प्रेषि. 19
1 १ तेव्हा असे झाले की, अपुल्लो करिंथ येथे असताना पौल निरनिराळ्या भागातून प्रवास करीत इफिस येथे आला, तेथे त्यास काही शिष्य आढळले.
And while Apollos was at Corinth, Paul travelled over the upper countries to Ephesus. And he inquired of the disciples whom he found there,
2 २ पौलाने त्यांना विचारले, “जेव्हा तुम्ही विश्वास ठेवला, तेव्हा तुम्हास पवित्र आत्मा मिळाला काय?” ते अनुयायी त्यास म्हणाले, “पवित्र आत्मा आहे हे सुद्धा आम्ही ऐकलेले नाही.”
Have ye received the Holy Spirit, since ye believed? They answered and said to him: If there be a Holy Spirit, it hath not come to our hearing.
He said to them: Into what then were ye baptized? They say: Into the baptism of John.
4 ४ पौल म्हणाला, “योहानाचा बाप्तिस्मा पश्चात्तापाचा होता, त्याने लोकांस सांगितले की, त्यानंतर जो येत आहे, त्याच्यावर लोकांनी विश्वास ठेवावा, तो येणारा म्हणजे येशू होय.”
Paul said to them: John baptized the people with the baptism of repentance, while he told them to believe in him who was to come after him, that is, in Jesus the Messiah.
And when they heard these things, they were baptized in the name of our Lord Jesus Messiah.
6 ६ आणि जेव्हा पौलाने त्याचे हात त्यांच्यावर ठेवले, तेव्हा पवित्र आत्मा त्यांच्यावर आला आणि ते निरनिराळ्या भाषा बोलू लागले व भविष्य सांगू लागले.
And Paul laid his hand on them; and the Holy Spirit came upon them, and they spoke in various tongues, and prophesied.
And all the persons were twelve.
8 ८ पौल यहूदी सभास्थानात जात असे व तीन महिने धैर्याने बोलत असे, देवाच्या राज्याविषयी चर्चा करीत व यहूदी लोकांचे मन वळवीत असे.
And Paul entered into the synagogue, and spoke boldly three months, persuading in regard to the kingdom of God.
9 ९ परंतु त्यांच्यातील काही कठीण मनाचे झाले व त्यांनी विश्वास ठेवण्यास नकार दिला आणि ख्रिस्ताच्या मार्गाविषयी वाईट बोलले, मग पौल त्यांच्यातून निघून गेला व शिष्यांनाही त्यांच्यातून वेगळे केले आणि तुरन्नाच्या शाळेत दररोज त्यांच्याशी चर्चा केली.
And some of them were hardened, and disputatious, and reviled the way of God before the assembly of the people. Then Paul withdrew himself, and separated the disciples from them. And he discoursed with them daily in the school of a man named Tyrannus.
10 १० हे असे दोन वर्षे चालले, याचा परिणाम असा झाला की, आशियात राहत असलेल्या सर्व यहूदी व ग्रीक लोकांपर्यंत प्रभू येशूचे वचन पोहोचले.
And this continued for two years, until all who resided in Proconsular Asia, both Jews and Gentiles, heard the word of the Lord.
And God wrought very great miracles by the hand of Paul:
12 १२ पौलाच्या शरीरावरून रुमाल आणि कपडेही आणून काही, लोक या गोष्टी आजारी लोकांवर ठेवत असत, जेव्हा ते असे करीत तेव्हा आजारी लोक बरे होत आणि दुष्ट आत्मे त्यांना सोडून जात.
so that, from the clothes on his body, napkins and rags were carried and laid upon the sick, and the diseases left them, and demons also went out.
13 १३ काही यहूदी सुद्धा सगळीकडे प्रवास करीत असत व लोकांमधून दुष्ट आत्मे घालवीत असत, ते दुष्ट आत्म्याने पछाडलेल्या व्यक्तीमधून प्रभू येशूच्या नावाने ते आत्मे घालवीत असत.
And moreover certain Jews, who went: about exorcising demons, were disposed to exorcise in the name of our Lord Jesus over those who had unclean spirits, by saying: We adjure you, in the name of that Jesus whom Paul announceth.
14 १४ ते म्हणत, “पौल ज्या येशूच्या नावाने घोषणा करतो त्या नावाने मी तुला आज्ञा करतो,” स्किवा नावाच्या यहूदी मुख्य याजकाचे सात पुत्र असे करीत होते.
And there were seven sons of one Sceva, a Jew, and chief of the priests, who did this.
15 १५ परंतु एकदा एक दुष्ट आत्मा त्यांना म्हणाला, “मी येशूला ओळखतो, पौल मला माहीत आहे, पण तुम्ही कोण आहात?”
