Luka 18
1 Boka po atikuwabakiya mfano wa namna babapali kwa loba daima, ni kana bakate tamaa.
Lao esa, Yesus nanori ana dedꞌenu nara nendiꞌ nekendandaaꞌ, fo ara hule-oꞌe, nda namaꞌetu sa, no nda male-maꞌa sa. Ara musi ramahere rakandoo neu Lamatuaꞌ.
2 Atibaya,'Pabile ni hakimu katika mji fulani, ambaye atimwogopa kwaa Nnongo ni kubaheshimu bandu.
Dꞌudꞌuin taꞌo ia: “Sia kota esa hambu mana nggero-furiꞌ sa nda mana tao-afiꞌ neu Lamatualain sa. Ana nda tao-afiꞌ neu esa sa boe.
3 Panile ni mjane katika jiji lyo, nayemba atiyenda mara nyingi, abaya, uniyangatiye pata haki dhidi ya mpinzani wango.'
Sia naa o hambu ina falu sa akaꞌ neu noꞌe mana nggero-furiꞌ a nae, ‘Amaꞌ mana nggero-furiꞌ! Muꞌetuꞌ dedꞌea ngga no matetuꞌ, o!’
4 Kwa muda mrefu abi tayari kwaa kumyangatia, lakini baada ya muda atibaya kumoyo bake,'ingawa nenga nimyogopa kwaa Nnongo ama kubaeshimu bandu,
Fefeun mana nggero-furiꞌ a nda tao-afiꞌ neu ina falu a sa. Te dodꞌoo ma ana bengge rena e ena. Boe ma ana dudꞌuꞌa nae, ‘Memaꞌ au ia nda tao-afiꞌ neu Lamatualain sa, lelenan fai neu atahori.
5 lakini kwa lale yono mjane andakunichumbwa nipala kumnyangatia pata haki yake, kana iche nichosha kwa kuniichilia mara kwa mara.”
Te ina falu ia tao langga ngga nambeta ena. Huu naa, malole lenaꞌ au uꞌetuꞌ dedꞌeat na no ndoos. Hokoꞌ na, ana akaꞌ nema tao naꞌabꞌebꞌenggeꞌ au nakandondooꞌ a.’
6 Boka po Ngwana abaite,'mpekani chabaite hayo hakimu dhalimu.
Naa, hei dꞌua sobꞌa mana nggero-furiꞌ dꞌeulakaꞌ naa oꞌolan.
7 Je Nnongo apaleta kwaa haki kwa bateule haki kwa bateule bake babaleliya mumtwekati ni kitamunyo? Je ywembe apala baa mwaminifu kwabe?
Mete ma dodꞌoo ma ana tulu-fali ina falu a, na, Lamatualain o nau tulu-fali atahori mana hule-oꞌe hatuꞌ-rerelon fo noꞌe tulu-faliꞌ sia E. Te Lamatuaꞌ nda mana eꞌo-lali fai a sa.
8 Ninda kuwabakiya kwamba apaleta haki kwabo upesi. Lakini wakati mwana wa Adamu paicha, Je apala kolya imani mukilambo?'
Ana naꞌetuꞌ dedꞌeat nara lai-lai, Naa de Au ae utane taꞌo ia: mete ma Au, atahori Tebꞌe-Tebꞌeꞌ ia, baliꞌ uma ena, neꞌo Au feꞌe hambu undaa o atahori mamahereꞌ sia raefafoꞌ do hokoꞌ?”
9 Ngapa abakiya mfano wono kwa baadhi ya bandu babakuibona bene baa na haki ni kubacharawa bandu benge,
Yesus dui seluꞌ nekendandaaꞌ sa, soꞌal atahori mana hii nananaru aon ma naloe-nadꞌae atahori laen ra. Ana dui nae,
10 Bandu abele baabwike yenda mulihekalu sali, yumo mfarisayo ywenge mtola ushuru.
“Hambu amaꞌ rua reu hule-oꞌe sia Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a. Esa, atahori mia partei agama Farisi; esa fai, mana edꞌa bea. [Atahori Yahudi ra rae atahori Farisi ra, atahori meumareꞌ. Ma ara rae mana edꞌa bea ra atahori nda maloleꞌ ra sa.]
11 Farisayo atiyema kaloba makowe haga kunani yake mwene,'Nnongo, nindakushukuru kwa vile nenga si kati bandu benge ambao ni nianyang, anyi, bandu basio wadilifu, azinzi, ama kati yono mtoza ushuru.
