Whakatauki 23
1 Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:
Når du sit til bords hjå ein hovding, so agta vel på kven du hev fyre deg,
2 Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.
og set ein kniv på strupen din, um mathugen din er stor.
3 Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.
Fys ikkje etter hans lostemat, for det er dårande føda.
4 Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.
Mød deg ei med å verta rik, lat fara den klokskapen din!
5 E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.
Lat ei augo fljuga til det som kverv, for det gjer seg vengjer, det er visst, som ein ørn som flyg til himmels.
6 Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.
Et ikkje brød hjå den som misunner deg, og fys ikkje etter hans lostemat!
7 Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.
For som han reknar ut i sjæli si, soleis er han. «Et og drikk!» han segjer til deg, men hjarta hans er ikkje med deg.
8 Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.
For biten din som du hev ete, lyt du spy upp att, og du hev spilt dine fagre ord.
9 Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.
For øyro på dåren skal du ikkje tala, for han vanvyrder visdommen i dine ord.
10 Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:
Flyt ikkje gamall merkestein, og kom ei inn på åkrane åt faderlause.
11 No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.
For deira målsmann er sterk, han skal føra saki deira imot deg.
12 Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.
Vend hjarta ditt til age og øyro dine til kunnskaps ord!
13 Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.
Lat ikkje guten vera utan age! Slær du han med riset, skal han ikkje døy.
Du slær han med riset, og sjæli hans bergar du frå helheim. (Sheol h7585)
15 E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:
Son min, vert hjarta ditt vist, so gled seg og mitt hjarta,
16 Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.
og nyro mine fegnast når lipporn’ dine talar det som rett er.
17 Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.
Lat ikkje hjarta ditt misunna syndarar, men stræva stødt etter gudlegdom.
18 He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.
For då er du viss på ei framtid, og di von skal ei verta til inkjes.
19 Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.
Høyr du, son min, og vert vis, og lat hjarta ditt ganga beint fram på vegen.
20 Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:
Ver ikkje med millom vindrikkarar, millom deim som foret seg på kjøt.
21 No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.
For drikkar og storetar fatig vert, og svevn gjev fillor for klæde.
22 Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.
Høyr på far din som avla deg, og vanvyrd ei mor di når ho vert gamall!
23 Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.
Kjøp sanning og sel henne ikkje, visdom og age og vit.
24 Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.
Storleg fegnast far til den rettferdige, og den som fær ein vis son, skal få gleda av han.
25 Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.
Lat far din og mor di gleda seg, og ho som fødde deg, fegnast.
26 E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.
Son min, gjev meg hjarta ditt, og lat dine augo lika vegarne mine.
27 No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.
For skjøkja er som djupe gravi og den framande kona som tronge brunnen,
28 Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.
ja, ho ligg på lur som ein ransmann, og ho aukar talet på utrue folk.
29 Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?
Kven hev sorg? Kven hev sut? Kven hev dragsmål? Kven hev klagemål? Kven hev sjølvvalde sår? Kven hev dimsynte augo?
30 Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.
Dei som drygjer lenge hjå vinen, dei som kjem og smakar på mjøden.
31 Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.
Sjå ikkje på vinen kor han raudnar, kor vænt han smiler i staupet! lett renn han ned.
32 Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.
Men sidan han sting som ein slange og høgg som ein orm.
33 E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.
Då skal augo dine sjå rare syner, og hjarta ditt talar tull og tøv.
34 Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.
Du vert som låg du i havsens djup, eller låg i toppen av mastri.
35 A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.
«Dei slo meg, men det gjorde’kje vondt, dei banka meg, men eg kjende det ikkje. Når skal eg vakna? Eg vil få tak i endå meir.»
