< Luka 9 >

1 A Yeshu gubhaashemilenje pamo likumi limo na bhabhili bhala, gubhaapelenje mashili na ukulungwa kupunda maoka gowe na kulamya ilwele.
それからイエスは十二弟子を呼び集めて、彼らにすべての悪霊を制し、病気をいやす力と権威とをお授けになった。
2 Gubhaatumilenje bhajendangananje kulunguya Upalume gwa a Nnungu na kulamya bhalwelenji.
また神の国を宣べ伝え、かつ病気をなおすためにつかわして
3 Gubhaalugulilenje, “Mmwanja gwenunji nnajamulanje shindu shoshowe, wala imbo, wala nkobha, wala shalya, wala mmbiya, wala likoti lya tindiganya.
言われた、「旅のために何も携えるな。つえも袋もパンも銭も持たず、また下着も二枚は持つな。
4 Na nyumba jojowe jishimposhelwanje, ntamangane penepo mpaka lyubha lishinjabhulangane.
また、どこかの家にはいったら、そこに留まっておれ。そしてそこから出かけることにしなさい。
5 Bhandu bhakamposhelanje, nshokangane shene shilambosho na punkujabhulanga mwikung'undanje litutuli lya mmakongono genunji, ibhe shilangulo kuti, bhashikananga ashaayene ntenga gwa Upalume gwa a Nnungu.”
だれもあなたがたを迎えるものがいなかったら、その町を出て行くとき、彼らに対する抗議のしるしに、足からちりを払い落しなさい」。
6 Bhai gubhajabhulengenenje pitalunguya Ngani ja Mmbone, shijiji na shijiji na lamya bhalwelenji kila mmbali.
弟子たちは出て行って、村々を巡り歩き、いたる所で福音を宣べ伝え、また病気をいやした。
7 Numbe bhakulungwa a Elode bhakapilikaneje gowe gatendeshe, gubhatengwishe, pabha bhandu bhananji bhatendaga bheleketanga kuti, “A Yowana bhashiyuka.”
さて、領主ヘロデはいろいろな出来事を耳にして、あわて惑っていた。それは、ある人たちは、ヨハネが死人の中からよみがえったと言い、
8 Bhana kuti a Eliya bhashikoposhela, bhana kuti ankulondola bha bhukala bhashiyuka.
またある人たちは、エリヤが現れたと言い、またほかの人たちは、昔の預言者のひとりが復活したのだと言っていたからである。
9 Ikabheje a Elode gubhashite, “Monaga a Yowana bho naainjile, lelo jwene jungupilikana ngani jakwejo gani?” Gubhakwete lilaka lya kummona.
そこでヘロデが言った、「ヨハネはわたしがすでに首を切ったのだが、こうしてうわさされているこの人は、いったい、だれなのだろう」。そしてイエスに会ってみようと思っていた。
10 Mitume bhala bhakabhujanganeje, gubhaatalashiyenje Yeshu yowe ibhatendilenje. A Yeshu gubhaatolilelenje, nigubhapitenabhonji kujika mpaka shilambo sha ku Bhetishaida.
使徒たちは帰ってきて、自分たちのしたことをすべてイエスに話した。それからイエスは彼らを連れて、ベツサイダという町へひそかに退かれた。
11 Ikabheje bhandunjibhala bhakamumanyanjeje kubhapite, gubhaakagulenje. A Yeshu gubhaaposhelenje, gubhajigenye ga ngani ja Upalume gwa a Nnungu, na kwaalamyanga bhandu bhapingangaga kulamywa.
ところが群衆がそれと知って、ついてきたので、これを迎えて神の国のことを語り聞かせ、また治療を要する人たちをいやされた。
12 Lyubha lilititimila, likumi limo na bhabhili bhala gubhapite kwaalugulilanga, “Mwaalajilanje bhandunji bhajendangane mwilambo na mmigunda ja tome, bhakaloleyanje shalya na mwagona, pabha putuli pano pakonde.”
それから日が傾きかけたので、十二弟子がイエスのもとにきて言った、「群衆を解散して、まわりの村々や部落へ行って宿を取り、食物を手にいれるようにさせてください。わたしたちはこんな寂しい所にきているのですから」。
13 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Mmanganya mwaapanganje shalya.” Gubhajangulenje, “Twangali shalya, ikabhe mikate nng'ano na yamaki ibhilipe. Igala tukaume shalya sha bhandu bhowebha!”