Losa ume hule-oꞌeꞌ ma, atahori Farisi a nambariiꞌ mesaꞌ ne ma hule-oꞌe nae, ‘Makasi Lamatuaꞌ, huu au ia, atahori maloleꞌ. Au nda deꞌulakaꞌ onaꞌ atahori laen ra sa. Au nda dadꞌi naꞌo sa. Au nda mana usuu-usetiꞌ sa. Au nda mana hohonggeꞌ sa. Makasi, Lamatuaꞌ, huu au o nda deꞌulakaꞌ onaꞌ mana edꞌa bea ia sa.
12 Nindataba mara ibele kila wiki. Nipiya zaka katika mapato yoti yaniyapata.
Au manggate puasa nggarei sa na lao rua. Ma au endi babꞌanggiꞌ esa mia sanahulu mia basa saa fo au hambuꞌ a.’ Atahori Farisi naa hule-oꞌe taꞌo naa.
13 Lakini yolo mtoza ushuru, atiyema kuutalu, bila yawecha kakatuya minyo gake kumaunde, atikopwa kiuba chake nabaya, “Nnongo, nirehemu nenga mwene sambi.
Te mana edꞌa bea a nambariiꞌ naꞌadꞌodꞌooꞌ sia dea-deaꞌ. Ana nda nambarani botiꞌ matan fo mete ataꞌ neu sa. Ana hule-oꞌe no beꞌutee langgan ma rala mambalulutuꞌ nae, O, Lamatualain. Kasian au, atahori mana masala-singgoꞌ ia! Fee ambon neu au dꞌei!’
14 Nindakuwabakiya, “Mundu yolo atibuya kaya abi atibalangilwa haki kuliko yolo ywenge, kwa sababu kila ywa ikweza apala uluywa, lakini kila mundu ywa nyenyekeya apala kakatuliwa.
Naa, leleꞌ atahori karuaꞌ naa ra lao baliꞌ ume reu, mae bee ka maloleꞌ no Lamatualain? Atahori Farisi mana koaoꞌ a do, atahori mana edꞌa bea? Tantu Ana simbo no maloleꞌ mana edꞌa bea, mana naloe-nadꞌae ralan. Ma Ana nda tao-afiꞌ neu atahori Farisi a sa. Huu Lamatualain naꞌatutudꞌaꞌ atahori mana koaoꞌ ma nananaru atahori mana naloe-nadꞌae ralan.”
15 Bandu batimletia bana babe achanga, linga aweze kubakamua, lakini anapunzi bake pababweni ni galo, Batibakanikiya.
Lao esa, atahori ra oꞌo ro anadikiꞌ ra reu Yesus, fo Ana ndae liman neu se ma olaꞌ fee se papala-babꞌanggiꞌ. Yesus ana dedꞌenu nara rita taꞌo naa, ma ara ai atahori naa ra.
16 Lakini Yesu atikubakema ni kubaya, “Mubaleke bana achunu baichange kwango nee, wala kanamubakanikii. Maana ufalme wa Nnongo ni wa banda kati abo.
Te Yesus simbo nala anadikiꞌ mana rema risiꞌ E. Basa ma ana ai ana dedꞌenun nara nae, “Hela fo anadikiꞌ naa ra rema risiꞌ Au. Ama afiꞌ ai se. Misinedꞌa malolole! Huu atahori mana nae dadꞌi Lamatualain atahorin, ana musi namahena neuꞌ a Lamatualain, ona anadikiꞌ namahena neu ina-ama nara.”
17 Amin, nindakuwabakiya, mundu yeyoti ywapokeite kwaa ufalme wa Nnongo kati mwana ni dhahili apala jingya kwaa.'
18 Mtawala yumo atikumlokiya, akibaya,'Mwalimu mwema, nipange namani lenga niurithi ukoti wanga yomoka?' (aiōnios g166)
Lao esa, hambu atahori Yahudi ra malanggan esa neu natane Yesus nae, “Ama Meser nenefee hadꞌa-hormat! Au musi tao taꞌo bee fo uhine ae bisa masoꞌ sorga uu fo usodꞌa ukundoo o Lamatualain?” (aiōnios g166)
19 Yesu atikum'bakiya,'kitumbwe namani kunikema mwema? Ntopo mundu ywabile mwema, ila Nnongo kichake.
Boe ma Yesus nataa nae, “Taꞌo bee de moꞌe mae, ‘Mana nenefee hadꞌa-hormat’? Akaꞌ esaꞌ a nenefee hadꞌa-hormat, naeni Lamatualain.
