Luke 1
1 Nungsijaraba Theophilus: Eikhoigi irakta thunghanbikhraba thoudoksing adugi paodam adubu inanaba mioi kaya amana kanna hotnakhi.
επειδηπερ πολλοι επεχειρησαν αναταξασθαι διηγησιν περι των πεπληροφορημενων εν ημιν πραγματων
2 Ahoubadagi houna thoudoksing asibu mamitmakna uhoubasing amasung Mapugi waheigi thougal toubasing aduna eikhoida phongdokpirambasing adu makhoina ikhi.
καθως παρεδοσαν ημιν οι απ αρχης αυτοπται και υπηρεται γενομενοι του λογου
3 Aduga, he ikai khumnaraba Theophilus, pumnamaksing adu eihakna ahoubadagi houna changkhonna thijillaba maramna, thoudoksing adu mathang manao naina nahakki naphamda iba phagani haina eihaknasu ningle.
εδοξεν καμοι παρηκολουθηκοτι ανωθεν πασιν ακριβως καθεξης σοι γραψαι κρατιστε θεοφιλε
4 Nangonda tambikhraba pumnamaksing adugi mapungphaba achumba adu nahakna khangnanaba eina masi naphamda ibani.
ινα επιγνως περι ων κατηχηθης λογων την ασφαλειαν
5 Herod-na Judea leibakki ningthou oina pallingei matamda, Abijah-gi purohit kanglupta Zechariah kouba purohit ama leirammmi. Mahakki nupigi maming Elijabeth kou-i; aduga Elizabeth-su purohit Aaron-gi charon suron oirammi.
εγενετο εν ταις ημεραις ηρωδου του βασιλεως της ιουδαιας ιερευς τις ονοματι ζαχαριας εξ εφημεριας αβια και η γυνη αυτου εκ των θυγατερων ααρων και το ονομα αυτης ελισαβετ
6 Makhoi animakna Mapu Ibungogi yathangsing amadi pathap pumnamaksing mapungphana ngakchaduna Tengban Mapugi mityengda chumna chatchaba punsi mahing amada hinglammi.
ησαν δε δικαιοι αμφοτεροι ενωπιον του θεου πορευομενοι εν πασαις ταις εντολαις και δικαιωμασιν του κυριου αμεμπτοι
7 Adubu makhoi macha amata leiramde maramdi Elizabeth chaboktabi oirammi aduga makhoi animak ahalsu yamna oirammi.
και ουκ ην αυτοις τεκνον καθοτι η ελισαβετ ην στειρα και αμφοτεροι προβεβηκοτες εν ταις ημεραις αυτων ησαν
8 Nongmagi numitta Zechariah-gi purohit kangbuna thougal toubagi palli taraduna mahakna Mapugi Sanglenda purohit ama oina Tengban Mapugi thougal tourammi.
εγενετο δε εν τω ιερατευειν αυτον εν τη ταξει της εφημεριας αυτου εναντι του θεου
9 Aduga latnapungda mengkruk thanaba purohitsinggi chatnabi matung inna changyengnabada mangonda tare. Maram aduna mahakna Mapu Ibungogi sanglen manungda changle.
κατα το εθος της ιερατειας ελαχεν του θυμιασαι εισελθων εις τον ναον του κυριου
10 Amasung mengkruk chukhatpagi pungpham aduda tilliba miyam aduna mapanda haija nijaduna leirammi.
και παν το πληθος ην του λαου προσευχομενον εξω τη ωρα του θυμιαματος
11 Adudagi Mapu Ibungogi dut amana mengkruk thariba iratpung adugi yet thangbada leptuna mangonda uhanbirammi.
ωφθη δε αυτω αγγελος κυριου εστως εκ δεξιων του θυσιαστηριου του θυμιαματος
12 Zechariah-na mahakpu ubada masada thukatpa amadi akiba phaorammi.
και εταραχθη ζαχαριας ιδων και φοβος επεπεσεν επ αυτον
13 Adubu swarga dut aduna mangonda hairak-i, “Kiganu, Zechariah! Nahakna haijaba adu Tengban Mapuna tabire. Nahakki nupi Elizabeth-na nachanupa ama poklagani aduga nahakna mahakki maming John haina thongadabani.
ειπεν δε προς αυτον ο αγγελος μη φοβου ζαχαρια διοτι εισηκουσθη η δεησις σου και η γυνη σου ελισαβετ γεννησει υιον σοι και καλεσεις το ονομα αυτου ιωαννην
14 Mahak pokpa matamda nahakna kayada haraoba amadi nungaiba oigadaba! Amasung mi kayana kayada harao nungaiba oigadaba!
και εσται χαρα σοι και αγαλλιασις και πολλοι επι τη γεννησει αυτου χαρησονται
15 Maramdi Mapu Ibungogi mityengda mahak matik chaogani. Mahakna yu amadi mayai kaba mahi amata thakloi, aduga mama puknungdagi houna mahak Thawai Asengbana than-gani.