しかしイエスは言われた、「あなたがたの手で食物をやりなさい」。彼らは言った、「わたしたちにはパン五つと魚二ひきしかありません、この大ぜいの人のために食物を買いに行くかしなければ」。
14 Pabha pepala, pubhalinginji bhanabhalume kuishila elupu nng'ano. Bhai, a Yeshu gubhaabhalanjilenje bhaajiganywa bhabho, “Mwaatamikanje makundi ga bhandu makumi nng'ano nng'ano.”
というのは、男が五千人ばかりもいたからである。しかしイエスは弟子たちに言われた、「人々をおおよそ五十人ずつの組にして、すわらせなさい」。
15 Bhaajiganywa gwaatendilenje malinga shibhabhalanjilwenje, gubhaatamikenje bhowe.
彼らはそのとおりにして、みんなをすわらせた。
16 Kungai a Yeshu gubhatolile mikate nng'ano na yamaki ibhili ila, gwaalolile kunani kunnungu, gubhatendile eja kwa a Nnungu ga mikate na yamaki ila, gubhagebhenye na gubhaapelenje bhaajiganywa bhabho bhaapanganje bhandunji.
イエスは五つのパンと二ひきの魚とを手に取り、天を仰いでそれを祝福してさき、弟子たちにわたして群衆に配らせた。
17 Gubhalilenje bhandu bhowe, mpaka kujukuta, gubhalokotenyenje ipande ya malepei, nigumbaya ikapu likumi limo na ibhili.
みんなの者は食べて満腹した。そして、その余りくずを集めたら、十二かごあった。
18 Lyubha limo a Yeshu bhatendaga juga Nnungu jikape, bhaajiganywa bhabho bhalinginji tome popo. Bhai a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Igala bhandunji bhakutinji nne gani?”
イエスがひとりで祈っておられたとき、弟子たちが近くにいたので、彼らに尋ねて言われた、「群衆はわたしをだれと言っているか」。
19 Nigubhaajangwilenje, “Bhananji bhakutinji, mmwe a Yowana Bhabhatisha, na bhananji, bhakutinji mmwe a Eliya, na bhananji bhakutinji, mmwe ankulondola bha bhukala bhashiyuka.”
彼らは答えて言った、「バプテスマのヨハネだと、言っています。しかしほかの人たちは、エリヤだと言い、また昔の預言者のひとりが復活したのだと、言っている者もあります」。
20 Penepo a Yeshu gubhaabhushiyenje, “Na mmanganya nkutinji bhuli, nne gani?” A Petili gubhajangwile, “Mwe a Kilishitu bha a Nnungu.”
彼らに言われた、「それでは、あなたがたはわたしをだれと言うか」。ペテロが答えて言った、「神のキリストです」。
21 Penepo a Yeshu gubhaalimbiyenje na kwaalajiyanga bhanammalanjilanje mundu jojowe jene nganijo.
イエスは彼らを戒め、この事をだれにも言うなと命じ、そして言われた、
22 A Yeshu gubhashite. “Mwana juka Mundu shapate mboteko yaigwinji, na shakanwe na bhanangulungwa na bhakulungwanji bhaabhishila na bhaajiganya bha shalia, na bhulagwa, ikabheje lyubha lya tatu shayushe.”
「人の子は必ず多くの苦しみを受け、長老、祭司長、律法学者たちに捨てられ、また殺され、そして三日目によみがえる」。
23 Kungai gubhaabhalanjilenje bhandu bhowe, “Mundu jojowe apinga ngagula nne, anapinjikwa aikane nnyene, ajigale nshalabha gwakwe, angagule.
それから、みんなの者に言われた、「だれでもわたしについてきたいと思うなら、自分を捨て、日々自分の十字架を負うて、わたしに従ってきなさい。
24 Pabha mundu apinga kuutapula nnyene gumi gwakwe, shaaguobhye, ikabheje apinga kuguobhya gumi gwakwe kwa ligongo lya ngu nne, shaagutapule.
