کارهای رسولان 13

۱ 1 و در کلیسایی که در انطاکیه بود انبیا ومعلم چند بودند: برنابا و شمعون ملقب به نیجر و لوکیوس قیروانی و مناحم برادررضاعی هیرودیس تیترارخ و سولس.

Now there were in the church that was at Antioch certain prophets and teachers; as Barnabas, and Simeon that was called Niger, and Lucius of Cyrene, and Manaen, who had been brought up with Herod the tetrarch, and Saul.

۲ 2 چون ایشان در عبادت خدا و روزه مشغول می‌بودند، روح‌القدس گفت: «برنابا و سولس را برای من جداسازید از بهر آن عمل که ایشان را برای آن خوانده‌ام.»

As they ministered to the Lord, and fasted, the Holy Spirit said, Separate for me Barnabas and Saul, for the work to which I have called them.

۳ 3 آنگاه روزه گرفته و دعا کرده ودستها بر ایشان گذارده، روانه نمودند.

And when they had fasted and prayed, and laid [their] hands on them, they sent [them] away.

۴ 4 پس ایشان از جانب روح‌القدس فرستاده شده، به سلوکیه رفتند و از آنجا از راه دریا به قپرس آمدند.

So they being sent forth by the Holy Spirit, departed to Seleucia; and from thence they sailed to Cyprus.

۵ 5 و وارد سلامیس شده، در کنایس یهود به کلام خدا موعظه کردند و یوحنا ملازم ایشان بود.

And when they were at Salamis, they preached the word of God in the synagogues of the Jews. And they had also John for [their] minister.

۶ 6 و چون در تمامی جزیره تا به پافس گشتند، در آنجا شخص یهودی را که جادوگر ونبی کاذب بود یافتند که نام او باریشوع بود.

And when they had gone through the isle to Paphos, they found a certain sorcerer, a false prophet, a Jew, whose name [was] Barjesus:

۷ 7 اورفیق سرجیوس پولس والی بود که مردی فهیم بود. همان برنابا و سولس را طلب نموده، خواست کلام خدا را بشنود.

Who was with the deputy of the country, Sergius Paulus, a prudent man; who called for Barnabas and Saul, and desired to hear the word of God.

۸ 8 اما علیما یعنی آن جادوگر، زیرا ترجمه اسمش همچنین می‌باشد، ایشان رامخالفت نموده، خواست والی را از ایمان برگرداند.

But Elymas the sorcerer (for so is his name by interpretation) withstood them, seeking to turn away the deputy from the faith.

۹ 9 ولی سولس که پولس باشد، پر ازروح‌القدس شده، بر او نیک نگریسته،

Then Saul (who also [is called] Paul) filled with the Holy Spirit, set his eyes on him,

۱۰ 10 گفت: «ای پر از هر نوع مکر و خباثت، ای فرزند ابلیس ودشمن هر راستی، باز نمی ایستی از منحرف ساختن طرق راست خداوند؟

And said, O full of all subtilty, and all mischief, [thou] child of the devil, [thou] enemy of all righteousness, wilt thou not cease to pervert the right ways of the Lord?

۱۱ 11 الحال دست خداوند بر توست و کور شده، آفتاب را تا مدتی نخواهی دید.» که در همان ساعت، غشاوه وتاریکی او را فرو گرفت و دور زده، راهنمایی طلب می‌کرد.

And now behold, the hand of the Lord [is] upon thee, and thou shalt be blind, not seeing the sun for a season. And immediately there fell on him a mist and a darkness; and he went about seeking some to lead him by the hand.

۱۲ 12 پس والی چون آن ماجرا را دید، از تعلیم خداوند متحیر شده، ایمان آورد.

Then the deputy, when he saw what was done, believed, being astonished at the doctrine of the Lord.

۱۳ 13 آنگاه پولس و رفقایش از پافس به کشتی سوار شده، به پرجه پمفلیه آمدند. اما یوحنا ازایشان جدا شده، به اورشلیم برگشت.

Now when Paul and his company loosed from Paphos, they came to Perga in Pamphylia. And John departing from them, returned to Jerusalem.

۱۴ 14 و ایشان از پرجه عبور نموده، به انطاکیه پیسیدیه آمدند ودر روز سبت به کنیسه درآمده، بنشستند.

But when they departed from Perga, they came to Antioch in Pisidia, and went into the synagogue on the sabbath, and sat down.

۱۵ 15 وبعد از تلاوت تورات و صحف انبیا، روسای کنیسه نزد ایشان فرستاده، گفتند: «ای برادران عزیز، اگر کلامی نصیحت‌آمیز برای قوم دارید، بگویید.»

And after the reading of the law and the prophets, the rulers of the synagogue sent to them, saying, Men, brethren, if ye have any word of exhortation for the people, speak.

۱۶ 16 پس پولس برپا ایستاده، به‌دست خوداشاره کرده، گفت: «ای مردان اسرائیلی وخداترسان، گوش دهید!

Then Paul stood up, and beckoning with [his] hand, said, Men of Israel, and ye that fear God, give audience.