And the evil demon answered and said to them: Jesus I well know, and Paul I know, but as for you, who are ye?
16 १६ मग ज्याला दुष्ट आत्मा लागला होता त्या मनुष्याने त्यांच्यावर उडी मारली, त्याने त्यांच्यावर सरशी केली व त्यांना पराभूत केले, तेव्हा ते दोघे उघडे व जखमी होऊन घरातून पळाले.
And the man in whom was the evil demon leaped upon them, and overpowered them, and threw them down: and they fled out of the house denuded and bruised.
17 १७ इफिस येथे राहणाऱ्या सर्व यहूदी व ग्रीक लोकांस हे समजले, तेव्हा सर्वांना भीती वाटली आणि लोक प्रभू येशूच्या नावाचा अधिकच आदर करू लागले.
And this became known to all the Jews and Gentiles, who resided at Ephesus. And fear fell on them all, and the name of our Lord Jesus Messiah was exalted.
18 १८ पुष्कळसे विश्वास ठेवणारे पापकबुली देऊ लागले व ज्या वाईट गोष्टी त्यांनी केल्या होत्या, त्या सांगू लागले.
And many of them that believed, came and narrated their faults, and confessed what they had done.
19 १९ काही विश्वास ठेवणाऱ्यांनी जादूची कामे केली होती, या विश्वास ठेवणाऱ्यांनी आपली सर्व जादूची पुस्तके लोकांसमोर आणली आणि जाळली, त्या पुस्तकांची किंमत पन्नास हजार चांदीच्या नाण्यांइतकी भरली.
And also many magicians collected their books, and brought and burned them before every body: and they computed the cost of them, and it amounted to fifty thousand pieces of silver.
And thus with great power was the faith of God strengthened and increased.
21 २१ या गोष्टी घडल्यानंतर पौलाला पवित्र आत्म्याने सुचवले की, मासेदोनिया व अखया या प्रांतांतून प्रवास करीत पुढे यरूशलेम शहरास जायचे आहे, तो म्हणाला, “मी तेथे गेल्यांनतर मला रोम शहरही पाहिलेच पाहिजे.”
And when these things had been accomplished, Paul purposed in his mind, to make the circuit of all Macedonia and Achaia, and then go to Jerusalem. And he said: After I have gone thither, I must also see Rome.
22 २२ म्हणून त्याचे दोन मदतनीस तीमथ्य व एरास्त यांना त्याने मासेदोनियाला पाठवून दिले आणि त्याने आणखी काही काळ आशियात घालविला.
And he sent two persons, of those that ministered to him, Timothy and Erastus, into Macedonia; but he himself remained for a time in Asia.
And at that time there was great commotion respecting the way of God.
24 २४ देमेत्रिय नावाचा एक मनुष्य होता, तो सोनार होता, तो अर्तमी देवीचे देव्हारे बनवीत असे, जे कारागीर होते त्यांना यामुळे खूप पैसे मिळत.
For a certain silversmith was there, named Demetrius, who made silver shrines for Diana, and afforded great profits to the artisans of his trade.
25 २५ त्या सर्वांना व या धंद्याशी संबंध असलेल्या सर्वांना त्याने एकत्र केले आणि तो म्हणाला, लोकहो, तुम्हास माहीत आहे की, या धंद्यापासून आपल्याला चांगला पैसा मिळतो.
He assembled all the artisans of his trade, and those who labored with them, and said to them: Gentlemen, ye know that our gains are all from this manufacture.
26 २६ पण पाहा तो पौल नावाचा मनुष्य काय करीत आहे तो काय म्हणत आहे ते ऐका! पौलाने पुष्कळ लोकांस प्रभावित केले आहे व बदलले आहे, त्याने हे इफिसमध्ये व सगळ्या आशियामध्ये केले आहे, तो म्हणतो, मनुष्यांच्या हातून बनवलेले देव खरे देव नाहीत.
And ye also know and see, that not only the citizens of Ephesus, but also the mass of all Asia, this Paul hath persuaded and enticed away, by saying, that those are not gods, which are made by the hands of men.
27 २७ ह्यामुळे या आपल्या धंद्याची बदनामी होण्याचा धोका आहे; इतकेच नव्हे तर ज्या महादेवी अर्तमीची पूजा सर्व आशिया प्रांत किंबहूना जगसुद्धा करते तिचे देऊळ निरुपयोगी ठरण्याचा व तिचे स्वतःचे महत्त्व नष्ट होण्याचा धोका आहे.
And not only is this occupation slandered and impeded, but also the temple of the great goddess Diana is accounted as nothing; and likewise the goddess herself of all Asia, and whom all nations worship, is contemned.
