Lukas 12
1 Medan hadde folket samla seg kring han i tusundtal, so dei heldt på å trøda kvarandre ned; då tok han til ords og sagde til læresveinarne sine: «Framum alt; tak dykk i vare for surdeigen åt farisæarane - hyklarskapen!
そうしているうちに，数えきれないほどの群衆が集まって来て，互いに足を踏み合うほどになった時，彼はまず弟子たちに告げ始めた，「ファリサイ人たちのパン種，つまり偽善に用心しなさい。
2 Det finst ingen ting som er duld og ikkje ein gong kjem fram i dagen, og ingen ting som er løynd og ikkje ein gong vert kjend.
だが，覆いかぶされているもので明らかにされないものはなく，隠されているもので知られないものはない。
3 Difor skal alt de talar i myrkret, høyrast i ljoset, og det de kviskrar i kammerset, skal ropast ut på taket.
だから，あなた方が闇の中で言ったことは，光の中で聞かれるだろう。奥の部屋で耳もとに話されたことは，屋上で宣明されるだろう。
4 Men til dykk som er venerne mine, segjer eg: Ottast ikkje deim som drep likamen, og sidan ikkje hev magt til å gjera meir!
「わたしの友であるあなた方に告げる。体を殺しても，その後はもう何もできない者たちを恐れてはいけない。
5 Eg skal syna dykk kven de skal ottast; de skal ottast honom som hev magt til å drepa og sidan kasta i helvite. Ja, segjer eg dykk, honom skal de ottast! (Geenna g1067)
むしろ，だれを恐れるべきかをあなた方に知らせよう。殺した後で，ゲヘナに投げ込む力のある方を恐れなさい。そうだ，あなた方に告げるが，その方を恐れなさい。 (Geenna g1067)
6 Sel dei ikkje fem sporvar for tvo skilling? og ikkje ein av deim er gløymd hjå Gud;
「五羽のスズメは二つのアサリオン硬貨で売られているではないか。その一羽も神に忘れられてはいない。
7 og jamvel alle håri på hovudet dykkar er talde. Ver ikkje ottefulle! De er meir enn mange sporvar.
ところが，あなた方の髪の毛さえも，みな数えられている。だから恐れるな。あなた方はたくさんのスズメよりも価値があるのだ。
8 Og det segjer eg dykk: Kvar den som kjennest ved meg for menneski, honom skal og Menneskjesonen kjennast ved for Guds englar;
「あなた方に告げる。人々の前でわたしのことを告白する者はみな，人の子も神のみ使いたちの前でその者のことを告白するだろう。
9 men den som avneittar meg for menneski, han skal avneittast for Guds englar.
だが，人々の面前でわたしのことを否認する者は，わたしも神のみ使いたちの面前でその者のことを否認するだろう。
10 Og den som talar mot Menneskjesonen, skal få tilgjeving for det; men den som spottar den Heilage Ande, fær aldri tilgjeving.
だれでも人の子に逆らう言葉を語る者は許されるだろう。だが，だれでも聖霊に対して冒とくする者は許されないだろう。
11 Når dei no fører dykk fram for synagogorne og deim som styrer og råder i landet, so syt ikkje for korleis de skal svara for dykk, eller kva de skal segja!
人々があなた方を会堂や支配者や権力者の前に連れ出す時，何をどのように答えようか，また何を言おうかと思い煩ってはいけない。
12 For den Heilage Ande skal læra dykk dei rette ordi i same stundi.»
言うべきことは，その時に聖霊があなた方に教えるからだ」 。
13 Ein utor folkehopen sagde til honom: «Meister, seg til bror min at han skal skifta arven med meg!»
群衆の一人が彼に言った，「先生，わたしの兄弟に相続財産をわたしと分けるようにおっしゃってください」。
14 «Kven sette meg til domar eller skiftemeister for dykk, mann?» svara Jesus.
だが，彼はその人に言った，「人よ，だれがわたしを，裁判官や仲裁人としてあなた方の上に立てたのか」 。
15 So sagde han til deim: «Sjå og tak dykk i vare for all havesykja! For ingen kann tryggja livet sitt med det han eig, um han er aldri so rik.»
