پیدایش 41

۱ 1 و واقع شد، چون دو سال سپری شد، که فرعون خوابی دید که اینک بر کنارنهر ایستاده است.

It came about at the end of two full years that Pharaoh had a dream. Behold, he stood by the Nile.

۲ 2 که ناگاه از نهر، هفت گاوخوب صورت و فربه گوشت برآمده، بر مرغزارمی چریدند.

Behold, seven cows came up out of the Nile, desirable and fat, and they grazed in the reeds.

۳ 3 و اینک هفت گاو دیگر، بد صورت و لاغر گوشت، در عقب آنها از نهر برآمده، به پهلوی آن گاوان اول به کنار نهر ایستادند.

Behold, seven other cows came up after them out of the Nile, undesirable and thin. They stood by the other cows on the bank of the river.

۴ 4 و این گاوان زشت صورت و لاغر گوشت، آن هفت گاوخوب صورت و فربه را فرو بردند. و فرعون بیدارشد.

Then the undesirable and thin cows ate the seven desirable and fat cows. Then Pharaoh woke up.

۵ 5 و باز بخسبید و دیگر باره خوابی دید، که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید.

Then he slept and dreamed a second time. Behold, seven heads of grain came up on one stalk, wholesome and good.

۶ 6 و اینک هفت سنبله لاغر، از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید.

Behold, seven heads, thin and scorched by the east wind, sprouted up after them.

۷ 7 و سنبله های لاغر، آن هفت سنبله فربه و پر را فرو بردند، و فرعون بیدار شده، دید که اینک خوابی است.

The thin heads swallowed up the seven wholesome and full heads. Pharaoh woke up, and, behold, it was a dream.

۸ 8 صبحگاهان دلش مضطرب شده، فرستاد و همه جادوگران و جمیع حکیمان مصر را خواند، و فرعون خوابهای خودرا بدیشان باز‌گفت. اما کسی نبود که آنها را برای فرعون تعبیر کند.

It came about in the morning that his spirit was troubled. He sent and called for all the magicians and wise men of Egypt. Pharaoh told them his dreams, but there was no one who could interpret them to Pharaoh.

۹ 9 آنگاه رئیس ساقیان به فرعون عرض کرده، گفت: «امروز خطایای من بخاطرم آمد.

Then the chief cupbearer said to Pharaoh, “Today I am thinking about my offenses.

۱۰ 10 فرعون بر غلامان خود غضب نموده، مرا با رئیس خبازان در زندان سردار افواج خاصه، حبس فرمود.

Pharaoh was angry with his servants, and put me in custody in the house of the captain of the guard, the chief baker and me.

۱۱ 11 ومن و او در یک شب، خوابی دیدیم، هر یک موافق تعبیر خواب خود، خواب دیدیم.

We dreamed a dream the same night, he and I. We dreamed each man according to the interpretation of his dream.

۱۲ 12 و جوانی عبرانی در آنجا با ما بود، غلام سردار افواج خاصه. و خوابهای خود را نزد او بیان کردیم و اوخوابهای ما را برای ما تعبیر کرد، هر یک را موافق خوابش تعبیر کرد.

There was with us there a young Hebrew man, a servant of the captain of the guard. We told him and he interpreted for us our dreams. He interpreted for each of us according to his dream.

۱۳ 13 و به عینه موافق تعبیری که برای ما کرد، واقع شد. مرا به منصبم بازآورد، و اورا به دار کشید.»

It came about as he interpreted for us, so it happened. Pharaoh restored me to my post, but the other one he hanged.”

۱۴ 14 آنگاه فرعون فرستاده، یوسف را خواند، واو را به زودی از زندان بیرون آوردند. و صورت خود را تراشیده، رخت خود را عوض کرد، و به حضور فرعون آمد.

Then Pharaoh sent and called for Joseph. They quickly took him out of the dungeon. He shaved himself, changed his clothes, and came in to Pharaoh.