28 २८ जेव्हा त्यांनी हे ऐकले तेव्हा ते फार रागावले आणि मोठ्याने ओरडून म्हणू लागले, “इफिसकरांची अर्तमी थोर आहे.”
And when they heard these things they were filled with wrath; and they cried out, and said: Great is Diana of the Ephesians.
29 २९ शहरातील लोकांमध्ये गोंधळ उडाला आणि लोकांनी गायस व अरीस्तार्ख या पौलाबरोबर सोबती म्हणून प्रवास करणाऱ्या मासेदोनियाच्या रहिवाश्यांना पकडून नाट्यगृहात नेले.
And the whole city was in commotion; and they ran together, and entered the theatre. And they caught, and bore along with them, Gaius and Aristarchus, men of Macedonia, and associates of Paul.
And Paul was disposed to go into the theatre: but the disciples restrained him.
31 ३१ पौलाचे काही मित्र जे प्रांताधिकारी होते, त्यांनी निरोप पाठवून त्याने नाट्यगृहात जाऊ नये अशी कळकळीची विनंती केली.
And likewise the chiefs of Asia, because they were his friends, sent and requested of him, that he would not expose himself by going into the theatre.
32 ३२ एकत्र जमलेल्या जमावातून काही लोक एक घोषणा करू लागले तर दुसरे लोक इतर घोषणा करू लागले, त्यामुळे सगळा जमाव अगदी गोंधळून गेला आणि त्यातील पुष्कळ जणांना माहीत नव्हते की, आपण या न्याय भवनात एकत्र का आलोत.
And the multitudes that were in the theatre were in great confusion, and cried, some one thing, and some another: and many of them knew not for what cause they had come together.
33 ३३ यहूदी लोकांनी आलेक्सांद्र नावाच्या एका मनुष्यास ढकलीत नेऊन सर्वांच्या समोर उभे केले, तो आपल्या हातांनी खुणावून त्यांना समजावण्याचा प्रयत्न करू लागला.
And the Jewish people who were there, brought forward one of their men, a Jew, named Alexander. And he, rising up, waved his hand, and wished to make a defence before the people.
34 ३४ पण जेव्हा लोकांस समजले की, तो एक यहूदी आहे, तेव्हा जवळ जवळ दोन तास सातत्याने ते एका आवाजात ओरडत राहिले, “इफिसकरांची अर्तमी देवी थोर आहे.”
But they knowing him to be a Jew, all cried out with one voice, about two hours: Great is Diana of the Ephesians.
35 ३५ शहराचा लेखनिक लोकांस शांत करीत म्हणाला, “इफिसच्या लोकांनो, थोर अर्तमी देवीचे व स्वर्गातून पडलेल्या पवित्र दगडाचे इफिस हे रक्षणकर्ते आहे, हे ज्याला माहीत नाही असा एकतरी मनुष्य जगात आहे काय?
But the chief of the city tranquillized them, by saying: Men of Ephesus, What person is there, among men, who doth not know the city of the Ephesians to be devoted to the worship of the great Diana, and of her image that descended from heaven?
36 ३६ ज्याअर्थी या गोष्टी नाकारता येत नाहीत त्याअर्थी तुम्ही शांत राहिलेच पाहिजे, उतावळेपणा करू नये.
Since therefore no one can gainsay this, ye ought to be tranquil, and to do nothing with precipitancy.
37 ३७ तुम्ही या दोघांना येथे घेऊन आलात, वस्तुतः त्यांनी मंदिरातील कशाचीही चोरी केली नाही किंवा आपल्या देवीची निंदा केलेली नाही.
For ye have brought forward these men, when they have robbed no temples, and have not reviled our goddess.
38 ३८ जर देमेत्रिय व त्याच्याबरोबर असलेल्या कारागिरांच्या काही तक्रारी असतील, तर त्यासाठी न्यायालये उघडी आहेत, तेथे ते एकमेकांवर आरोप करू शकतात.
But if Demetrius and the men of his trade have a controversy with any one, lo, there is a proconsul in the city, they are men of dexterity, let them approach and litigate with one another.
39 ३९ परंतु जर तुम्हास एखाद्या गोष्टीची चौकशी करायची असेल तर नियमित सभेत त्यासंबंधी विचार केला जाईल.
Or if you desire any other thing, it may be determined in the place assigned by law for an assembly.
40 ४० आज येथे जे काही घडलेले आहे, त्याबद्दल योग्य ते कारण आपणांस सांगता येणार नाही, त्यामुळे आपणच ही दंगल सुरू केली असा आरोप आपल्यावर केला जाण्याची भीती आहे.”
Because too we are now in danger of being accused as seditious, since we cannot give a reason for the meeting of this day, because we have assembled needlessly, and been tumultuous without a cause.
And having said these things, he dismissed the assembly.