自分の命を救おうと思う者はそれを失い、わたしのために自分の命を失う者は、それを救うであろう。
25 Bhuli shiimpwae nndi mundu, kupata indu yowe ya pa shilambolyo kwa obhya gumi gwakwe, eu kwiititimiya nnyene?
人が全世界をもうけても、自分自身を失いまたは損したら、なんの得になろうか。
26 Pabha mundu jojowe amonela oni nne ga majiganyo gangu, Mwana juka Mundu shammonele oni jwenejo, lyubha lya shajiye muukonjelo gwakwe, na gwa Atati na shilangaya sha ukonjelo gwa ashimalaika bha kunnungu.
わたしとわたしの言葉とを恥じる者に対しては、人の子もまた、自分の栄光と、父と聖なる御使との栄光のうちに現れて来るとき、その者を恥じるであろう。
27 Ngunakummalanjilanga kweli, pano pepano bhapalinji bhananji bhakawanganga mpaka bhaubhonanje Upalume gwa a Nnungu.”
よく聞いておくがよい、神の国を見るまでは、死を味わわない者が、ここに立っている者の中にいる」。
28 Gakaishileje mobha nane, bhakabheleketeje genego a Yeshu gubhaatolilenje a Petili, a Yowana na a Yakobho, gubhalongenenabhonji kushitumbi kukwaajuga a Nnungu.
これらのことを話された後、八日ほどたってから、イエスはペテロ、ヨハネ、ヤコブを連れて、祈るために山に登られた。
29 Pubhaaliji nkwaajuga a Nnungu, nigubhapindikwishe kumeyo, nngubho yabho niwejela akuno ilimelemeta kwa kaje.
祈っておられる間に、み顔の様が変り、み衣がまばゆいほどに白く輝いた。
30 Shangupe bhandunji bhabhili a Musha na a Eliya gubhabhonekenje bhalikunguluka nabhonji.
すると見よ、ふたりの人がイエスと語り合っていた。それはモーセとエリヤであったが、
31 Bhashinkubhonekanga bhalinginji na Ukonjelo, gubhakungulukenje ga nnganya ja bhulagwa kwabho shijipinga malila ku Yelushalemu.
栄光の中に現れて、イエスがエルサレムで遂げようとする最後のことについて話していたのである。
32 A Petili na ashaajabhonji bhashinkugonanga lugono lwa tapatapa, ikabheje bhakajumukanjeje, gubhashibhweninji shilangaya sha Ukonjelo Gwapuya gwa a Yeshu na bhandunji bhabhili bhali bhajimi nabhonji.
ペテロとその仲間の者たちとは熟睡していたが、目をさますと、イエスの栄光の姿と、共に立っているふたりの人とを見た。
33 Bhai a Musha na a Eliya bhalijabhulangana kwaaleka a Yeshu, a Petili gubhaalugulile a Yeshu, “Mmakulungwa, shiipwae uwe tubhe apano! Bhai tushenje mishati jitatu, gumo gwenu, gumo gwa a Musha na gumo gwa a Eliya.” Ikabheje a Petili bhakaimanyaga ibhabheleketaga.
このふたりがイエスを離れ去ろうとしたとき、ペテロは自分が何を言っているのかわからないで、イエスに言った、「先生、わたしたちがここにいるのは、すばらしいことです。それで、わたしたちは小屋を三つ建てましょう。一つはあなたのために、一つはモーセのために、一つはエリヤのために」。
34 A Petili bhali nkubheleketa genego, gulikoposhele liunde nikwaunishilanga, lyene liundelyo pulyaunishilangaga nigubhajogopenje kaje.
彼がこう言っている間に、雲がわき起って彼らをおおいはじめた。そしてその雲に囲まれたとき、彼らは恐れた。
35 Lilobhe likupilikanikaga kukoposhela nniunde mula. “Jweneju ni Mwanangu juninng'agwile, mumpilikanishiyanje.”
すると雲の中から声があった、「これはわたしの子、わたしの選んだ者である。これに聞け」。
36 Likapilikanisheje lyene lilobhelyo, a Yeshu gubhabhoneshe bhali jikape. Bhaajiganywa gwaatemingene ilili. Na gene mobha gala bhangannugulilanga mundu indu yoyowe ibhaibhwenenje ila.
