Imisebenzi 13
1 Kwakukhona eAntiyoki ebandleni lapho abaprofethi labafundisi abathile, uBarnabasi kanye loSimeyoni othiwa nguNigeri, loLukiyu umKurene, loManayeni owayondliwe kanye loHerodi umtetrarki, loSawuli.
Katika kanisa huko Antiokia ya Shamu walikuwako manabii na walimu, yaani: Barnaba, Simeoni aitwaye Nigeri, Lukio Mkirene, Manaeni aliyekuwa amelelewa pamoja na Mfalme Herode Agripa, na Sauli.
2 Kwathi bekhonza iNkosi bezila ukudla, uMoya oyiNgcwele wathi: Ngehlukaniselani oBarnabasi kanye loSawuli emsebenzini engibabizele wona.
Walipokuwa wakimwabudu Bwana na kufunga, Roho Mtakatifu akasema, “Nitengeeni Sauli na Barnaba kwa kazi ile maalum niliyowaitia.”
3 Sebezile ukudla bakhuleka babeka izandla phezu kwabo, babathuma.
Ndipo baada ya kufunga na kuomba, wakawawekea mikono yao na wakawatuma waende zao.
4 Bona-ke sebethunyiwe nguMoya oyiNgcwele, behlela eSelukiya, basuka lapho baya eKuprosi ngomkhumbi.
Hivyo, wakiwa wametumwa na Roho Mtakatifu, wakashuka kwenda Seleukia na kutoka huko wakasafiri baharini mpaka kisiwa cha Kipro.
5 Kwathi sebefikile eSalamisi, batshumayela ilizwi likaNkulunkulu emasinagogeni amaJuda; njalo babeloJohane umsizi.
Walipowasili katika mji wa Salami, wakahubiri neno la Mungu katika sinagogi la Wayahudi. Pia walikuwa na Yohana Marko kuwa msaidizi wao.
6 Kwathi sebedabule isihlenge bafika ePhafosi, bafica isanuse esithile, umprofethi wamanga, umJuda, obizo lakhe nguBarjesu,
Walipokwisha kupita katika nchi zote hizo wakafika Pafo, ambapo walikutana na Myahudi mmoja mchawi aliyekuwa nabii wa uongo, jina lake Bar-Yesu.
7 owayelombusi uSergiyu Pawuli, indoda ehlakaniphileyo. Lo wabizela kuye uBarnabasi loSawuli edinga ukuzwa ilizwi likaNkulunkulu.
Mtu huyu alikuwa pamoja na Sergio Paulo, mtu mwenye hekima aliyekuwa msaidizi wa mwakilishi wa mtawala wa kile kisiwa. Sergio Paulo akawaita Sauli na Barnaba akitaka kusikia neno la Mungu.
8 Kodwa isanuse, uElimasi, ngoba liphendulelwa njalo ibizo lakhe, waphikisana labo, edinga ukuphambula umbusi ekholweni.
Lakini Elima yule mchawi (hii ndiyo maana ya jina lake), aliwapinga Barnaba na Sauli na kujaribu kumpotosha yule mkuu wa kile kisiwa aiache imani.
9 Kodwa uSawuli, onguPawuli futhi, egcwele uMoya oNgcwele, njalo emjolozela
Ndipo Sauli, ambaye pia aliitwa Paulo, akiwa amejawa na Roho Mtakatifu, akamkazia macho Elima huyo mchawi,
10 wathi: O wena ogcwele inkohliso yonke lobuqili bonke, ndodana kadiyabhola, sitha sakho konke ukulunga, kawuyekeli ukuphambula indlela eziqondileyo zeNkosi yini?
akamwambia, “Ewe mwana wa ibilisi, wewe ni adui wa kila kilicho haki! Umejaa kila aina ya udanganyifu na ulaghai. Je, hutaacha kuzipotosha njia za Bwana zilizonyooka?
11 Njalo khathesi khangela, isandla seNkosi siphezu kwakho, njalo uzakuba yisiphofu, ungaliboni ilanga okwesikhathi. Kwahle kwamehlela ukufiphala lobumnyama, wahamba ebhoda edinga abazamdonsa ngesandla.
Nawe sasa sikiliza, mkono wa Bwana u dhidi yako. Utakuwa kipofu, wala hutaona jua kwa muda.” Mara ukungu na giza vikamfunika, naye akaenda huku na huko akitafuta mtu wa kumshika mkono ili amwonyeshe njia.
12 Ngalesosikhathi umbusi wabona okwenziweyo wakholwa, edidwa yimfundiso yeNkosi.
Yule mkuu wa kile kisiwa alipoona yaliyotukia, akaamini kwa sababu alistaajabishwa na mafundisho kuhusu Bwana.
