Apostlenes-gjerninge 13

1 I Antiokia, hjå kyrkjelyden der, var det nokre profetar og lærarar: Barnabas og Simeon, som vart kalla Niger, og Lukius frå Kyrene og Manaen, fosterbror til fylkeskongen Herodes, og Saulus.

Henu mu kanisa lya Antiokia pajhele n baadhi jha manabii ni bhalimu. Bhajhele Barnaba, Simeoni (jhaakutisbhu Nigeri). Lukio wa Kirene, Manaeni (Ndongo jha abeli kujha ghwa damu ghwa Herode kiongozi ghwa mkoa), ni Sauli.

2 Medan dei heldt gudstenesta og fasta, sagde den Heilage Ande: «Tak ut Barnabas og Saulus åt meg til den gjerning som eg hev kalla deim til!»

Bho bhakamwabudu Bwana ni kufunga, Roho mtakatifu ajobhili, “Munitengelayi palubhafu Barnba ni Sauli bhaibhombayi mbombo jha nibhakutili.”

3 Då fasta dei og bad og lagde henderne på deim og let deim fara.

Baada jha kanisa kufunga, kus'oka, ni kubheka mabhoko gha bhene panani pa bhanu abha bhakabhaleka bhalotayi.

4 Då dei no soleis var utsende av den Heilage Ande, for dei ned til Seleukia og siglde derifrå yver til Kypern.

Kwa hiyo Barnabasi ni Sauli bhantiijhi Roho mtakatifu na bhaselili kulota seleukia; kuhomela okhu bhasafiri mu bahari kulotela kisiwa kya Kipro.

5 Og då dei var komne til Salamis, forkynte dei Guds ord i synagogorne til jødarne, og dei hadde ogso Johannes med til medhjelp.

Bho bhajhe mu mji ghwa Salami, bhalitangasili lilobhi lya K'yara mu masinagogi gha bhayahudi. Pia bhajhele pamonga ni Yohana Marko kama msaidizi ghwa bhene.

6 Då dei so hadde fare gjenom øyi radt til Pafus, fann dei ein trollmann, ein falsk profet, ein jøde, som hadde namnet Barjesus.

Bho bhalolili katika kisiwa kyoha mpaka Pafo, bhan'kolili munufulani mmabhi Myahudi nabii ghwa bhudesi ambajhe lihina lya muene lyajhele Bar Yesu.

7 Han var hjå landshovdingen Sergius Paulus, ein klok mann. Denne kalla til seg Barnabas og Saulus og ynskte å høyra Guds ord.

Mmabhi ojho ashirikiene ni liwali Sergio Paulus, jha ajhele munu mwenye luhala. Munu ojho abhaaliki Barnaba ni Sauli kwandabha alondeghe kupeleka lilobhi lya K'yara.

8 Men Elymas, trollmannen - for so er namnet hans utlagt - stod deim imot og søkte å venda landshovdingen av frå trui.

Lakini Elima “mmabhi jhola” (Naha ndo lihina lya muene kya lyatafsiribhu) abhapingili; ajaribu kugeusya liwali jhola abhoka mu imani.

9 Men Saulus, som og vert kalla Paulus, vart fyllt med den Heilage Ande og såg kvast på honom og sagde:

Lakini Sauli jha akutibhweghe Paulo, ajhele amemesibhu Roho mtakatifu, akan'kazila mihu

10 «Å du som er full av all svik og all vondskap, du djevels barn, du fiende til all rettferd! vil du ikkje halda upp med å forvenda Herrens beine vegar?

ni kujobha, “Ewe muana ghwa ibilisi umemesibhu ni aina syoha sya udesi ni udhaifu. Bhebhe ndo adui ghwa kila aina jha haki. Wibetalepi kuleka kusigeusya nj'ela sya Bwana, syasinyeokili je, wibeta kubhwenya?

11 Og no, sjå Herrens hand er yver deg, og du skal verta blind og ikkje sjå soli ei tid.» Og straks fall skodda og myrker på honom, og han trivla ikring og leita etter nokon som kunde leida honom ved handi.

Henu langayi, kibhoko kya Bwana kijhe panani pa jhobhi, na wibeta kujha kipofu. Wibetalepi kulibhona lijobha kwa muda “Mara jhejhuejhu ukungu ni ngisi fyabinili panani pa Elimasi; akajhanda kusyngoka pala kus'oka bhanu bhandongo syajhi kwa kun'kamula kibhoko.