彼らに言った，「用心しなさい！ どん欲から身を守りなさい。人の命は豊かな所有物にあるのではないからだ」 。
16 Og han fortalde deim ei likning: «Det var ein gong ein rik mann; jordi hans hadde bore godt,
彼は彼らにたとえを語って言った，「ある富んだ人の土地が豊かに産出した。
17 og so sagde han med seg: «Kva skal eg gjera? eg hev ikkje husrom til grøda mi!
彼は自分の中で論じて言った，『どうしようか。作物を入れておく場所がないのだが』。
18 Jau, so vil eg gjera, » sagde han: «eg vil taka ned lødorne mine og byggja deim større, og der vil eg samla heile avlingi og alt godset mitt.
彼は言った，『こうしよう。倉を取り壊して，もっと大きなものを建てよう。そしてそこに穀物と財産を入れよう。
19 Og so vil eg segja åt meg sjølv: «Du, no hev du mykje godt liggjande for mange år; unn deg no ro, et og drikk, og ver glad!»»
自分の魂に言うのだ，「魂よ，お前は何年分も積み上げた多くの財産を持っている。くつろいで，食べて，飲んで，楽しめ」』。
20 Men Gud sagde til honom: «Du dåre, i denne natt krev dei sjæli di av deg! Kven skal so hava det du hev sanka i hop?»
「だが，神は彼に言われた，『愚か者よ，今夜，あなたの魂は求められる。あなたが用意した物は，いったいだれのものになるのか』。
21 So gjeng det den som samlar seg gods og gull, og ikkje er rik i Gud.
自分のために宝を積み上げ，神に対して富んでいない者は，こうなるのだ」 。
22 Difor segjer eg dykk, » sagde han til læresveinarne sine: «Syt ikkje for livet, kva de skal eta, eller for likamen, kva de skal klæda dykk med!
彼は弟子たちに言った，「だから，あなた方に告げる。何を食べようかと自分の命のことで，また何を着ようかと自分の体のことで思い煩ってはいけない。
23 Livet er meir enn maten, og likamen meir enn klædi.
命は食物より，体は衣服より大切なのだ。
24 Agta på ramnarne! dei sår ikkje og haustar ikkje, dei hev ikkje stabbur og ikkje løda - Gud føder deim. Kor mykje meir er’kje de enn fuglarne!
ワタリガラスのことをよく考えなさい。種をまいたり，刈り入れたりせず，納屋も倉に持っていないが，神がそれらを養っておられる。あなた方は鳥たちよりもどれほど多くの価値があるだろう！
25 Og kven av dykk kann leggja ei aln til si livslengd, um han syter aldri so mykje?
あなた方のうちのだれが，思い煩ったからといって，自分の背丈に一キュビトを加えられるだろうか。
26 Kann de no ikkje ein gong gjera so mykje, kvi syter de då for det hitt?
一番小さな事さえできないのであれば，なぜほかの事で思い煩うのか。
27 Agta på liljorne, korleis dei veks! dei korkje spinn eller vev; men eg segjer dykk: Ikkje ein gong Salomo i all sin herlegdom var so klædd som ei av deim.
ユリがどのように育つかをよく考えなさい。労したり，紡いだりしない。だが，あなた方に告げるが，栄光を極めたときのソロモンでさえ，それらの一つほどにも装っていなかった。
28 Klæder no Gud soleis graset på marki, det som stend i dag og vert kasta i omnen i morgon, kor mykje heller vil han då’kje klæda dykk, de fåtruande!
