Salomos Ordsprog 23
1 Når du sit til bords hjå ein hovding, so agta vel på kven du hev fyre deg,
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 og set ein kniv på strupen din, um mathugen din er stor.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Fys ikkje etter hans lostemat, for det er dårande føda.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Mød deg ei med å verta rik, lat fara den klokskapen din!
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Lat ei augo fljuga til det som kverv, for det gjer seg vengjer, det er visst, som ein ørn som flyg til himmels.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Et ikkje brød hjå den som misunner deg, og fys ikkje etter hans lostemat!
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 For som han reknar ut i sjæli si, soleis er han. «Et og drikk!» han segjer til deg, men hjarta hans er ikkje med deg.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 For biten din som du hev ete, lyt du spy upp att, og du hev spilt dine fagre ord.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 For øyro på dåren skal du ikkje tala, for han vanvyrder visdommen i dine ord.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Flyt ikkje gamall merkestein, og kom ei inn på åkrane åt faderlause.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 For deira målsmann er sterk, han skal føra saki deira imot deg.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Vend hjarta ditt til age og øyro dine til kunnskaps ord!
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Lat ikkje guten vera utan age! Slær du han med riset, skal han ikkje døy.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Son min, vert hjarta ditt vist, so gled seg og mitt hjarta,
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 og nyro mine fegnast når lipporn’ dine talar det som rett er.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Lat ikkje hjarta ditt misunna syndarar, men stræva stødt etter gudlegdom.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 For då er du viss på ei framtid, og di von skal ei verta til inkjes.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Høyr du, son min, og vert vis, og lat hjarta ditt ganga beint fram på vegen.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Ver ikkje med millom vindrikkarar, millom deim som foret seg på kjøt.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 For drikkar og storetar fatig vert, og svevn gjev fillor for klæde.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Høyr på far din som avla deg, og vanvyrd ei mor di når ho vert gamall!
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Kjøp sanning og sel henne ikkje, visdom og age og vit.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Storleg fegnast far til den rettferdige, og den som fær ein vis son, skal få gleda av han.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Lat far din og mor di gleda seg, og ho som fødde deg, fegnast.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Son min, gjev meg hjarta ditt, og lat dine augo lika vegarne mine.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 For skjøkja er som djupe gravi og den framande kona som tronge brunnen,
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 ja, ho ligg på lur som ein ransmann, og ho aukar talet på utrue folk.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Kven hev sorg? Kven hev sut? Kven hev dragsmål? Kven hev klagemål? Kven hev sjølvvalde sår? Kven hev dimsynte augo?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Dei som drygjer lenge hjå vinen, dei som kjem og smakar på mjøden.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Sjå ikkje på vinen kor han raudnar, kor vænt han smiler i staupet! lett renn han ned.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Men sidan han sting som ein slange og høgg som ein orm.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Då skal augo dine sjå rare syner, og hjarta ditt talar tull og tøv.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Du vert som låg du i havsens djup, eller låg i toppen av mastri.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 «Dei slo meg, men det gjorde’kje vondt, dei banka meg, men eg kjende det ikkje. Når skal eg vakna? Eg vil få tak i endå meir.»
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