20 Uzitangite amri-kana uzini, kana ujibe, kana ubulage, kana ubaye ubocho, ubaheshimu tate ni mao bako.
Naa! Ho bubꞌuluꞌ ena, to, Lamatualain hohoro-lalanen mia fai dalahulun, oi: Afiꞌ hohongge; afiꞌ tati-mbau misa atahori; Afiꞌ miminaꞌo; Afi dadꞌi sakasii peko-lelekoꞌ; ma fee hadꞌa-hormat neu ina-ama mara.”
21 Yolo mtawala atibaya,'makowe aga goti nikuyakamwa panibile kijana.'
Atahori naa nataa nae, “Tebꞌe, Amaꞌ! Au tungga hohoro-lalaneꞌ naa ra eniꞌ a aꞌana ngga.”
22 Yesu payowine ago ammakiye, “utipongokiwe ni kikowe chimo, lachima upeyeme vyoti vya ubi navyo ni ubagane kwa maskini, ni mwenga upala baa ni hazina kumaunde, boka po uiche, unikengame.'
Rena taꞌo naa ma, Yesus nae, “Malole! Te feꞌe hela dalaꞌ esa fai. Naeni, baliꞌ fo muu seo hendi basa hata-heto mara. Basa naa, muu babꞌanggi dꞌoiꞌ naa ra reu atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra. Dei fo baliꞌ uma fo tungga Au leo. Te dei fo Lamatualain bala-bꞌae fee nggo hata-hetoꞌ sia sorga.”
23 Lakini tajiri payowine ago, atiuzunika muno kwa sababu abile tajiri wanambone.
Atahori naa rena taꞌo naa, ma ralan susa, huu suꞌin naen seli.
24 Boka po Yesu, amweni pauzunike muno atibaya,'Jinsi gani yaipalanga mgumu kwa matajiri jingya katika ufalme wa Nnongo.
Yesus mete ana laoꞌ no rala nambalulutu, ma Ana nafadꞌe ana dedꞌenun nara nae, “Atahori mamasuꞌiꞌ memaꞌ susa seli masoꞌ sorga neu.
25 Maana ni rahisi muno kwa ngamya petamu, liembwa lya sindano, kuliko tajiri jingya mu'ufalme wa Nnongo.'
Hita taꞌasasamaꞌ no dalaꞌ laen fai. Memaꞌ bꞌanda onta monaeꞌ a nda bisa lalaet rala neu tungga sosoot ndolan sa. Onaꞌ naa boe atahori mana namahenaꞌ a hata-heton, te nda namahena neu Lamatuaꞌ sa, ana o nda bisa masoꞌ sorga rala neu sa boe.
26 Balo babayowine ago, batibaya,'nganyi bai, ywawecha lokolelwa?'
Atahori mana rena Yesus olaꞌ taꞌo naa, ratane E rae, “Mete ma memaꞌ atahori mamasuꞌiꞌ susa taꞌo naa, na, atahori mataꞌ bee mana hambu masoi-masodꞌaꞌ?”
27 Yesu kayangwa,'makowe yagawecha kanika kwaa kwa mundu kwa Nnongo yanda wechekana.”
Yesus nataa nae, “Soaꞌ neu atahori, memaꞌ dalaꞌ hetar nda bisa dadꞌi sa. Te soaꞌ neu Lamatualain basaꞌ e bisa dadꞌi.”
28 Petro kabaya,'Naam. twenga tutileka kila kilebe ni kukukengama wenga.'
Boe ma Petrus olaꞌ nae, “Amaꞌ! Hai lao hela basa hata-heto mara ena, fo tungga Amaꞌ. Te dei fo hai hambu saa?”
29 Boka po Yesu atikuwabakiya, Amin, nindakuwabakiya kwamba ntopo mundu yailei nyumba ama nnyumbowe, ama anunage, ama alongowe ana bana, kwa ajili ya ufalme wa Nnongo,
Yesus nataa nae, “Petrus! Rena malolole! Atahori mana lao hela umen, saon, odi-aꞌa nara, ama-ina nara, do ana nara, huu nalalao Lamatualain ue-tataos nara,
31 Baada yakubakusanya balo komi ni ibele, atikuwabakiya,'lola, tupala panda yenda Yerusalemu, ni makowe yoti yatiyandikwa ni manabii husu mwana wa Adamu yapata timiya.