12 Då tok landshovdingen ved trui, då han såg det som hadde hendt, og han var full av undring yver Herrens læra.

Baada jha liwali kubhona kya kitokili akyelili kwandabha asyangesibhu kwa mafundisu kuhusu Bwana.

13 Paulus og fylgjet hans siglde so frå Pafus og kom til Perge i Pamfylia. Men Johannes skilde seg frå deim og vende um til Jerusalem.

Henu Paulo ni rafiki bha muene bhasafiri mjini kuhoma Pafo na bhafikiri Perge mu Pamfilia. Lakini Yohana akabhaleka ni kukerebhuka Yerusalemu.

14 Men dei for lenger frå Perge og kom til Antiokia i Pisidia og gjekk inn i synagoga på kviledagen og sette seg.

Paulo ni rafiki yake bhasafiri kuhoma Perge na bhafikili Antiokia jha Pisidia. Okhu bhalotili mu sinagogi ligono lya sabato ni kutama pasi.

15 Etter lesnaden av lovi og profetarne sende forstandarane for synagoga bod til deim og sagde: «Brør, dersom de hev noko ord til påminning for folket, so tala!»

Baada jha kusoma sheria ni manabii bhalongosi bha sinagogi abhakalaghisili ujumbe bhakajobha, “Ndongo, kama mujhe ni ujumbe bhwa kupela muoyo bhanu apa, mujobhayi”

16 So stod Paulus upp og slo til ljod med handi og sagde: «Israelitiske menner og de som ottast Gud, høyr!

Kwa hiyo Paulo akajhema ni kubhapungila kibhoko; akajobha, “Bhagosi bha Israeli ni mwamukan'tii K'yara, mupelekisiajhi.

17 Dette folks, Israels, Gud valde ut federne våre, og han upphøgde folket i utlendingskapen i Egyptarland og førde deim ut derifrå med høglyft arm.

K'yara ghwa abha bhanu bha Israeli abhachaguili bha dadijhitu ni kubhabhomba bhanu bhamehele bho bhitama mu nchi jha Misri na kwa kibhoko kya muene kujhinulibhwa abhalonguisi kwibhala kwa muene.

18 Og umkring fyrti år bar han deim på faderarm i øydemarki,

Kwa miaka arobaini abhavumilili pa jangwa.

19 og han øydde ut sju folkeslag i Kana’ans-landet og skifte landet deira ut til arv åt deim, i fire hundrad og femti år på lag.

Baada jha kughaharibu mataifa saba pa nchi jha kaanani, abhapelili bhanu bha tete nchi jha bhene kwa urithi.

20 So gav han deim domarar alt til profeten Samuel.

Matukio agha ghoha ghatokili zaidi jha miaka mia nne na hamsini. Baada jha fenu efe fyoka, K'yara abhapelili bhaamuzi mpaka Samweli Nabii.

21 Sidan kravde dei ein konge, og Gud gav deim Saul, Kis’ son, ein mann av Benjamins ætt, i fyrti år.

Baada jha agha, bhanu bhasokili mfalme, hiyo K'yara abhapelili Sauli mwana ghwa Kishi munu ghwa kabila lya Benjamini, kujha mfalme ghwa miaka arobaini.

22 Og då han hadde sett honom av, uppreiste han deim David til konge, han som han vitna um og sagde; «Eg fann David, Isais son, ein mann etter mitt hjarta; han skal gjera all min vilje.»

Kisha baada jhe K'yara kumbosya mu ufalme an'jinuili Daydi kujha mfalme ghwa bhene. Jhajhele kuhusu Daudi kwamba K'yara ajobhili, 'Nin'kabhili Daudi mwana ghwa Yese kujha munu jha aganikibhu ni muoyo bhwa nene; ambaye ibeta kubhomba khila khenu kyanilonda.

23 Av hans ætt førde han etter lovnaden fram ein frelsar for Israel, Jesus,

Kuhomela mu lukholo lwa munu ojho K'yara ajhiletili Israeli mkombozi Yesu, kama kya ahidi kubhomba.

24 etter at Johannes fyreåt for hans koma hadde forkynt umvendingsdåp for heile Israels folk.

Ele lyabhwajhili kuhomele, kabla jha Yesu kuhida Yohana kwanza atangasili ubatisu bhwa toba kwa bhanu bhoha bha Israeli.

25 Men då Johannes fullførde sitt livnadslaup, sagde han: «Den de held meg for å vera, er eg ikkje; men sjå, det kjem ein etter meg, som eg ikkje er verdig til å løysa skorne av føterne på.»

