Apostlenes-gjerninge 13
1 I Antiokia, hjå kyrkjelyden der, var det nokre profetar og lærarar: Barnabas og Simeon, som vart kalla Niger, og Lukius frå Kyrene og Manaen, fosterbror til fylkeskongen Herodes, og Saulus.
Ita, iti taripnong idiay Antiokia, adda sumagmamano a profeta ken manursuro. Isuda da Bernabe, Simeon (a maawagan Negro), Lucio ti Cirene, Manaen (ti ampon a kabsat a lalaki ni Herodes nga agturay), ken Saulo.
2 Medan dei heldt gudstenesta og fasta, sagde den Heilage Ande: «Tak ut Barnabas og Saulus åt meg til den gjerning som eg hev kalla deim til!»
Kabayatan nga agdaydayawda iti Apo ken agay-ayunarda, kinuna ti Espiritu Santo, “Ilasinyo kaniak ni Bernabe ken Saulo, a mangaramid iti trabaho a nangayabak kadakuada.”
3 Då fasta dei og bad og lagde henderne på deim og let deim fara.
Kalpasan a nagayunar ken nagkararag ti taripnong ken impatayda dagiti imada kagitoy a lallaki, kalpasanna, imbaonda ida.
4 Då dei no soleis var utsende av den Heilage Ande, for dei ned til Seleukia og siglde derifrå yver til Kypern.
Nagtulnog ngarud da Bernabe ken Saulo iti Espiritu Santo ket simmalogda idiay Seleucia; manipud sadiay, naglayagda a napan iti isla ti Cyprus.
5 Og då dei var komne til Salamis, forkynte dei Guds ord i synagogorne til jødarne, og dei hadde ogso Johannes med til medhjelp.
Idi addada iti siudad ti Salamina, inwaragawagda ti sao ti Dios kadagiti sinagoga dagiti Judio. Adda met kadakuada ni Juan Marcos kas katulonganda.
6 Då dei so hadde fare gjenom øyi radt til Pafus, fann dei ein trollmann, ein falsk profet, ein jøde, som hadde namnet Barjesus.
Idi sinursorda ti sibubukel nga isla agingga idiay Pafo, nakasarakda iti maysa a salamangkero, maysa a Judio a palso a profeta a managan Bar Jesus.
7 Han var hjå landshovdingen Sergius Paulus, ein klok mann. Denne kalla til seg Barnabas og Saulus og ynskte å høyra Guds ord.
Daytoy a salamangkero ket nakikadkaddua iti gobernador ti ili, a ni Sergio Paulo, a maysa a nalaing a lalaki. Pinaayaban daytoy a lalaki ni Bernabe ken ni Saulo, gapu ta kayatna a mangngegan ti sao ti Apo.
8 Men Elymas, trollmannen - for so er namnet hans utlagt - stod deim imot og søkte å venda landshovdingen av frå trui.
Ngem ni Elimas a “ti salamangkero” (kasta iti pannakaitarus ti naganna) sinuppiatna ida; pinadasna a patallikuden ti gobernador ti ili manipud iti pammati.
9 Men Saulus, som og vert kalla Paulus, vart fyllt med den Heilage Ande og såg kvast på honom og sagde:
Ngem ni Saulo, a maaw-awagan met laeng iti Pablo ken napnoan iti Espiritu Santo; pinerrengna
10 «Å du som er full av all svik og all vondskap, du djevels barn, du fiende til all rettferd! vil du ikkje halda upp med å forvenda Herrens beine vegar?
ket kinunana, “Sika nga anak ti diablo, napnoanka iti adu a kita ti panangallilaw ken kinadakes. Kabusornaka ti tunggal kita iti kinalinteg. Saankanto pulos nga agsardeng a mangpakillo kadagiti nalinteg a dalan ti Apo, saan kadi?
11 Og no, sjå Herrens hand er yver deg, og du skal verta blind og ikkje sjå soli ei tid.» Og straks fall skodda og myrker på honom, og han trivla ikring og leita etter nokon som kunde leida honom ved handi.
Ita, kitaem, ti ima ti Apo ket adda kenka, ket agbalinkanto a bulsek. Saanmonto a makita ti init iti mabayag. “Dagus nga adda immay ken Elimas nga angep ken sipnget; nangrugi isuna a manglikaw a mangdawdawat kadagiti tattao a kibinenda koma isuna
12 Då tok landshovdingen ved trui, då han såg det som hadde hendt, og han var full av undring yver Herrens læra.
Kalpasan a nakita ti gobernador ti ili ti napasamak, namati isuna, gapu ta napasiddaaw unay isuna iti sursuro maipanggep iti Apo.
13 Paulus og fylgjet hans siglde so frå Pafus og kom til Perge i Pamfylia. Men Johannes skilde seg frå deim og vende um til Jerusalem.
