamu woro, “Ulai ning di liru Kutelle,

۴۷ 47 و روح من به رهاننده من خدابوجد آمد،

Uruhu ning di nayi abo nin Kutelle unan tucu ning.

۴۸ 48 زیرا بر‌حقارت کنیز خود نظرافکند. زیرا هان از کنون تمامی طبقات مراخوشحال خواهند خواند،

Bara na ana ghantin kuchin me kikimon. Nin nene udu ubun ji ma yicui unan mmari.

۴۹ 49 زیرا آن قادر، به من کارهای عظیم کرده و نام او قدوس است،

Bara na Ame Udya na su imoon ididya bara meng, tutung lisa me di lau.

۵۰ 50 ورحمت او نسلا بعد نسل است. بر آنانی که از او می ترسند.

Nkune-kune me di kitene kuji udu kuji na nit alenge na idin lanzu fiu me.

۵۱ 51 به بازوی خود، قدرت را ظاهرفرمود و متکبران را به خیال دل ایشان پراکنده ساخت.

Ana su imon likara nin cara me; ana malu kiti nin na lenge na idin ghantizunu ati mine.

۵۲ 52 جباران را از تختها به زیر افکند. وفروتنان را سرافراز گردانید.

Ana toltizin ago ketene natet tigo mine, anin ghantina kimon.

۵۳ 53 گرسنگان را به چیزهای نیکو سیر فرمود و دولتمندان راتهیدست رد نمود.

Ana niza anan kukpong imonli icine, anin kko anan nimon naacara sa imong nacara mine.

۵۴ 54 بنده خود اسرائیل را یاری کرد، به یادگاری رحمانیت خویش،

Ana bun kucin me Israila, anan lizino nin

۵۵ 55 چنانکه به اجداد ما گفته بود، به ابراهیم و به ذریت او تاابدالاباد.» (aiōn g165)

Ibrahim nin likura me sa ligang, nafo na awa ti likawali kiti nan kaa bit a masu.” (aiōn g165)

۵۶ 56 و مریم قریب به سه ماه نزد وی ماند. پس به خانه خود مراجعت کرد.

Maremu wa so nin Alisabatu tipui titat, anan kpilla udu kilari me.

۵۷ 57 اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید، پسری بزاد.

Na kubin Alisabatu wa duru kongo na ama maru gono me a tunna a mara gono.

۵۸ 58 و همسایگان و خویشان اوچون شنیدند که خداوند رحمت عظیمی بر وی کرده، با او شادی کردند.

A doon lisosinn me nan likura me lanza ubeleng inkune-kune mongo na Kutelle su Maremu ku, inung wang su ayi abo ligowe ninghe.

۵۹ 59 و واقع شد در روزهشتم چون برای ختنه طفل آمدند، که نام پدرش زکریا را بر او می‌نهادند.

Ituna, na ayiri linuanu me in kulo ayiri kulir, idaa nda kalu kucuru ngone, iwa din nworu inighe lisan Zakariya, nafo lisan incifme.

۶۰ 60 اما مادرش ملتفت شده، گفت: «نی بلکه به یحیی نامیده می‌شود.»

Unan gone kpana a woro, “Babu, ima yicu lisame Yohanna ari.”

۶۱ 61 به وی گفتند: «از قبیله تو هیچ‌کس این اسم راندارد.»

Anite woroghe, “Na umong duku nanya likura mine na idin yicughe nin lisa lole ba.”

۶۲ 62 پس به پدرش اشاره کردند که «او را چه نام خواهی نهاد؟»

Itunna i kpiliya ucifin ngone ulire nin nacara inan yinno lisa longo na ibaa yicu gone mun.

۶۳ 63 او تخته‌ای خواسته بنوشت که «نام او یحیی است» و همه متعجب شدند.

A joorino nin cara inighe imon nanyert, a tuna a nyertine, “Lisa me Yohanna ari.” Vat mine umamaki kifo ani.

۶۴ 64 در ساعت، دهان و زبان او باز گشته، به حمدخدا متکلم شد.

Na nin nanzu kubi ba unuume tunna upuuno kidowo lileme buntu, a tuma nliru, nin su liru Kutelle.