Nu muene Yohana bho imalisila mbombo jha muene, ajobhili, 'Mwifikiri nene ne niani? Nene ne jhola lepi. Lakini map'elekesiajhi jhaibe takuhida kumbele jha nene, nilondekalepi kuhobhosya filatu fya muene mu magolo.

26 Brør, søner av Abrahams ætt, og dei millom dykk som ottast Gud! til dykk vart ordet um denne frelsa sendt.

Ndongo bhana bha lukholo lwa Abrahamu, ni bhala ambabho kati jha muenga mukamwabudu K'yara, kwandabha jha tete kwamba ujumbe obho bhwa ukombozi ulaghisibhu.

27 For dei som bur i Jerusalem og deira rådsherrar kjende honom ikkje, og med di dei dømde honom, uppfyllte dei og profetordi, som vert fyrelesne kvar kviledag.

Kwa bhala bhabhitama Yerusalemu, ni bhatawala bha bhene bhan'tambuili lep kwa bhuhalisia, na bhwala bhan'tambuili lepi ujumbe bhwa manabii kwa kun'hukumu kifo Yesu.

28 Og endå dei ikkje fann nokor daudskyld, bad dei Pilatus at han måtte verta ihelslegen.

Japokuwa bhakabhilepi sababu jhinofu jha kifo mugati mwa muene bhakan'soka Pilato an'komayi.

29 Men då dei hadde fullført alt det som stend skrive um honom, tok dei honom ned av treet og lagde honom i ei grav.

Bho bhamalili mamboghohe ghaghalembibhu kuhusu muene, bhakan'selesya mu libehe ni kungoneka mu likaburi.

30 Men Gud vekte honom upp frå dei daude;

Lakini K'yara amfufuili kuhoma kwa bhafu.

31 og han synte seg i fleire dagar for deim som hadde gjenge med honom frå Galilæa upp til Jerusalem, dei som no er hans vitne for folket.

Abhonekana kwa magono ghamehele kwa bhala bhabhalotili pamonga ni muene kuhoma Galilaya kulotela Yerusalemu. Bhanu abha henu ndo mashahidi bhabhanu.

32 Og me forkynner dykk evangeliet um den lovnaden som vart federne gjeven, at Gud hev uppfyllt denne for oss, deira born, då han reiste upp Jesus,

Hivyo tukabhaletela habari jhinofu kuhusu ahadi sya bhapelibhu bhakhokho bhitu.

33 so som det og stend skrive i den andre salmen: «Du er min son; eg hev født deg i dag.»

K'yara abhakili ahadi e'se kwa tete, bhana bhabhi, kwa e'lu amfufuili Yessu ni kun'kerebhusya kabhele mu uhai. E'le kabhele lyalembibhu mu Zaburi, jha pili; Bhebhe ghwe mwanabhangu lelu njele ne Dadijhu.

34 Men at han reiste honom upp frå dei daude, so han aldri meir skal venda tilbake til undergang, det hev han sagt so: «Eg vil gjeva dykk dei heilage lovnader til David, dei trufaste.»

Kabhele kuhusu bhukweli ni kwamba amfufuili kuhomela kwa bhafu ili kwamba mb'ele ghwa muene usiharibiki, alongili naha. Nibeta kup'ela utakatifu ni baraka halisi sya Daudi.

35 Difor segjer han og ein annan stad: «Du skal ikkje lata din heilage sjå undergang.»

Ejhe ndo sababu jha kujobha kabhele mu Zaburi jh'enge, ghwibetalepi ni husu mtakatifu ghwa jhobhi kubhubhona uozo.'

36 For David sovna av, etter han i si livetid hadde tent Guds rådgjerd, og vart samla med sine feder og såg undergang.

Kwa kujha baada jha Daudi kutumikila mapenzi gha K'yara pa kizazi kya muene, agonili agonesibhu pamonga ni bha dsdi jhabhi, na abhubhwene uharibifu,

37 Men han som Gud vekte upp, han såg ikkje undergang.

Lakini jhaafufulibh ni K'yara aubhwelepi uharibifu.

38 Det vere då kunnigt for dykk, brør, at i honom vert forlating for synderne forkynt dykk;

Efyo na imanyikanayi kwa muenga, ndongo, kup'etela munu ojho, n'samaha ghwa dhambi uhubiribhu.

39 og frå alt det som de ikkje kann verta rettferdiggjorde frå ved Mose lov, vert kvar den som trur rettferdiggjord i honom.

Kwa muene khila jhaiamini ibhalangibhwa haki kwa mambo ghoha ambagho sheria jha Musa ngajhibhepelilepi haki.