そして声が止んだとき、イエスがひとりだけになっておられた。弟子たちは沈黙を守って、自分たちが見たことについては、そのころだれにも話さなかった。
37 Pamalabhi gakwe, bhalielelanga kukopoka kushitumbi na bhaajiganywa bhabho bhatatu bhala, gubhaimikene na likundi likulungwa lya bhandu.
翌日、一同が山を降りて来ると、大ぜいの群衆がイエスを出迎えた。
38 Penepo mundu jumo nnikundi mula, gwakweshiye lilobhe alinkuti, “Mmaajiganya, shonde munjangutile mwanangu jwa jikaju!
すると突然、ある人が群衆の中から大声をあげて言った、「先生、お願いです。わたしのむすこを見てやってください。この子はわたしのひとりむすこですが、
39 Anashikilwa lioka, nikuntenda ajobhele na kunngwiya shialala, akuno shiulo shilikunkopoka nkang'wa. Alipunda kumpoteka kwa kaje na wala akakunneka shangu.
霊が取りつきますと、彼は急に叫び出すのです。それから、霊は彼をひきつけさせて、あわを吹かせ、彼を弱り果てさせて、なかなか出て行かないのです。
40 Naajujilenje bhaajiganywa bhenu bhanshoyanje, ikabheje bhangakombolanga.”
それで、お弟子たちに、この霊を追い出してくださるように願いましたが、できませんでした」。
41 A Yeshu gubhashite, “Mmanganya lubheleko lwangali ngulupai na lwa puganika! Shiniipililile kutama na mmanganya mpaka shakani?” Kungai gubhaabhalanjile bhandu bhala, “Munnjienajo mwana jwenujo apano.”
イエスは答えて言われた、「ああ、なんという不信仰な、曲った時代であろう。いつまで、わたしはあなたがたと一緒におられようか、またあなたがたに我慢ができようか。あなたの子をここに連れてきなさい」。
42 Mwana jula alikwiya kwa a Yeshu, lioka akunngwiyaga shialala. Ikabheje a Yeshu gubhankalipile lioka jula anshoshe, mwana jula gwalamiywe, gubhankamwiye kwa ainagwe.
ところが、その子がイエスのところに来る時にも、悪霊が彼を引き倒して、引きつけさせた。イエスはこの汚れた霊をしかりつけ、その子供をいやして、父親にお渡しになった。
43 Bhandu bhowe gubhakanganigwenje, kwa ukulungwa gwa mashili ga a Nnungu. Bhandunji bhala bhalinginji nkukanganigwa kwa yowe ibhaaitendile a ila, a Yeshu gubhaalugulilenje bhaajiganywa bhabho,
人々はみな、神の偉大な力に非常に驚いた。みんなの者がイエスのしておられた数々の事を不思議に思っていると、弟子たちに言われた、
44 “Mpilikanishiyanje gegano. Mwana juka Mundu apinga kamuywa mmakono ga bhandu.”
「あなたがたはこの言葉を耳におさめて置きなさい。人の子は人々の手に渡されようとしている」。
45 Ikabheje bhalabhonji bhangagamanyanga malombolelo ga shene shibheleketosho. Pabha shashinkuiywa kupinga bhanashimanyanje, na bhalabhonji gubhajogopenje kwaabhuya malombolelo ga shene shibheleketosho.
しかし、彼らはなんのことかわからなかった。それが彼らに隠されていて、悟ることができなかったのである。また彼らはそのことについて尋ねるのを恐れていた。
46 Gujikoposhele mitau munkumbi gwa bhaajiganywa, kuti gani jwankulungwa kupunda bhowe.
弟子たちの間に、彼らのうちでだれがいちばん偉いだろうかということで、議論がはじまった。
47 A Yeshu bhashinkwiimanya ng'aniyo yaliji mmitima jabhonji, bhai gubhantolile mwana jwanshoko, gubhannjimishe tome na bhayene,
イエスは彼らの心の思いを見抜き、ひとりの幼な子を取りあげて自分のそばに立たせ、彼らに言われた、
48 gubhaalugulilenje, “Mundu jojowe akumposhela jwene mwana jwa nshokoju kwa lina lyangu, anamboshela nne na jojowe amboshela nne anakwaposhela bhandumile bhala. Pabha ali jwanshoko munkumbi gwenunji, jwenejo jwankulungwa.”
