Salomos Ordsprog 6

1 Hev du borga for grannen din, son min, hev du handtekest for ein annan,

Min sønn! Har du gått i borgen for din næste, har du gitt en fremmed ditt håndslag,

2 er du bunden ved ord av din munn, er du fanga i ord av din munn,

har du latt dig binde ved din munns ord, har du latt dig fange i din munns ord,

3 gjer då soleis, son min, og berga deg, sidan du er komen i handi på grannen: Gakk og kasta deg ned for grannen, gjer ågang på han,

så gjør således, min sønn, og frels dig, siden du er kommet i din næstes hånd: Gå og kast dig ned for din næste og storm inn på ham,

4 unn ikkje dine augo svevn, eller augneloki ein blund.

unn ikke dine øine søvn og dine øielokk blund,

5 Frels deg som ei gasella or handi hans, som ein fugl or fangarvald!

frels dig som et rådyr av jegerens hånd og som en fugl av fuglefangerens hånd!

6 Gakk til mauren, du leting, sjå hans ferd og vert vis!

Gå til mauren, du late, se dens ferd og bli vis!

7 Han hev ingen hovding eller fut eller herre,

Enda den ikke har nogen fyrste, foged eller herre,

8 men lagar um sumaren maten sin til og hev um hausten sanka si føda.

sørger den dog om sommeren for sitt livsophold og sanker om høsten sin føde.

9 Kor lenge vil du liggja, du leting? Når ris du upp or di svevn?

Hvor lenge vil du ligge, du late? Når vil du stå op av din søvn?

10 Endå litt svevn, endå litt blunding, endå litt kvild med henderne i kross,

Du sier: La mig ennu få sove litt, blunde litt, folde mine hender litt og hvile!

11 so kjem armodi di som ein farande fant og naudi som skjoldvæpna mann.

Da kommer armoden over dig som en landstryker og nøden som en mann med skjold.

12 Ugagns menneskje, illgjerningsmann, er den som gjeng og rengjer munnen,

En niding, en ugjerningsmann er den som går omkring med en falsk munn,

13 som blinkar med augo, skrapar med foten, peikar med fingrarne,

som blunker med øinene, skraper med føttene, gjør tegn med fingrene,

14 med meinspel i hjarta, alltid emnar på ilt, og yppar trættor.

som har svik i sitt hjerte, som tenker ut onde ting til enhver tid og volder tretter.

15 Difor kjem hans undergang brått, snøgt vert han ulækjande krasa.

Derfor skal ulykken komme brått over ham; i et øieblikk skal han knuses, og det er ingen lægedom for ham.

16 Det er seks ting som Herrens hatar, og sju er ei gru for hans sjæl:

Seks ting er det Herren hater, og syv er vederstyggeligheter for hans sjel:

17 Storlåtne augo, ljugartunga, hender som renner ut skuldlaust blod,

Stolte øine, falsk tunge og hender som utøser uskyldig blod,

18 hjarta som tenkjer upp vonde råder, føter som renner rapt til vondt,

et hjerte som legger op onde råd, føtter som haster til det onde,

19 den som lyg og vitnar falskt, den som yppar strid millom brør.

den som taler løgn og vidner falsk, og den som volder tretter mellem brødre.

20 Son min, tak vare på bodet åt far din, og kasta’kje frå deg læra åt mor di!

Bevar, min sønn, din fars bud og forlat ikke din mors lære!

21 Bitt deim alltid til hjarta ditt, knyt deim um halsen din!

Bind dem alltid til ditt hjerte, knytt dem fast om din hals!

22 Når du gjeng, skal læra leida deg; når du ligg, skal ho vaka yver deg; når du vaknar, skal ho tala til deg.

Når du går, skal de lede dig; når du ligger, skal de verne dig, og når du våkner, skal de tale til dig.

23 For bodet er ei lykt og lovi er ljos, og påminning med tukt er livsens veg.

For budet er en lykte og læren et lys, og tilrettevisninger til tukt er en vei til livet,

24 Dei kann vara deg frå den vonde kvinna, frå den sleipe framande tunga.

så de bevarer dig fra en ond kvinne, fra en fremmed kvinnes glatte tunge.

25 Ikkje trå i hjarta etter vænleiken hennar, og lat ho’kje fanga deg med augneloki sine!

Attrå ikke hennes skjønnhet i ditt hjerte? og la henne ikke fange dig med sine øiekast!

26 For skjøkja armar ut til siste brødbit, og gifte kona jagtar etter dyre livet.

For en skjøge armer en mann ut like til siste brødleiv, og annen manns hustru fanger en dyr sjel.

27 Kann nokon taka eld i fanget og ikkje brenna klædi sine?

Kan nogen hente ild i sitt fang uten hans klær brennes op?

28 Ell’ kann ein gå på gløder og ikkje svida føterne?

Eller kan nogen gå på glør uten hans føtter blir svidd?

29 So vert det med den som gjeng inn til kona åt grannen; ingen kjem urefst frå det, um han rører henne.

Slik blir det med den som går inn til sin næstes hustru; ingen blir ustraffet som rører henne.

30 Vert ikkje tjuven vanvyrd, um han stel og vil stilla sin svolt?

Blir ikke tyven foraktet, når han stjeler for å stille sin sult?

31 Vert han teken, lyt han sjufaldt betala, alt han eig i sitt hus, lyt han gjeva.

Og hvis han blir grepet, må han betale syvfold; alt det han eier i sitt hus, må han gi.

32 Den som driv hor med ei kona, er vitlaus, den som vil tyna seg sjølv, gjer slikt.

Den som driver hor med en kvinne, er uten forstand; den som vil ødelegge sin sjel, han gjør slikt.

33 Hogg og skjemsla fær han, og ingen utslettar hans skam.

Hugg og skam får han, og hans vanære slettes aldri ut.

34 For mannen harmast i åbryskap, på hemnsdagen sparer han ikkje.

For nidkjær er mannens vrede, og han sparer ikke på hevnens dag;

35 Han bryr seg ikkje um nokor bot og tek’kje imot um du gjev han mykje.

han tar ikke imot bøter og lar sig ikke formilde, om du gir ham store gaver.