40 Sjå difor til at det som er sagt hjå profetarne, ikkje skal koma yver dykk:

Hivyo basi mujhelayi bhaangalifu kwamba khenu kya bhakilongelili manabii kisihomeli kwa jhomu:

41 «Sjå, de vanvyrdarar, og undra dykk og vert til inkjes! for eit verk gjer eg i dykkar dagar, eit verk som de ikkje vil tru, um nokon fortel dykk det.»»

Langayi, enyi bha mwidharau, na mkasya nngalayi ni kujhangamila; kwa vile nibhomba mbombo ambayo mwibhwesya lepi kujhikiera, hata kama munu ibetakubhajhelesya.

42 Men då dei gjekk ut, bad dei um at desse ordi måtte verta tala til deim den næste kviledagen.

Bwakati Paulo ni Barnaba bho bhabhokili, bhanu bhakabhas'oka bhelongelayi malobhi agha ligono lya sabato ijayo.

43 Og då synagogetenesta var enda, fylgde det med Paulus og Barnabas mange av jødarne og av dei jødetruande som dyrka Gud; og dei tala til deim og talde deim til å halda fast ved Guds nåde.

Bwakati mkutano wa sinagogi bho bhumaliki Bhayahudi bhingi ni bhaongofu thabiti bhabhakesisi Paulo ni Barnaba, ambabho bhalongili nabhu na bhabhahimizi bhajhendelelayi mu neema jha K'yara.

44 Den næste kviledagen kom mest heile byen saman og vilde høyra Guds ord.

Sabato jhajhafwatili karibu mji bhuoha bhwabhonganiki kupeleka litobhi lya K'yara.

45 Men då jødarne såg folkehoparne, vart dei fulle av brennhug, og dei sagde imot det som vart sagt av Paulus, ja, sagde imot og spotta.

Bhayahudi bho bhabhuene makutano, bhajhe ni bhwifu ni kulongela malobhi ghaghapingili fenu fyafijobhibhu ni Paulo na bhindighili.

46 Då tok Paulus og Barnabas til ords og sagde beint ut: «Det var naudsynlegt at Guds ord vart tala fyrst til dykk; men sidan de støyter det burt og ikkje dømer dykk sjølve verdige til det ævelege liv, sjå, so vender me oss til heidningarne. (aiōnios g166)

Lakini Paulo ni Barnaba bhalongili kwa ujasiri ni kujobha, “Jhajhemuhimu kwamba lilobhi lya K'yara lilongelibhwayi kwanza henu. Kwa kujha mkalisukumila patali kuhomela kwa muenga ni kwibhona kujha mkastahililepi uzima bhwa milele mulangayi twibeta kubhageukila mataifa. (aiōnios g166)

47 For so hev Herren bode oss: «Eg hev sett deg til ljos for heidningar, at du skal vera til frelsa alt til ytste enden av jordi.»»

Kama vile Bwana kya atuamuamuili, akajobha, Nibhabhekili muenga kama nuru kwa bhanu bha mataifa, kwamba mletayi wokovu kwa pande syoha sya dunia.”

48 Då heidningarne høyrde det, gledde dei seg og prisa Herrens ord, og dei tok ved trui, so mange som var etla til ævelegt liv. (aiōnios g166)

Mataifa bho bhap'eliki e'le, bhahobhelili ni kulisifila lilobhi lya Bwana. Bhingi bha bhasalibhu kwa uzima bhwa milele bhakyeriri. (aiōnios g166)

49 Og Herrens ord breidde seg ut yver heile landet.

Lilobhi lya Bwana lyaenili nchi jhioha.

50 Men jødarne øste upp dei fornæme kvinnor som dyrka Gud, og dei fyrste menner i byen, og dei fekk i gang ei forfylgjing mot Paulus og Barnabas, og dei jaga deim ut frå sine landemerke.

Lakini Bhayahudi bhabhasokili bhabhakihomisi ni bhadala muhimu, kabhele ni bhalongosi bha mji. Agha ghachochili malombosi dhidi jha Paulo ni Barnaba na bhabhataghili kwibhala kumipaka ghya mji.

51 Dei riste dusti av føterne sine mot deim og kom til Ikonium.

Lakini ni Paulo ni Barnaba bhakung'utili lifu mafumbi lya magolo gha bhene. Kisha bhalotili mu mji bhwa Ikonia.

52 Men læresveinarne vart fyllte med gleda og den Heilage Ande.

Ni bhanafunzi bhamemili ni furaha pamonga ni Roho mtakatifu.