۱۵ 15 فرعون به یوسف گفت: «خوابی دیده‌ام و کسی نیست که آن را تعبیر کند، و درباره تو شنیدم که خواب می‌شنوی تا تعبیرش کنی.»

Pharaoh said to Joseph, “I had a dream, but there is no interpreter for it. But I have heard about you, that when you hear a dream you can interpret it.”

۱۶ 16 یوسف فرعون را به پاسخ گفت: «از من نیست، خدا فرعون را به سلامتی جواب خواهدداد.»

Joseph answered Pharaoh, saying, “It is not in me. God will answer Pharaoh with favor.”

۱۷ 17 و فرعون به یوسف گفت: «در خواب خوددیدم که اینک به کنار نهر ایستاده‌ام،

Pharaoh spoke to Joseph, “In my dream, behold, I stood on the bank of the Nile.

۱۸ 18 و ناگاه هفت گاو فربه گوشت و خوب صورت از نهر برآمده، بر مرغزار می‌چرند.

Behold, seven cows came up out of the Nile, fat and desirable, and they grazed among the reeds.

۱۹ 19 و اینک هفت گاودیگر زبون و بسیار زشت صورت و لاغر گوشت، که در تمامی زمین مصر بدان زشتی ندیده بودم، در عقب آنها برمی آیند.

Behold, seven other cows came up after them, weak, very undesirable, and thin. I never saw in all the land of Egypt such undesirableness like them.

۲۰ 20 و گاوان لاغر زشت، هفت گاو فربه اول را می‌خورند.

The thin and undesirable cows ate up the first seven fat cows.

۲۱ 21 و چون به شکم آنها فرو رفتند معلوم نشد که بدرون آنهاشدند، زیرا که صورت آنها مثل اول زشت ماند. پس بیدار شدم.

When they had eaten them up, it could not be known that they had eaten them, for they were still as undesirable as before. Then I awoke.

۲۲ 22 و باز خوابی دیدم که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید.

I looked in my dream, and, behold, seven heads came up upon one stalk, full and good.

۲۳ 23 واینک هفت سنبله خشک باریک و از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید.

Behold, seven more heads—withered, thin, and scorched by the east wind—sprang up after them.

۲۴ 24 و سنابل لاغر، آن هفت سنبله نیکو را فرو می‌برد. و جادوگران راگفتم، لیکن کسی نیست که برای من شرح کند.»

The thin heads swallowed up the seven good heads. I told these dreams to the magicians, but there was none that could explain it to me.”

۲۵ 25 یوسف به فرعون گفت: «خواب فرعون یکی است. خدا از آنچه خواهد کرد، فرعون راخبر داده است.

Joseph said to Pharaoh, “The dreams of Pharaoh are the same. What God is about to do, he has declared to Pharaoh.

۲۶ 26 هفت گاو نیکو هفت سال باشدو هفت سنبله نیکو هفت سال. همانا خواب یکی است.

The seven good cows are seven years, and the seven good heads are seven years. The dreams are the same.

۲۷ 27 و هفت گاو لاغر زشت، که در عقب آنهابرآمدند، هفت سال باشد. و هفت سنبله خالی ازباد شرقی پژمرده، هفت سال قحط می‌باشد.

The seven thin and undesirable cows that came up after them are seven years, and also the seven thin heads scorched by the east wind will be seven years of famine.

۲۸ 28 سخنی که به فرعون گفتم، این است: آنچه خدامی کند به فرعون ظاهر ساخته است.

That is the thing which I spoke to Pharaoh. What God is about to do he has revealed to Pharaoh.

۲۹ 29 هماناهفت سال فراوانی بسیار، در تمامی زمین مصرمی آید.

Look, seven years of great abundance will come throughout all the land of Egypt.

۳۰ 30 و بعد از آن، هفت سال قحط پدیدآید. و تمامی فراوانی در زمین مصر فراموش شود. و قحط، زمین را تباه خواهد ساخت.