Yesus no ana dedꞌenun atahori kasanahulu rua ra fo neu olaꞌ mesaꞌ ne no se nae, “Basa hei bubꞌuluꞌ mae, ia naa hita lao tisiꞌ kota Yerusalem ena. Losa naa, basa dalaꞌ fo Lamatuaꞌ mana ola-ola nara suraꞌ feꞌesaꞌan soꞌal Atahori Matetuꞌ naa, dei fo dadꞌi onaꞌ saa mana nenesuraꞌ helaꞌ ena.
32 Kwa maana apajeilwa mumaboko ga bandu bamataifa ni apatendelwa dhihaka ni pyata, ni kumtemiya mmate.
Dei fo ara fee Au neu atahori deaꞌ mana nda ramahere neu Lamatualain sa. Boe ma ara raneneut Au, raꞌamamaeꞌ Au no mataꞌ-mataꞌ, puras miru neu Au,
33 Baada ya kumkombwa iboko kum'bulaga ni lichoba lya tatu apauluka.'
filo Au, basa ma tao risa Au. Te fai katelun, ma Au usodꞌa baliꞌ.”
34 Baelewite kwaa, makowe aga, ni neno labile liiywa kwabe, ni baelewite kwaa, makowe yabaite.
Rena Yesus olaꞌ taꞌo naa ma, ana dedꞌenu nara bingun, huu ara nda feꞌe rahine dedꞌea-oꞌolaꞌ naa sosoan sa.
35 Yabile Yesu karibia Yeriko, mundu yumo kipofu abile atamite mbwega ya ndela kaloba msaada,
Leleꞌ Yesus se rae losa kota Yeriko, hambu atahori pokeꞌ sa endoꞌ hule-huleꞌ sia dalaꞌ suun.
36 Payowine bandu banyansima bapeta atilokya namani chakipitike?
Leleꞌ ana rena atahori hetar tungga naa ma, ana natane nae, “We! Saa sia ia?”
37 Batikum'bakiya kwamba Yesu mwana wa Nazareti andapeta.
Boe ma atahori rafadꞌe rae, “Yesus, mia Nasaret, laoꞌ tungga ia.”
38 Nga yolo kipofu atilela kwa lilobe, nabaya, Yesu, mwana wa Daudi, unirehemu.'
Atahori pokeꞌ naa rena nala ma, ana nggasi nahereꞌ nae, “Yesus! Mane Daud tititi-nonosin, e! Sue au dꞌei!”
39 Balo bababile kabatwanga batikumkalipiya yolo kipofu, nakum'bakiya ndooti, lakini yembe atizidi lela kwa lilobe mwana wa Daudi, unirehemu.
Atahori mana laoꞌ sia Yesus matan ai e rae nee-nee. Te ana boe nggasi nahereꞌ nae, “Mane Daud tititi-nonosin, e! Kasian au dꞌei!”
40 Yesu kayema niamuru mundu yolo aletwe kwake boka po yolo kipofu atikuyogeliya, Yesu atikunlokiya.
Leleꞌ Yesus rena taꞌo naa, ma Ana nambariiꞌ. Ma Ana denu atahori reu rala atahori pokeꞌ a. Losa matan ma, Yesus natane e nae,
41 Upala nikupangiye namani?' Atibaya,'Ngwana, nipala bona.'
Ho nau Au tao saa fee nggo?” Ana nataa nae, “Amaꞌ! Au oꞌe fo fee au bisa mete ita.”
42 Yesu atikum'bakiya,'upate bona. Imani yako ikuponyile.'
Yesus nataa e nae, “Maloleꞌ boe. Huu mumuhere mae, Au bisa tao uhaiꞌ nggo, de ia naa ho bisa mita ena.”
43 Mara yeyelo apatike bona, akamkengama Yesu atimtukuza Nnongo pabamweni lelo, bandu boti batikumsifu Nnongo.
Aibꞌoiꞌ ma, atahori pokeꞌ a nita neuꞌ ena. Boe ma ana tungga Yesus no koa-kio Lamatualain. Basa atahori mana rita taꞌo naa, o koa-kio neu Lamatuaꞌ boe.