Ita, nangrugi a naglayag ni Pablo ken dagiti gagayyemna manipud idiay Pafo ket dimtengda idiay Perga iti Pamfilia. Ngem ni Juan, imbatina ida ket nagsubli idiay Jerusalem.
14 Men dei for lenger frå Perge og kom til Antiokia i Pisidia og gjekk inn i synagoga på kviledagen og sette seg.
Nagdalyasat da Pablo ken dagiti gagayyemna manipud Perga ket dimtengda idiay Antiokia iti Pisidia. Sadiay, napanda kadagiti sinagoga iti aldaw a Panaginana ket nagtugawda.
15 Etter lesnaden av lovi og profetarne sende forstandarane for synagoga bod til deim og sagde: «Brør, dersom de hev noko ord til påminning for folket, so tala!»
Kalpasan iti pannakaibasa ti linteg ken dagiti profeta, nangibaon dagiti mangidadaulo iti sinagoga iti mangibaga iti mensahe a kunana, “Kakabsat a lallaki, no addaankayo iti aniaman a mensahe a mangpabileg kadagiti tattao ditoy, ibagayo.”
16 So stod Paulus upp og slo til ljod med handi og sagde: «Israelitiske menner og de som ottast Gud, høyr!
Isu a nagtakder ni Pablo ken nagsenyas babaen iti imana; ket kinunana, “Lallaki iti Israel ken kadakayo a mangpadpadayaw iti Dios, dumngegkayo.
17 Dette folks, Israels, Gud valde ut federne våre, og han upphøgde folket i utlendingskapen i Egyptarland og førde deim ut derifrå med høglyft arm.
Ti Dios dagitoy a tattao ti Israel, pinilina dagiti kapuonantayo ket pinagbalinna a nakaad-adu dagiti tattao idi nagnaedda idiay daga ti Egipto, ken babaen iti nakangato a takkiag ket indaulloanna ida a rumuar sadiay.
18 Og umkring fyrti år bar han deim på faderarm i øydemarki,
Iti agarup uppat a pulo a tawen inan-anusanna ida idiay let-ang.
19 og han øydde ut sju folkeslag i Kana’ans-landet og skifte landet deira ut til arv åt deim, i fire hundrad og femti år på lag.
Kalpasan a dinadaelna ti pito a pagilian idiay daga ti Canaan, intedna kadagiti tattaotayo ti daga kas tawidda.
20 So gav han deim domarar alt til profeten Samuel.
Amin dagitoy a pasamak ket naaramid iti nasurok nga uppat a gasut ken limapulo a tawen. Kalpasan amin dagitoy a banbanag, inikkan ida ti Dios iti uk-ukom agingga kenni Samuel a profeta.
21 Sidan kravde dei ein konge, og Gud gav deim Saul, Kis’ son, ein mann av Benjamins ætt, i fyrti år.
Kalpasan daytoy, dimmawat dagiti tattao iti ari, isunga inted ti Dios kadakuada ni Saulo nga anak a lalaki ni Kis, maysa a lalaki iti tribu ni Benjamin, iti uneg ti uppat a pulo a tawen.
22 Og då han hadde sett honom av, uppreiste han deim David til konge, han som han vitna um og sagde; «Eg fann David, Isais son, ein mann etter mitt hjarta; han skal gjera all min vilje.»
Kalpasan nga inikkat ti Dios isuna manipud iti kinaarina, dinutokanna ni David nga agbalin nga arida. Maipanggep kenni David ti kinuna ti Dios a, “Nasarakak ni David nga anak a lalaki ni Jesse a lalaki nga asideg ditoy pusok; aramidennanto ti tunggal banag a tarigagayak.”
23 Av hans ætt førde han etter lovnaden fram ein frelsar for Israel, Jesus,
Manipud iti kaputotan daytoy a lalaki, inyegan ti Dios ti Israel iti Manubbot, ni Jesus, kas inkarina nga aramiden.
24 etter at Johannes fyreåt for hans koma hadde forkynt umvendingsdåp for heile Israels folk.
Daytoy ket nangrugi a mapasamak idi, sakbay nga immay ni Jesus, inwaragawag nga umuna ni Juan ti bautisar iti panagbabawi kadagiti amin a tattao ti Israel.
25 Men då Johannes fullførde sitt livnadslaup, sagde han: «Den de held meg for å vera, er eg ikkje; men sjå, det kjem ein etter meg, som eg ikkje er verdig til å løysa skorne av føterne på.»
Bayat a liplippasen ni Juan ti trabahona, kinunana 'Siasinoak iti panagkunayo? Saan a siak daydiay. Ngem dumngegkayo, adda ti umay kalpasan kaniak, ket ti sapatos kadagiti sakana ket saanak a maikari a mangwarwar.'