では，神が，今日生えていて明日かまどに投げ込まれる野の草に衣服を与えておられるのであれば，あなた方にはなおのこと衣服を与えてくださらないだろうか，ああ，信仰の少ない者たちよ。
29 So tenk no’kje de heller allstødt på kva de skal eta, og kva de skal drikka, og lat’kje hugen vanka for vidt!
だから，何を食べようか，何を飲もうかと求めてはいけない。また，思い煩ってもいけない。
30 Det er heidningarne kring i verdi som spør etter alt dette; men far dykkar veit at de treng desse ting.
こうしたものすべては，世の諸国民が追い求めているものだからだ。だが，あなた方の父は，あなた方がこうしたものを必要としていることをご存じなのだ。
31 Søk heller hans rike, so skal de få dette attpå!
むしろ，神の王国を求めなさい。そうすれば，こうしたものすべてはあなた方に加えられるだろう。
32 Ottast ikkje, du vesle hjord! Det er far dykkar’s vilje å gjeva dykk riket!
恐れてはいけない，小さな群れよ。あなた方の父は，あなた方に王国を与えることをよしとされたのだ。
33 Sel det de hev, og gjev sælebotsgåvor! Gjer dykk pungar som ikkje vert utslitne, ein skatt som aldri tryt, i himmelen, der ingen tjuv kjem innåt, og ingen mol øyder!
あなた方の持ち物を売って，困窮している人たちに施しをしなさい。自分のために古くなることのない財布を作り，天に尽きることのない宝を積み上げなさい。そこでは盗人たちが近づくことも，ガがだめにすることもない。
34 For der skatten dykkar er, der vil og hjarta dykkar vera.
あなた方の宝のある所，そこにあなた方の心もあるからだ。
35 Bind livgjordi um dykk, og lat lykterne brenna!
「あなた方の腰に帯を締め，ともし火をたいていなさい。
36 Ver de som folk som ventar på herren sin til han bryt upp frå brudlaupet, so dei kann lata upp for honom med same han kjem og bankar på!
自分たちの主人がいつ婚宴から戻って来るかと見張っている者たちのようになりなさい。彼がやって来て戸を叩く時，すぐに彼のために戸を開けられるようにするためだ。
37 Sæle dei tenarar som herren finn vakande når han kjem! Det segjer eg dykk for visst: Han skal binda livgjordi um seg og føra deim til bords, og koma og setja fram for deim.
彼がやって来たときに見張っているところを見いだされるそれらの召使いたちは幸いだ。本当にはっきりとあなた方に告げる。彼は着替えて，彼らを横にならせ，やって来て，彼らに給仕をするだろう。
38 Anten han kjem midt på natti eller når det lid ut i otta - sæle er dei når han finn det so.
彼が第二見張り時に，あるいは第三見張り時にやって来ても，彼らがそのようにしているところを見いだされるなら，その者たちは幸いだ。
39 Men det skynar de nok, at dersom husbonden visste kva tid og time tjuven kom, so vakte han og let ingen brjota seg inn i huset.
だが，このことを知っておきなさい。家の主人は，どの時刻に盗人が来るかを知っているなら，見張っていて，自分の家に押し入られることを許さなかっただろう。
40 So ver reiduge de og! For Menneskjesonen kjem på ei tid de ikkje tenkjer.»
だから，あなた方も用意をしておきなさい。あなた方の思いもしない時刻に人の子は来るからだ」 。
41 Peter spurde: «Herre, er det åt oss du segjer denne likningi, eller åt alle andre med?»
ペトロが彼に言った，「主よ，このたとえはわたしたちに対して話しておられるのですか，それともみんなに対してですか」。
42 Då sagde Herren: «Ja, kvar er han, den trugne hushaldaren, den vituge som husbonden vil setja yver tenestfolket sitt, so han skal lata deim få kosten sin i rett tid?
主は言った，「それでは，主人が，時に応じて家の者たちに食物を分配させるため，彼らの上に任命した，忠実で賢い管理人は，いったいだれか。
43 Sæl den tenar som husbonden finn so gjerande, når han kjem!
主人がやって来た時，そうしているのを見られるその召使いは幸いだ。
44 Det segjer eg dykk for visst: Han skal setja honom yver alt det han eig.
本当にあなた方に告げるが，主人は彼を自分のすべての持ち物の上に任命するだろう。
45 Men dersom tenaren segjer med seg: «Herren min drygjer nok endå ei stund, » og han so tek til å slå drengjerne og gjentorne og eta og drikka og fylla seg,
だが，その召使いが，心の中で，『わたしの主人は来るのが遅れている』と言い，下男や下女を打ちたたき始め，飲んで酔っぱらい始めるなら，
46 då skal herren hans koma ein dag han ikkje ventar, og ein time han ikkje veit av, og hogga honom sund, og lata honom få sin lut i lag med dei utrue.