εσται γαρ μεγας ενωπιον του κυριου και οινον και σικερα ου μη πιη και πνευματος αγιου πλησθησεται ετι εκ κοιλιας μητρος αυτου
16 Amasung mahakna Israel macha kayabu makhoigi Tengban Mapu, Mapu Ibungoda hallak-han-gani.
και πολλους των υιων ισραηλ επιστρεψει επι κυριον τον θεον αυτων
17 Mahakna Tengban Mapugi wa phongdokpa maichou Elijah-gi machat amadi matikka loinana Ibungogi mang thana chatkani. Mahakna misingbu Ibungona lenglakkadaba adugidamak thourang langhannaba mapasingbu machasingga amuk yasinnahangani amasung haiba indabasingbu achumba chatpasinggi lousing aduda hongdokpigani.”
και αυτος προελευσεται ενωπιον αυτου εν πνευματι και δυναμει ηλιου επιστρεψαι καρδιας πατερων επι τεκνα και απειθεις εν φρονησει δικαιων ετοιμασαι κυριω λαον κατεσκευασμενον
18 Adudagi Zechariah-na dut aduda hairak-i, “Masi soidana thokkani haibasi eihakna kamdouna khanggadage? Eidi ahal oiraba mini aduga eigi nupisu ahal oire.”
και ειπεν ζαχαριας προς τον αγγελον κατα τι γνωσομαι τουτο εγω γαρ ειμι πρεσβυτης και η γυνη μου προβεβηκυια εν ταις ημεραις αυτης
19 Maduda dut aduna khumlak-i, “Ei Grabriel-ni. Nangonda wa hainanaba amasung aphaba pao asibu tamnanaba eibu thabirakpa Tengban Mapugi mangda eina lepli.
και αποκριθεις ο αγγελος ειπεν αυτω εγω ειμι γαβριηλ ο παρεστηκως ενωπιον του θεου και απεσταλην λαλησαι προς σε και ευαγγελισασθαι σοι ταυτα
20 Adubu achaba matamda soidanamak thoklagadaba eigi wasing asi nahakna thajade. Aduga nahakna thajadabagi maramna eina nangonda haikhibasing asi thoktriba numit adu phaoba nahak wa ngangba thokloi aduga wa amata ngangdana tumminna leigani.”
και ιδου εση σιωπων και μη δυναμενος λαλησαι αχρι ης ημερας γενηται ταυτα ανθ ων ουκ επιστευσας τοις λογοις μου οιτινες πληρωθησονται εις τον καιρον αυτων
21 Cheirak aduda mising aduna Zechariah-bu mapanda ngaiduna leirammi amasung mahakna karigi Mapugi Sanglen manungda matam asuk kuina leiribano haina makhoi ngaklammi.
και ην ο λαος προσδοκων τον ζαχαριαν και εθαυμαζον εν τω χρονιζειν αυτον εν τω ναω
22 Amasung mahakna mapanda thorakpa matamda, mahakna makhoida wa ngangba ngamkhide. Aduga mahakna Mapugi Sanglen manungda uhanbiba ama ukhre haiba makhoina khanglammi, maramdi mahakna makhoida ingit touduna nganglammi adubu wa ngangbadi adumak ngamkhide.
εξελθων δε ουκ ηδυνατο λαλησαι αυτοις και επεγνωσαν οτι οπτασιαν εωρακεν εν τω ναω και αυτος ην διανευων αυτοις και διεμενεν κωφος
23 Aduga Mapugi Sanglenda mahakki thougal toubagi numitsing adu loirabada Zachariah mayumda amuk halaklammi.
και εγενετο ως επλησθησαν αι ημεραι της λειτουργιας αυτου απηλθεν εις τον οικον αυτου
24 Matam kharagi matungda Elizabeth mironlaklammi aduga mahakna tha manga yumdagi mapan thoklamde.
μετα δε ταυτας τας ημερας συνελαβεν ελισαβετ η γυνη αυτου και περιεκρυβεν εαυτην μηνας πεντε λεγουσα
25 Mahakna haikhi, “Houjik mameithangda Mapu Ibungona eibu pangbire. Miyam mangda eina ikaiba nanglamba adu Ibungona louthokpire!”