13 UPawuli lababelaye basebesuka ngomkhumbi ePhafosi bafika ePerga esePamfiliya. Kodwa uJohane wehlukana labo wabuyela eJerusalema.
Kisha Paulo na wenzake wakasafiri toka Pafo wakafika Perga huko Pamfilia. Lakini, Yohana Marko akawaacha huko, akarejea Yerusalemu.
14 Kodwa bona bedabula besuka ePerga, bafika eAntiyoki esePisidiya; ngosuku lwesabatha basebengena esinagogeni, bahlala phansi.
Kutoka Perga wakaendelea hadi Antiokia ya Pisidia. Siku ya Sabato wakaingia ndani ya sinagogi, wakaketi.
15 Kwathi sekufundwe umlayo labaprofethi, abaphathi besinagoge bathumela kubo, besithi: Madoda bazalwane, uba kulelizwi phakathi kwenu lenkuthazo ebantwini, khulumani.
Baada ya Sheria ya Mose na Kitabu cha Manabii kusomwa, viongozi wa sinagogi wakawatumia ujumbe wakisema, “Ndugu, kama mna neno la kuwafariji watu hawa, tafadhali lisemeni.”
16 Kwathi uPawuli esukuma, njalo eqhweba ngesandla, wathi: Madoda maIsrayeli, lani elesaba uNkulunkulu, lalelani.
Paulo akasimama, akawapungia mkono na kusema: “Enyi wanaume wa Israeli na ninyi nyote mnaomcha Mungu.
17 UNkulunkulu walesisizwe sakoIsrayeli wakhetha obaba bethu, wabaphakamisa abantu bengabemzini elizweni leGibhithe, wabakhupha kulo ngengalo ephakemeyo.
Mungu wa watu hawa wa Israeli aliwachagua baba zetu, akawafanya kustawi walipokuwa huko Misri, kwa uwezo mwingi akawaongoza na kuwatoa katika nchi ile.
18 Wasebekezelela isimilo sabo okungaba yisikhathi seminyaka engamatshumi amane enkangala.
Kwa muda wa miaka arobaini alivumilia matendo yao walipokuwa jangwani.
19 Njalo esechithile izizwe eziyisikhombisa elizweni leKhanani, wabehlukanisela ilizwe labo ngenkatho.
Naye baada ya kuyaangamiza mataifa saba waliokuwa wakiishi katika nchi ya Kanaani, akawapa Waisraeli nchi yao iwe urithi wao.
20 Lemva kwalezizinto, okungaba ngokweminyaka engamakhulu amane lamatshumi amahlanu, wabanika abahluleli kwaze kwaba nguSamuweli umprofethi.
Haya yote yalichukua kama muda wa miaka 450. “Baada ya haya, Mungu akawapa waamuzi mpaka wakati wa nabii Samweli.
21 Njalo kusukela lapho bacela inkosi; uNkulunkulu wasebanika uSawuli indodana kaKishi, indoda yesizwe sakoBhenjamini, okweminyaka engamatshumi amane.
Ndipo watu wakaomba wapewe mfalme, naye Mungu akawapa Sauli mwana wa Kishi wa kabila la Benyamini, aliyetawala kwa miaka arobaini.
22 Njalo esemkhuphile, wabavusela uDavida waba yinkosi, afakaza langaye ngokuthi: Ngimtholile uDavida kaJese, indoda ngokwenhliziyo yami, ezakwenza intando yami yonke.
Baada ya kumwondoa Sauli katika ufalme, akawainulia Daudi kuwa mfalme wao. Mungu pia alimshuhudia, akisema, ‘Nimemwona Daudi mwana wa Yese, mtu anayeupendeza moyo wangu, atakayetimiza mapenzi yangu yote.’
23 Enzalweni yalumuntu njengesithembiso, uNkulunkulu uvusele uIsrayeli uMsindisi uJesu;
“Kutoka uzao wa mtu huyu, Mungu amewaletea Israeli Mwokozi Yesu, kama alivyoahidi.
24 engakafiki yena uJohane wayesetshumayele kuqala ubhabhathizo lokuphenduka kubo bonke abantu bakoIsrayeli.
Kabla ya kuja kwa Yesu, Yohana alihubiri toba na ubatizo kwa watu wote wa Israeli.
25 UJohane esegcwalise uhambo lwakhe, wathi: Licabanga ukuthi ngingubani? Kangisuye mina; kodwa khangelani, emva kwami uyeza, engingafanelanga ukukhulula amanyathela enyawo zakhe.