「だれでもこの幼な子をわたしの名のゆえに受けいれる者は、わたしを受けいれるのである。そしてわたしを受けいれる者は、わたしをおつかわしになったかたを受けいれるのである。あなたがたみんなの中でいちばん小さい者こそ、大きいのである」。
49 A Yowana gubhabhelekete, “Mmakulungwa, tushikwaabhona bhandu bhamo bhalishoya maoka kwa lina lyenu, gutulinjile kwaibhilila, pabha nngabha alongani ajetu.”
するとヨハネが答えて言った、「先生、わたしたちはある人があなたの名を使って悪霊を追い出しているのを見ましたが、その人はわたしたちの仲間でないので、やめさせました」。
50 Ikabheje a Yeshu gubhaabhalanjilenje, “Nnang'ibhililanje pabha akakuntaukangajo nnjenunji.”
イエスは彼に言われた、「やめさせないがよい。あなたがたに反対しない者は、あなたがたの味方なのである」。
51 Mobha ga tolwa a Yeshu kwenda kunani kunnungu gakabhandishileje, gubhatumbilile kwenda ku Yelushalemu.
さて、イエスが天に上げられる日が近づいたので、エルサレムへ行こうと決意して、その方へ顔をむけられ、
52 Bhai gubhaatumilenje mitume bhalongolelanje, na bhalabhonji gwaapitengene kushilambo shimo sha Bhashamalia nkupinga bhakaalashiyanje paishila.
自分に先立って使者たちをおつかわしになった。そして彼らがサマリヤ人の村へはいって行き、イエスのために準備をしようとしたところ、
53 Ikabheje bhashilambo bha pepala gubhakanilenje kwaaposhela, pabha a Yeshu bhaliji mmwanja kwenda ku Yelushalemu.
村人は、エルサレムへむかって進んで行かれるというので、イエスを歓迎しようとはしなかった。
54 Bhai, bhaajiganywa bhabho, a Yowana na a Yakobho, bhakabhonanjeje nneila, nigubhashitenje, “Mmakulungwa, nnipinga tusheme moto kunnungu kugwatiniyanje?”
弟子のヤコブとヨハネとはそれを見て言った、「主よ、いかがでしょう。彼らを焼き払ってしまうように、天から火をよび求めましょうか」。
55 Ikabheje a Yeshu gubhaatendeushilenje nikwaakalipilanga.
イエスは振りかえって、彼らをおしかりになった。
56 A Yeshu na bhaajiganywa bhabho gubhapitengenenje shilambo shina.
そして一同はほかの村へ行った。
57 Bhalikwendangana mumpanda, mundu jumo gwabhabhalanjile a Yeshu, “Shininkagule kokowe kushinnjende.”
道を進んで行くと、ある人がイエスに言った、「あなたがおいでになる所ならどこへでも従ってまいります」。
58 A Yeshu gubhashite, “Nansheto akwete lishembo, na ijuni ikwete maui, ikabheje Mwana juka Mundu jwangali nkali pa pumulila.”
イエスはその人に言われた、「きつねには穴があり、空の鳥には巣がある。しかし、人の子にはまくらする所がない」。
59 Kungai gubhannugulile mundu juna, “Ngagula.” Ikabheje jwenejo gwashite, “Mmakulungwa, nneshe oti ngaashishe atati.”
またほかの人に、「わたしに従ってきなさい」と言われた。するとその人が言った、「まず、父を葬りに行かせてください」。
60 Ikabheje a Yeshu gubhammalanjile, “Gwalekanje bhawilenje bhashikane ashaayene, ugwe ujende ukalunguye Upalume gwa a Nnungu.”
彼に言われた、「その死人を葬ることは、死人に任せておくがよい。あなたは、出て行って神の国を告げひろめなさい」。
61 Na mundu juna gwabhabhalanjile, “Mmakulungwa shininkagule, ikabheje nneshe oti ngalajile kumui.”
またほかの人が言った、「主よ、従ってまいりますが、まず家の者に別れを言いに行かせてください」。
62 A Yeshu gubhaalugulile, “Jojowe akamwile lijela nitandubha kulima, atendebhukaga kulola nnyuma, jwenejo akapwaa mu Upalume gwa a Nnungu.”
イエスは言われた、「手をすきにかけてから、うしろを見る者は、神の国にふさわしくないものである」。

< Luka 9 >