26 Brør, søner av Abrahams ætt, og dei millom dykk som ottast Gud! til dykk vart ordet um denne frelsa sendt.
Kakabsat a lallaki, annak ti kaputotan ni Abraham, ken kadagiti adda kadakayo nga agdaydayaw iti Dios, ti mensahe maipanggep iti daytoy a pannakaisalakan ket datayo ti nakaitedanna.
27 For dei som bur i Jerusalem og deira rådsherrar kjende honom ikkje, og med di dei dømde honom, uppfyllte dei og profetordi, som vert fyrelesne kvar kviledag.
Ta dagiti agnanaed idiay Jerusalem, ken dagiti mangiturturay kadakuada, saanda a pudpudno nga am-ammo isuna, ken saanda a pudno a maawatan ti timek dagiti profeta a maibasbasa tunggal Aldaw a Panaginana; isu a tinungpalda dagiti mensahe dagiti profeta babaen iti panangipatawda iti dusa a patay kenni Jesus.
28 Og endå dei ikkje fann nokor daudskyld, bad dei Pilatus at han måtte verta ihelslegen.
Uray no saanda a nakasarak iti pakaigapuan a mapapatay isuna, kiniddawda ken Pilato a mapapatay isuna.
29 Men då dei hadde fullført alt det som stend skrive um honom, tok dei honom ned av treet og lagde honom i ei grav.
Idi natungpaldan dagiti amin a banbanag a naisurat maipanggep kenkuana, imbabada isuna manipud iti kayo ket impaiddada isuna iti tanem.
30 Men Gud vekte honom upp frå dei daude;
Ngem pinagungar isuna ti Dios manipud iti patay.
31 og han synte seg i fleire dagar for deim som hadde gjenge med honom frå Galilæa upp til Jerusalem, dei som no er hans vitne for folket.
Nakita isuna dagiti kakaduana a simmang-at manipud Galilea agingga idiay Jerusalem iti adu nga al-aldaw. Dagitoy a tattao itan ti saksina kadagiti tattao.
32 Og me forkynner dykk evangeliet um den lovnaden som vart federne gjeven, at Gud hev uppfyllt denne for oss, deira born, då han reiste upp Jesus,
Isunga iyegmi kadakayo ti naimbag a damag maipanggep kadagiti kari a naikari kadagiti amaentayo:
33 so som det og stend skrive i den andre salmen: «Du er min son; eg hev født deg i dag.»
Tinungpal ti Dios dagitoy a karkari kadatayo, nga annakda, babaen iti panangpagungarna kenni Jesus manipud iti patay. Daytoy metlaeng ti naisurat iti maikaddua a Salmo: 'Sika ket anakko a lalaki, ita nga aldaw nagbalinak nga amam.'
34 Men at han reiste honom upp frå dei daude, so han aldri meir skal venda tilbake til undergang, det hev han sagt so: «Eg vil gjeva dykk dei heilage lovnader til David, dei trufaste.»
Kasta met a maipanggep iti kinapudno a pinagungarna isuna manipud iti patay tapno saan nga agrupsa ti bagina, kastoy ti sinaritana: 'Itedko kenka dagiti nasantoan ken saan a pagduaduaan a bendisyon ni David.'
35 Difor segjer han og ein annan stad: «Du skal ikkje lata din heilage sjå undergang.»
Daytoy ti magapu no apay a kinunana met iti sabali pay a salmo, “Saanmonto nga ipalubos a ti Nasantoam ket mapadasna ti agrupsa.'
36 For David sovna av, etter han i si livetid hadde tent Guds rådgjerd, og vart samla med sine feder og såg undergang.
Ta kalpasan a nagserbi ni David segun iti tarigagay ti Dios iti bukodna a henerasyon, naturog isuna, naipaidda a kaduana dagiti ammana, ket napadasna ti nagrupsa,
37 Men han som Gud vekte upp, han såg ikkje undergang.
ngem isuna a pinagungar ti Dios ket saanna a napadasan ti nagrupsa.
38 Det vere då kunnigt for dykk, brør, at i honom vert forlating for synderne forkynt dykk;
Isu a maipakaammo ngarud kadakayo, kakabsat a lallaki, a babaen iti daytoy a lalaki ket naiwaragawag kadakayo ti pannakapakawan dagiti basbasol.
39 og frå alt det som de ikkje kann verta rettferdiggjorde frå ved Mose lov, vert kvar den som trur rettferdiggjord i honom.
Babaen kenkuana, ti tumunggal maysa a mamati ket napalinteg manipud kadagiti amin a banbanag a saannakayo a kabaelan a palintegen ti linteg ni Moises.