Yohana alipokuwa anakamilisha kazi yake, alisema: ‘Ninyi mnadhani mimi ni nani? Mimi si yeye. La hasha, lakini yeye yuaja baada yangu, ambaye mimi sistahili kufungua kamba za viatu vya miguu yake.’
26 Madoda bazalwane, bantwana bohlanga lukaAbrahama, lalabo phakathi kwenu abesaba uNkulunkulu, lithunyelwe kini ilizwi lalolusindiso.
“Ndugu zangu, wana wa Abrahamu, nanyi watu wa Mataifa mnaomcha Mungu, ujumbe huu wa wokovu umeletwa kwetu.
27 Ngoba labo abahlala eJerusalema lababusi babo kabamazanga lo, bawagcwalisa lamazwi abaprofethi afundwayo isabatha ngesabatha, ngokumlahla;
Kwa sababu wakaao Yerusalemu na viongozi wao hawakumtambua wala kuelewa maneno ya manabii yasomwayo kila Sabato, bali waliyatimiza maneno hayo kwa kumhukumu yeye.
28 njalo bengatholi lacala lokufa, bacela kuPilatu ukuthi abulawe.
Ijapokuwa hawakupata sababu yoyote ya kumhukumu kifo, walimwomba Pilato aamuru auawe.
29 Kwathi sebeqedile konke okulotshiweyo ngaye, bamethula esihlahleni, bamlalisa engcwabeni.
Walipokwisha kufanya yale yote yaliyoandikwa kumhusu, walimshusha kutoka msalabani na kumzika kaburini.
30 Kodwa uNkulunkulu wamvusa kwabafileyo;
Lakini Mungu alimfufua kutoka kwa wafu.
31 owabonwa insuku ezinengi yilabo ababenyukele laye ukuya eJerusalema besuka eGalili, abangabafakazi bakhe ebantwini.
Naye kwa siku nyingi akawatokea wale waliokuwa pamoja naye kuanzia Galilaya hadi Yerusalemu. Nao sasa wamekuwa mashahidi wake kwa watu wetu.
32 Lathi sitshumayela indaba ezinhle kini zesithembiso esenziwa kubobaba,
“Nasi tunawaletea habari njema, kwamba yale Mungu aliyowaahidi baba zetu
33 ukuthi uNkulunkulu usigcwalisile sona kithi, abantwana babo, emvusile uJesu, njengoba kulotshiwe futhi kusihlabelelo sesibili ukuthi: Wena uyiNdodana yami, lamuhla mina ngikuzele.
sasa ameyatimiza kwetu sisi watoto wao, kwa kumfufua Yesu, kama ilivyoandikwa katika Zaburi ya pili: “‘Wewe ni Mwanangu; leo mimi nimekuzaa.’
34 Njalo ngokuthi wamvusa kwabafileyo, engasayikubuyela ekuboleni, wakhuluma kanje wathi: Ngizalinika izibusiso ezingcwele lezithembekileyo zikaDavida.
Kwa kuwa Mungu alimfufua kutoka kwa wafu asioze kamwe, alitamka maneno haya: “‘Nitakupa wewe baraka takatifu zilizo za hakika nilizomwahidi Daudi.’
35 Ngakho njalo kwenye indawo uthi: Kawuyikunikela oNgcwele wakho abone ukubola.
Kama ilivyosemwa mahali pengine katika Zaburi, “‘Hutamwacha Aliye Mtakatifu wako kuona uharibifu.’
36 Ngoba uDavida, esekhonze esakhe isizukulwana ngecebo likaNkulunkulu walala, njalo walaliswa laboyise, wabona ukubola;
“Kwa maana Daudi akiisha kulitumikia kusudi la Mungu katika kizazi chake, alilala; akazikwa pamoja na baba zake na mwili wake ukaoza.
37 kodwa lowo uNkulunkulu amvusayo, kakubonanga ukubola.
Lakini yule ambaye Mungu alimfufua kutoka kwa wafu hakuona uharibifu.
38 Ngakho kakwaziwe yini, madoda bazalwane, ukuthi ngalowo kutshunyayelwa kini uthethelelo lwezono;
“Kwa hiyo ndugu zangu, nataka ninyi mjue kwamba kwa kupitia huyu Yesu msamaha wa dhambi unatangazwa kwenu.
39 njalo kulo wonke okholwayo uyalungisiswa kukho konke ebelingelungisiswe kukho ngomlayo kaMozisi.
Kwa kupitia yeye, kila mtu amwaminiye anahesabiwa haki kwa kila kitu ambacho asingeweza kuhesabiwa haki kwa sheria ya Mose.