Seven years of famine will come after them, and all the abundance will be forgotten in the land of Egypt, and the famine will devastate the land.

۳۱ 31 وفراوانی در زمین معلوم نشود بسبب قحطی که بعداز آن آید، زیرا که به غایت سخت خواهد بود.

The abundance will not be remembered in the land because of the famine that will follow, for it will be very severe.

۳۲ 32 و چون خواب به فرعون دو مرتبه مکرر شد، این است که این حادثه از جانب خدا مقرر شده، و خدا آن را به زودی پدید خواهد آورد.

That the dream was repeated to Pharaoh is because the matter has been established by God, and God will soon do it.

۳۳ 33 پس اکنون فرعون می‌باید مردی بصیر و حکیم را پیدانموده، و او را بر زمین مصر بگمارد.

Now let Pharaoh look for a man discerning and wise, and put him over the land of Egypt.

۳۴ 34 فرعون چنین بکند، و ناظران بر زمین برگمارد، و در هفت سال فراوانی، خمس از زمین مصر بگیرد.

Let Pharaoh appoint officials over the land, and let them take a fifth of the crops of Egypt in the seven abundant years.

۳۵ 35 وهمه ماکولات این سالهای نیکو را که می‌آیدجمع کنند، و غله را زیر دست فرعون ذخیره نمایند، و خوراک در شهرها نگاه دارند.

Let them gather all the food of these good years that are coming and store up grain under the authority of Pharaoh, for food to be used in the cities. They should preserve it.

۳۶ 36 تاخوراک برای زمین، به جهت هفت سال قحطی که در زمین مصر خواهد بود ذخیره شود، مبادا زمین از قحط تباه گردد.»

The food will be a supply for the land for the seven years of famine which will be in the land of Egypt. In this way the land will not be devastated by the famine.”

۳۷ 37 پس این سخن بنظر فرعون و بنظر همه بندگانش پسند آمد.

This advice was good in the eyes of Pharaoh and in the eyes of all his servants.

۳۸ 38 و فرعون به بندگان خودگفت: «آیا کسی را مثل این توانیم یافت، مردی که روح خدا در وی است؟»

Pharaoh said to his servants, “Can we find such a man as this, in whom is the Spirit of God?”

۳۹ 39 و فرعون به یوسف گفت: «چونکه خدا کل این امور را بر تو کشف کرده است، کسی مانند تو بصیر و حکیم نیست.

So Pharaoh said to Joseph, “Since God has shown you all this, there is none so discerning and wise as you.

۴۰ 40 تو بر خانه من باش، و به فرمان تو، تمام قوم من منتظم شوند، جز اینکه بر تخت از تو بزرگترباشم.»

You will be over my house, and according to your word will all my people be ruled. Only in the throne will I be greater than you.”

۴۱ 41 و فرعون به یوسف گفت: «بدانکه تو را برتمامی زمین مصر گماشتم.»

Pharaoh said to Joseph, “See, I have put you over all the land of Egypt.”

۴۲ 42 و فرعون انگشترخود را از دست خویش بیرون کرده، آن را بردست یوسف گذاشت، و او را به کتان نازک آراسته کرد، و طوقی زرین بر گردنش انداخت.

Pharaoh took off his signet ring from his hand and put it upon Joseph's hand. He clothed him with clothes of fine linen, and put a gold chain on his neck.

۴۳ 43 و او را بر عرابه دومین خود سوار کرد، و پیش رویش ندا می‌کردند که «زانو زنید!» پس او را برتمامی زمین مصر برگماشت.

He had him ride in the second chariot which he possessed. Men shouted before him, “Bend the knee.” Pharaoh put him over all the land of Egypt.

۴۴ 44 و فرعون به یوسف گفت: «من فرعون هستم، و بدون توهیچکس دست یا پای خود را در کل ارض مصربلند نکند.»