その召使いの主人は，彼の思いもしない日，彼の知らない時にやって来て，彼を二つに切り裂き，その受け分を不忠実な者たちと共にならせるだろう。
47 Den tenaren som veit kva herren hans vil, og ingen ting steller i stand eller gjer av det som han vil, skal få mykje hogg,
その召使いが，自分の主人の意志を知りながら，主人の望んでいることを備えなかったり，行なわなかったりするなら，多くむち打ちうたれるだろう。
48 men den som ikkje veit det, og gjer det som hogg er verdt, skal få mindre. Av den som mykje hev fenge, ventar ein mykje, og den dei hev trutt mykje til, krev dei so mykje meir av.
だが，知らずにむち打ちに値することをしてしまった者は，少ししかむち打たれないだろう。だれでも多く与えられた者からは多くが要求され，多くを託された者からはより多くが求められるだろう。
49 Eg er komen for å kasta eld utyver jordi, og kor gjerne eg vilde at det alt hadde fata!
「わたしは地上に火を投げるために来た。それがすでに燃やされていればと願う。
50 Men eg lyt ganga igjenom ein dåp, og kor eg gruvar meg til det er gjort!
だが，わたしには受けなければならないバプテスマがある。それが成し遂げられるまで，どんなに苦悩することか！
51 Trur de eg er komen for å skapa fred på jordi! Nei, segjer eg dykk, men strid!
あなた方は，わたしが地上に平和をもたらすために来たと考えてはいるのか。あなた方に告げるが，そうではなく，むしろ分裂をもたらすために来たのだ。
52 Heretter skal fem i same huset liggja i strid med kvarandre, tri mot tvo, og tvo mot tri,
今からのち，一つの家に五人がいれば，三人が二人に対して，二人が三人に対して分裂させられることになるからだ。
53 far mot son, og son mot far, mor mot dotter, og dotter mot mor, vermor mot sonekona, og sonekona mot vermor.»
彼らは，父が息子に対して，息子は父に対して，母は娘に対して，娘は母に対して，しゅうとめは嫁に対して，嫁はしゅうとめに対して分裂させられるだろう」 。
54 Til folket og sagde han: «Når de ser det stig sky upp i vest, segjer de straks: «Det kjem regn, » og det vert so.
群衆にも言った，「あなた方は，雲が西にわき起こるのを見るとすぐ，『にわか雨が来るぞ』と言い，そのとおりになる。
55 Og ser de vinden blæs ifrå sud, segjer de: «Det vert heitt, » og so vert det!
南風が吹くと，『猛烈な暑さになるぞ』と言い，そのとおりになる。
56 Hyklarar! Jord- og himmels-bragdi veit de å granska; korleis hev det seg då at de ikkje veit å granska denne tidi?
偽善者たち！ あなた方は天地の模様の解き明かし方は知っていながら，どうして今の時のしるしの解き明かし方は知らないのか。
57 Og kvi dømer de ikkje frå dykk sjølve kva rett er?
なぜあなた方は，何が正しいかを自分で判断しないのか。
58 Soleis når du gjeng for retten med motparten din, gjer deg då fyre, so du kann koma tilliks med honom på vegen! Elles dreg han deg gjerne for domaren, og domaren sender deg yver til futen, og futen set deg i fengsel;
あなたを訴える者と共に判事の前に行く時には，その途上にある間に，彼から解放されるように熱心に試みなさい。彼があなたを裁判官のところに引きずって行き，裁判官があなたを役人に引き渡し，役人があなたをろうやに投げ込んでしまうことのないためだ。
59 du slepp ikkje ut att, segjer eg deg, fyrr du hev greidt alt, til siste skjerv.»
あなた方に告げる。まさしく最後の小銭を払い切るまで，あなたは決してそこから出ることはないだろう」 。