۱۷ 17 خدای این قوم، اسرائیل، پدران ما را برگزیده، قوم را در غربت ایشان در زمین مصر سرافراز نمود و ایشان را به بازوی بلند از آنجا بیرون آورد؛

The God of this people Israel chose our fathers, and exalted the people when they dwelt as strangers in the land of Egypt, and with a high arm he brought them out of it.

۱۸ 18 و قریب به چهل سال در بیابان متحمل حرکات ایشان می‌بود.

And about the time of forty years he suffered their manners in the wilderness.

۱۹ 19 و هفت طایفه را در زمین کنعان هلاک کرده، زمین آنها را میراث ایشان ساخت تا قریب چهار صد و پنجاه سال.

And when he had destroyed seven nations in the land of Canaan, he divided their land to them by lot.

۲۰ 20 و بعد از آن بدیشان داوران داد تا زمان سموئیل نبی.

And after that he gave [to them] judges, about the space of four hundred and fifty years, until Samuel the prophet.

۲۱ 21 و از آن وقت پادشاهی خواستند و خدا شاول بن قیس را ازسبط بنیامین تا چهل سال به ایشان داد.

And afterward they desired a king: and God gave to them Saul the son of Kish, a man of the tribe of Benjamin, by the space of forty years.

۲۲ 22 پس اورا از میان برداشته، داود را برانگیخت تا پادشاه ایشان شود و در حق او شهادت داد که “داود بن یسی را مرغوب دل خود یافته‌ام که به تمامی اراده من عمل خواهد کرد.”

And when he had removed him, he raised up to them David to be their king: to whom also he gave testimony, and said, I have found David the [son] of Jesse, a man after my own heart, who shall fulfill all my will.

۲۳ 23 و از ذریت او خدابرحسب وعده، برای اسرائیل نجات‌دهنده‌ای یعنی عیسی را آورد،

Of this man's offspring hath God, according to [his] promise, raised up to Israel a Savior, Jesus:

۲۴ 24 چون یحیی پیش ازآمدن او تمام قوم اسرائیل را به تعمید توبه موعظه نموده بود.

John having first preached, before his coming, the baptism of repentance to all the people of Israel.

۲۵ 25 پس چون یحیی دوره خودرا به پایان برد، گفت: “مرا که می‌پندارید؟ من اونیستم، لکن اینک بعد از من کسی می‌آید که لایق گشادن نعلین او نیم.”

And as John fulfilled his course, he said, Whom think ye that I am? I am not [he]. But behold, there cometh one after me, whose shoes of [his] feet I am not worthy to loose.

۲۶ 26 «ای برادران عزیز و ابنای آل ابراهیم وهرکه از شما خداترس باشد، مر شما را کلام این نجات فرستاده شد.

Men, brethren, children of the stock of Abraham, and whoever among you feareth God, to you is the word of this salvation sent.

۲۷ 27 زیرا سکنه اورشلیم وروسای ایشان، چونکه نه او را شناختند و نه آوازهای انبیا را که هر سبت خوانده می‌شود، بروی فتوی دادند و آنها را به اتمام رسانیدند.

For they that dwell at Jerusalem, and their rulers, because they knew him not, nor yet the words of the prophets which are read every sabbath, they have fulfilled [them] in condemning [him].

۲۸ 28 وهر‌چند هیچ علت قتل در وی نیافتند، از پیلاطس خواهش کردند که او کشته شود.

And though they found no cause of death [in him], yet they desired Pilate that he should be put to death.

۲۹ 29 پس چون آنچه درباره وی نوشته شده بود تمام کردند، او رااز صلیب پایین آورده، به قبر سپردند.

And when they had fulfilled all that was written concerning him, they took [him] down from the tree, and laid [him] in a sepulcher.

۳۰ 30 لکن خدااو را از مردگان برخیزانید.

But God raised him from the dead:

۳۱ 31 و او روزهای بسیار ظاهر شد بر آنانی که همراه او از جلیل به اورشلیم آمده بودند که الحال نزد قوم شهود او می‌باشند.

And he was seen many days by them who came up with him from Galilee to Jerusalem, who are his witnesses to the people.

۳۲ 32 پس ما به شما بشارت می‌دهیم، بدان وعده‌ای که به پدران ما داده شد،

And we declare to you the glad tidings, that the promise which was made to the fathers,

۳۳ 33 که خدا آن را به ما که فرزندان ایشان می‌باشیم وفا کرد، وقتی که عیسی را برانگیخت، چنانکه در زبور دوم مکتوب است که “تو پسر من هستی، من امروز تو را تولیدنمودم.”

God hath fulfilled the same to us their children, in that he hath raised up Jesus again; as it is also written in the second psalm, Thou art my Son, this day have I begotten thee.

۳۴ 34 و در آنکه او را از مردگان برخیزانید تادیگر هرگز راجع به فساد نشود چنین گفت که “به برکات قدوس و امین داود برای شما وفا خواهم کرد.”

And as concerning that he raised him from the dead, [now] no more to return to corruption, he said on this wise, I will give you the sure mercies of David.