۶۵ 65 پس بر تمامی همسایگان ایشان، خوف مستولی گشت و جمیع این وقایع در همه کوهستان یهودیه شهرت یافت.

Fiu tunna fi kifo alenge vat na iwa di ligowe kite itunnan belu nimon ilenge na isu vat nanya kipin natala ucin du Uyahidiya.

۶۶ 66 و هرکه شنید، در خاطر خود تفکر نموده، گفت: «این چه نوع طفل خواهد بود؟» و دست خداوند با وی می بود.

Vat na lenge na iwa lanza ubeleng nimon ilele itunan kpilizue nanya nibinai mine iworo nenghe, “Ani nene, gono kane ma yitu Iyiziari?” Bara na iwa yinin ucaran Ncikilari di ligowe ninghe.

۶۷ 67 و پدرش زکریا از روح‌القدس پر شده نبوت نموده، گفت:

Ucif me Zakariya wa kulun nin Ruhu Ulau, a tunan belu nimon ilenge na ima su mbun,

۶۸ 68 «خداوند خدای اسرائیل متبارک باد، زیرا از قوم خود تفقد نموده، برای ایشان فدایی قرار داد.

“Liru udu kitin Cikilari, Kutellen Israila, bara na ana dak kiti bit a puuno lbaun nutunu nanitme licin.

۶۹ 69 و شاخ نجاتی برای مابرافراشت، در خانه بنده خود داود.

Ana ni nari unan likaran tucu nanya likura kucinme Dauda,

۷۰ 70 چنانچه به زبان مقدسین گفت که از بدو عالم انبیای اومی بودند، (aiōn g165)

Nafo na Kutelle wa belin tinuu nnono ni lau kadura me uworu. (aiōn g165)

۷۱ 71 رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی که از ما نفرت دارند،

A na ti nari likawalin tucu nacara na nan nivira bit, nin nacara na lenge na inari arik.

۷۲ 72 تا رحمت را برپدران ما به‌جا آرد و عهد مقدس خود را تذکرفرماید.

Ana su nani anan durso nkune-kune udu nan kaa bite, anan nin likawale me,

۷۳ 73 سوگندی که برای پدر ما ابراهیم یادکرد،

loli likawale isilinari na awa belin udu kitin kaa bit Ibrahim.

۷۴ 74 که ما را فیض عطا فرماید، تا از دست دشمنان خود رهایی یافته، او را بی‌خوف عبادت کنیم.

A wa su isilin anan nutun nari nanya nacara na nan nikira bit anan ta nari ti sughe katwa sa fiu,

۷۵ 75 در حضور او به قدوسیت و عدالت، درتمامی روزهای عمر خود.

nanyan nlau ni su nimon icine mbun me udu ligan nayiri bit.

۷۶ 76 و تو‌ای طفل نبی حضرت اعلی خوانده خواهی شد، زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید، تا طرق او را مهیاسازی،

A fee, gonon ning, ima yicufi unan liru nin nuu Kutelle Ugo Udya, bara na uma diu mbun Incikilari ukelee anit bara udak me,

۷۷ 77 تا قوم او را معرفت نجات دهی، درآمرزش گناهان ایشان.

unan buuno anit iyinin use ntucu nshawa nin nalapi mine.

۷۸ 78 به احشای رحمت خدای ما که به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقدنمود،

Kutelle bite ma shawa nin nalapi bite bara nkune-nkune migbardan me, kitenen mon kune-kune, unan tucu ulenge na adi nafo uzun nwui, ma dak unuzu kitene kani a da bun mari.

۷۹ 79 تا ساکنان در ظلمت و ظل موت را نوردهد. و پایهای ما را به طریق سلامتی هدایت نماید.»

A ma ni nkanang kiti nalenge na isosin nanyan nsirti nin kuyelin nkul. Ama dortu nin nabunu bite nanya libau lisosin limanng.”

۸۰ 80 پس طفل نمو کرده، در روح قوی می‌گشت. و تا روز ظهور خود برای اسرائیل، دربیابان بسر می‌برد.

Gone tunna ki kuno, ada nin likara kidowo nin ruhu. A wa di so nanya kusho ku kau udu kobi kongo na a wa cizin upicu nanya na nitin Isaraila.

The Annunciation