40 Ngakho qaphelani ukuthi kalehlelwa yilokhu okwakhulunywa kubaprofethi, okokuthi:
Kwa hiyo jihadharini ili yale waliyosema manabii yasiwapate:
41 Khangelani, zideleli, njalo limangale, litshabalale; ngoba mina ngenza umsebenzi ensukwini zenu, umsebenzi elingasoze lawukholwa, nxa umuntu elilandisela.
“‘Angalieni, enyi wenye dhihaka, mkastaajabu, mkaangamie, kwa maana nitatenda jambo wakati wenu ambalo hamtasadiki, hata kama mtu akiwaambia.’”
42 Kwathi ekuphumeni kwamaJuda esinagogeni, abezizwe bacela ukuthi lamazwi akhulunywe kubo ngesabatha elilandelayo.
Paulo na Barnaba walipokuwa wakitoka nje ya sinagogi, watu wakawaomba wazungumze tena mambo hayo Sabato iliyofuata.
43 Kwathi abesinagoge sebephumile, abanengi kumaJuda labakhonzayo abaphendukela kumaJuda balandela uPawuli loBarnabasi; abakhuluma labo, bebancenga ukuthi bahlale emuseni kaNkulunkulu.
Baada ya kusanyiko la Sinagogi kutawanyika, wengi wa Wayahudi na waongofu wa dini ya Kiyahudi wakawafuata Paulo na Barnaba, wakazungumza nao na kuwahimiza wadumu katika neema ya Mungu.
44 Kwathi ngesabatha elilandelayo babuthana kwaphose kwaba ngumuzi wonke ukuzwa ilizwi likaNkulunkulu.
Sabato iliyofuata, karibu watu wote wa mji walikuja kusikiliza neno la Bwana.
45 Kodwa amaJuda ebona amaxuku agcwaliswa ngomona, aphikisa izinto ezakhulunywa nguPawuli, ephikisa njalo ehlambaza.
Lakini Wayahudi walipoona ule umati mkubwa wa watu walijawa na wivu, wakayakanusha maneno Paulo aliyokuwa akisema.
46 Kodwa uPawuli loBarnabasi bekhuluma ngesibindi bathi: Kwakudingeka ukuthi ilizwi likaNkulunkulu likhulunywe kini kuqala; kodwa njengoba lilinina, njalo lizigweba ukuthi alifanelanga impilo elaphakade, khangelani, siphendukela kwabezizwe. (aiōnios g166)
Ndipo Paulo na Barnaba wakawajibu kwa ujasiri, wakisema, “Ilitupasa kunena nanyi neno la Mungu kwanza. Lakini kwa kuwa mmelikataa, mkajihukumu wenyewe kuwa hamstahili uzima wa milele, sasa tunawageukia watu wa Mataifa. (aiōnios g166)
47 Ngoba iNkosi isilayile ngokunjalo yathi: Ngikumisile ube yikukhanya kwabezizwe, ube ngowosindiso kuze kube semkhawulweni womhlaba.
Kwa maana hili ndilo Bwana alilotuamuru: “‘Nimewafanya ninyi kuwa nuru kwa watu wa Mataifa, ili mpate kuuleta wokovu hadi miisho ya dunia.’”
48 Kwathi abezizwe bekuzwa bathokoza, basebelidumisa ilizwi leNkosi, basebekholwa bonke ababemiselwe impilo elaphakade; (aiōnios g166)
Watu wa Mataifa waliposikia haya wakafurahi na kulitukuza neno la Bwana; nao wote waliokuwa wamekusudiwa uzima wa milele wakaamini. (aiōnios g166)
49 lelizwi leNkosi lasatshalaliswa elizweni lonke.
Neno la Bwana likaenea katika eneo lile lote.
50 Kodwa amaJuda avusa abesifazana abakhonzayo abadumileyo lezikhulu zomuzi, avusela uPawuli loBarnabasi ukuzingelwa, abaxotsha emikhawulweni yawo.
Lakini Wayahudi wakawachochea wanawake wenye kumcha Mungu, wenye vyeo pamoja na watu maarufu katika mji, wakachochea mateso dhidi ya Paulo na Barnaba na kuwafukuza kutoka eneo hilo.
51 Kodwa babathintithela uthuli lwenyawo zabo, bafika eIkoniyuma.
Hivyo Paulo na Barnaba wakakungʼuta mavumbi ya miguu yao ili kuwapinga, nao wakaenda Ikonio.
52 Njalo abafundi bagcwaliswa ngentokozo loMoya oNgcwele.
Wanafunzi wakajawa na furaha na Roho Mtakatifu.