۳۵ 35 بنابراین در جایی دیگر نیز می‌گوید: “توقدوس خود را نخواهی گذاشت که فساد را بیند.”

Wherefore he saith also in another [psalm], Thou wilt not suffer thy Holy One to see corruption.

۳۶ 36 زیرا که داود چونکه در زمان خود اراده خدا راخدمت کرده بود، به خفت و به پدران خود ملحق شده، فساد را دید.

For David, after he had served his own generation by the will of God, fell asleep, and was laid to his fathers, and saw corruption:

۳۷ 37 لیکن آن کس که خدا او رابرانگیخت، فساد را ندید.

But he whom God raised again, saw no corruption.

۳۸ 38 «پس‌ای برادران عزیز، شما را معلوم باد که به وساطت او به شما از آمرزش گناهان اعلام می‌شود.

Be it known to you therefore, men, brethren, that through this man is preached to you the forgiveness of sins;

۳۹ 39 و به وسیله او هر‌که ایمان آورد، عادل شمرده می‌شود، از هر چیزی که به شریعت موسی نتوانستید عادل شمرده شوید.

And by him all that believe are justified from all things, from which ye could not be justified by the law of Moses.

۴۰ 40 پس احتیاط کنید، مبادا آنچه در صحف انبیامکتوب است، بر شما واقع شود،

Beware therefore, lest that come upon you which is spoken in the prophets;

۴۱ 41 که “ای حقیرشمارندگان، ملاحظه کنید و تعجب نمایید و هلاک شوید زیرا که من عملی را درایام شما پدید آرم، عملی که هر‌چند کسی شما را از آن اعلام نماید، تصدیق نخواهیدکرد.»

Behold, ye despisers, and wonder, and perish: for I work a work in your days, a work which ye will in no wise believe, though a man declare it to you.

۴۲ 42 پس چون از کنیسه بیرون می‌رفتند، خواهش نمودند که در سبت آینده هم این سخنان را بدیشان بازگویند.

And when the Jews had gone out of the synagogue, the Gentiles besought that these words might be preached to them the next sabbath.

۴۳ 43 و چون اهل کنیسه متفرق شدند، بسیاری از یهودیان و جدیدان خداپرست از عقب پولس و برنابا افتادند؛ و آن دو نفر به ایشان سخن گفته، ترغیب می‌نمودند که به فیض خداثابت باشید.

Now when the congregation was broken up, many of the Jews and religious proselytes followed Paul and Barnabas; who speaking to them, persuaded them to continue in the grace of God.

۴۴ 44 اما در سبت دیگر قریب به تمامی شهر فراهم شدند تا کلام خدا را بشنوند.

And the next sabbath came almost the whole city together to hear the word of God.

۴۵ 45 ولی چون یهود ازدحام خلق را دیدند، از حسد پرگشتند و کفر گفته، با سخنان پولس مخالفت کردند.

But when the Jews saw the multitudes, they were filled with envy, and spoke against those things which were uttered by Paul, contradicting and blaspheming.

۴۶ 46 آنگاه پولس و برنابا دلیر شده، گفتند: «واجب بود کلام خدا نخست به شما القا شود. لیکن چون آن را رد کردید و خود را ناشایسته حیات جاودانی شمردید، همانا به سوی امت هاتوجه نماییم. (aiōnios g166)

Then Paul and Barnabas became bold, and said, It was necessary that the word of God should first be spoken to you: but seeing ye reject it, and judge yourselves unworthy of everlasting life, lo, we turn to the Gentiles. (aiōnios g166)

۴۷ 47 زیرا خداوند به ما چنین امرفرمود که “تو را نور امت‌ها ساختم تا الی اقصای زمین منشا نجات باشی.”»

For so hath the Lord commanded us, [saying], I have set thee to be a light of the Gentiles, that thou shouldst be for salvation to the ends of the earth.

۴۸ 48 چون امت‌ها این راشنیدند، شادخاطر شده، کلام خداوند را تمجیدنمودند و آنانی که برای حیات جاودانی مقرربودند، ایمان آوردند. (aiōnios g166)

And when the Gentiles heard this, they were glad, and glorified the word of the Lord: and as many as were ordained to eternal life, believed. (aiōnios g166)

۴۹ 49 و کلام خدا در تمام آن نواحی منتشرگشت.

And the word of the Lord was published throughout all the region.

۵۰ 50 اما یهودیان چند زن دیندار و متشخص و اکابر شهر را بشورانیدند و ایشان را به زحمت رسانیدن بر پولس و برنابا تحریض نموده، ایشان را از حدود خود بیرون کردند.

But the Jews stirred up the devout and honorable women, and the chief men of the city, and raised persecution against Paul and Barnabas, and expelled them from their borders.

۵۱ 51 و ایشان خاک پایهای خود را بر ایشان افشانده، به ایقونیه آمدند.

But they shook off the dust of their feet against them, and came to Iconium.

۵۲ 52 و شاگردان پر از خوشی و روح‌القدس گردیدند.

And the disciples were filled with joy and with the Holy Spirit.