40 Sjå difor til at det som er sagt hjå profetarne, ikkje skal koma yver dykk:
Ket ngarud, agannadkayo tapno ti banag a sinarita dagiti profeta ket saan a mapasamak kadakayo:
41 «Sjå, de vanvyrdarar, og undra dykk og vert til inkjes! for eit verk gjer eg i dykkar dagar, eit verk som de ikkje vil tru, um nokon fortel dykk det.»»
Kitaenyo, dakayo nga aguy-uyaw, ket agsidaawkayonto ken kalpasanna mapukawkayonto; Ta agtrabtrabahoak kabayatan dagiti al-aldawyo, trabaho a saanyonto pulos a patien, uray no adda mangiwaragawag kadakayo.
42 Men då dei gjekk ut, bad dei um at desse ordi måtte verta tala til deim den næste kviledagen.
Idi pumanawen da Pablo ken Bernabe, nagpakpakaasi dagiti tattao kadakuada a saritaenda koma manen dagitoy a sasao iti sumaruno nga Aldaw a Panaginana.
43 Og då synagogetenesta var enda, fylgde det med Paulus og Barnabas mange av jødarne og av dei jødetruande som dyrka Gud; og dei tala til deim og talde deim til å halda fast ved Guds nåde.
Idi nalpasen ti panagtitipon idiay sinagoga, adu kadagiti Judio ken kadagiti saan a Judio iti simmurot kada Pablo ken Bernabe, a nagsao kadakuada ken nangallukoy kadakuada nga agtultuloyda iti parabur ti Dios.
44 Den næste kviledagen kom mest heile byen saman og vilde høyra Guds ord.
Iti simmaruno nga Aldaw a Panaginana, nganngani a ti sibubukel a siudad ket naummong nga agdengngeg iti sao ti Apo.
45 Men då jødarne såg folkehoparne, vart dei fulle av brennhug, og dei sagde imot det som vart sagt av Paulus, ja, sagde imot og spotta.
Idi nakita dagiti Judio ti adu a tattao, kasta unay ti apalda ket nagsaoda iti maibusor kadagiti banbanag a naibaga ni Pablo ken pinabainanda isuna.
46 Då tok Paulus og Barnabas til ords og sagde beint ut: «Det var naudsynlegt at Guds ord vart tala fyrst til dykk; men sidan de støyter det burt og ikkje dømer dykk sjølve verdige til det ævelege liv, sjå, so vender me oss til heidningarne. (aiōnios g166)
Ngem ni Pablo ken ni Bernabe ket situtured a nagsao a kinunada, “Kasapulan a ti sao ti Dios ket maibaga pay nga umuna kadakayo. Makitak nga idurunyo a paadayo kadagiti bagbagiyo daytoy ken ibilangyo a dagiti bagbagiyo ket saan a maikari iti awan patinggana a biag, kitaenyo, ibaw-ingmin daytoy kadagiti Hentil. (aiōnios g166)
47 For so hev Herren bode oss: «Eg hev sett deg til ljos for heidningar, at du skal vera til frelsa alt til ytste enden av jordi.»»
Ta isu ti imbilin ti Apo kadakami, kinunana, 'Inkabilkayo a kas silaw kadagiti Hentil, a masapul nga ipanyo ti pannakaisalakan agingga iti pungto a paset ti lubong.'”
48 Då heidningarne høyrde det, gledde dei seg og prisa Herrens ord, og dei tok ved trui, so mange som var etla til ævelegt liv. (aiōnios g166)
Idi nangngegan dagiti Hentil daytoy, naragsakanda ket indaydayawda ti sao ti Apo. Namati ti adu kadagiti naituding iti awan patinggana a biag. (aiōnios g166)
49 Og Herrens ord breidde seg ut yver heile landet.
Ti sao ti Apo ket nagwaras iti sibubukel a rehion.
50 Men jødarne øste upp dei fornæme kvinnor som dyrka Gud, og dei fyrste menner i byen, og dei fekk i gang ei forfylgjing mot Paulus og Barnabas, og dei jaga deim ut frå sine landemerke.
Ngem inallukoy dagiti Judio dagiti napasnek ken napateg a babbai, kasta met dagiti lallaki a mangidadaulo iti siudad. Dagitoy ti nangirugi iti pannakaparigat da Pablo ken Bernabe ket imbellengda ida iti labes ti beddeng ti siudadda.
51 Dei riste dusti av føterne sine mot deim og kom til Ikonium.
Ngem pinagpag da Pablo ken Bernabe dagiti tapok manipud kadagiti sakada a maibusor kadakuada. Kalpasan ket napanda idiay siudad ti Iconio.
52 Men læresveinarne vart fyllte med gleda og den Heilage Ande.
Ket napnoan dagiti adalan iti rag-o ken iti Espiritu Santo.