Pharaoh said to Joseph, “I am Pharaoh, and apart from you, no man will lift his hand or his foot in all the land of Egypt.”

۴۵ 45 و فرعون یوسف را صفنات فعنیح نامید، و اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون رابدو به زنی داد، و یوسف بر زمین مصر بیرون رفت.

Pharaoh called Joseph's name “Zaphenath-Paneah.” He gave him Asenath, the daughter of Potiphera priest of On, as a wife. Joseph went out over the land of Egypt.

۴۶ 46 و یوسف سی ساله بود وقتی که به حضورفرعون، پادشاه مصر بایستاد، و یوسف از حضورفرعون بیرون شده، در تمامی زمین مصر گشت.

Joseph was thirty years old when he stood before Pharaoh, king of Egypt. Joseph went out from the presence of Pharaoh, and went throughout all the land of Egypt.

۴۷ 47 و در هفت سال فراوانی، زمین محصول خود رابه کثرت آورد.

In the seven bountiful years the land produced abundantly.

۴۸ 48 پس تمامی ماکولات آن هفت سال را که در زمین مصر بود، جمع کرد، و خوراک را در شهرها ذخیره نمود، و خوراک مزارع حوالی هر شهر را در آن گذاشت.

He gathered up all the food of the seven years that was in the land of Egypt and put the food in the cities. He put into each city the food from the fields that surrounded it.

۴۹ 49 و یوسف غله بیکران بسیار، مثل ریگ دریا ذخیره کرد، تا آنکه ازحساب بازماند، زیرا که از حساب زیاده بود.

Joseph stored up grain like the sand of the sea, so much that he stopped counting, because it was beyond counting.

۵۰ 50 وقبل از وقوع سالهای قحط، دو پسر برای یوسف زاییده شد، که اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون برایش بزاد.

Joseph had two sons before the years of famine came, whom Asenath, the daughter of Potiphera priest of On, bore to him.

۵۱ 51 و یوسف نخست زاده خود رامنسی نام نهاد، زیرا گفت: «خدا مرا از تمامی مشقتم و تمامی خانه پدرم فراموشی داد.»

Joseph called the name of his firstborn Manasseh, for he said, “God has made me forget all my trouble and all my father's household.”

۵۲ 52 ودومین را افرایم نامید، زیرا گفت: «خدا مرا درزمین مذلتم بارآور گردانید.»

He called the name of the second son Ephraim, for he said, “God has made me fruitful in the land of my affliction.”

۵۳ 53 و هفت سال فراوانی که در زمین مصر بود، سپری شد.

The seven years of abundance that was in the land of Egypt came to an end.

۵۴ 54 و هفت سال قحط، آمدن گرفت، چنانکه یوسف گفته بود. و قحط در همه زمینهاپدید شد، لیکن در تمامی زمین مصر نان بود.

The seven years of famine began, as Joseph had said. There was famine in all lands, but in all the land of Egypt there was food.

۵۵ 55 وچون تمامی زمین مصر مبتلای قحط شد، قوم برای نان نزد فرعون فریاد برآوردند. و فرعون به همه مصریان گفت: «نزد یوسف بروید و آنچه او به شما گوید، بکنید.»

When all the land of Egypt was famished, the people loudly called on Pharaoh for food. Pharaoh said to all the Egyptians, “Go to Joseph and do what he says.”

۵۶ 56 پس قحط، تمامی روی زمین را فروگرفت، و یوسف همه انبارها را بازکرده، به مصریان می‌فروخت، و قحط در زمین مصر سخت شد.

The famine was over all the face of the whole land. Joseph opened all the storehouses and sold to the Egyptians. The famine was severe in the land of Egypt.

۵۷ 57 و همه زمینها به جهت خریدغله نزد یوسف به مصر آمدند، زیرا قحط برتمامی زمین سخت شد.

All the earth was coming to Egypt to buy grain from Joseph, because the famine was severe in all the earth.

Joseph Interprets Pharaoh's Dream