οτι ουτως μοι πεποιηκεν ο κυριος εν ημεραις αις επειδεν αφελειν το ονειδος μου εν ανθρωποις
26 Elizabeth-na mironba tha taruk surakpada Tengban Mapuna swargadut Grabriel-bu Nazareth kouba Galilee-gi khungangda tharakle.
εν δε τω μηνι τω εκτω απεσταλη ο αγγελος γαβριηλ υπο του θεου εις πολιν της γαλιλαιας η ονομα ναζαρετ
27 Mahakna Mary haina koubi, David ningthougi chada-naoda oiriba Joseph kouba nupa amada luhongnaba waroinakhrabi leisabi asengbi amagi pao puduna laklammi.
προς παρθενον μεμνηστευμενην ανδρι ω ονομα ιωσηφ εξ οικου δαυιδ και το ονομα της παρθενου μαριαμ
28 Aduga dut aduna mangonda laktuna hairak-i, “Khurumjari, thoujal phanglabi! Mapu Ibungona nahakpu loinabiri; nupisinggi maraktagi nahakti yaipahabini.”
και εισελθων ο αγγελος προς αυτην ειπεν χαιρε κεχαριτωμενη ο κυριος μετα σου ευλογημενη συ εν γυναιξιν
29 Maryna dut adugi wahei aduda yamna cha-ngaknarammi amasung mahakki waheising aduna kari phongdoklibano haiduna khallammi.
η δε ιδουσα διεταραχθη επι τω λογω αυτου και διελογιζετο ποταπος ειη ο ασπασμος ουτος
30 Maduda dut aduna hairak-i, “Kiganu Mary, Tengban Mapudagi nahakna thoujal phangjare.
και ειπεν ο αγγελος αυτη μη φοβου μαριαμ ευρες γαρ χαριν παρα τω θεω
31 Nahakna mironduna nacha nupa ama pokkani aduga nahakna mahakki maming Jisu thongadabani.
και ιδου συλληψη εν γαστρι και τεξη υιον και καλεσεις το ονομα αυτου ιησουν
32 Mahak matik chaogani aduga Wangthoiraba Mapu Ibungogi machanupa kougani. Mapu Ibungo Tengban Mapuna mangonda mapa David-ki phambal adu pibigani,
ουτος εσται μεγας και υιος υψιστου κληθησεται και δωσει αυτω κυριος ο θεος τον θρονον δαυιδ του πατρος αυτου
33 Aduga mahakna Jacob-ki chada-naodasinggi ningthou oina matam pumbagi oina pan-gani, amadi mahakki leibak adu lomba nairoi.” (aiōn g165)
και βασιλευσει επι τον οικον ιακωβ εις τους αιωνας και της βασιλειας αυτου ουκ εσται τελος (aiōn g165)
34 Adudagi Mary-na dut aduda hairak-i, “Eihakti luhongdribi leisabini, adu oirabadi masi kamdouna oithokkadouribano?”
ειπεν δε μαριαμ προς τον αγγελον πως εσται μοι τουτο επει ανδρα ου γινωσκω
35 Dut aduna khumlak-i, “Thawai Asengbana nahakki nathakta lengthabirakkani aduga Wangthoiraba Ibungo adugi panggalna nahakpu lumsinbigani. Maram asina pokkadouriba asengba angang adubu Tengban Mapugi Machanupa kougani.
και αποκριθεις ο αγγελος ειπεν αυτη πνευμα αγιον επελευσεται επι σε και δυναμις υψιστου επισκιασει σοι διο και το γεννωμενον αγιον κληθησεται υιος θεου
36 Yengu, nahakki mari mata Elizabeth-su ahal oiraklaba matamsida macha ama phangjagadoure, chaboktabi hainarambi mahakna houjikti tha tarukki angang naopure.
και ιδου ελισαβετ η συγγενης σου και αυτη συνειληφυια υιον εν γηρει αυτης και ουτος μην εκτος εστιν αυτη τη καλουμενη στειρα
37 Maramdi Tengban Mapugi maphamda oithoktaba kari amata leite.”
οτι ουκ αδυνατησει παρα τω θεω παν ρημα
38 Maduda Mary-na hairak-i, “Eihak Mapu Ibungogi manainupini; nahakna haikhibagum masi eingongda thokpa oirasanu.” Adudagi dut adu mahakpu thadoktuna chatkhre.
ειπεν δε μαριαμ ιδου η δουλη κυριου γενοιτο μοι κατα το ρημα σου και απηλθεν απ αυτης ο αγγελος
39 Madugi matung ikui kuidana Mary-na thourang touraduna chinggi lamdamda leiba, Judea-gi apikpa sahar amada thuna chatlammi.
αναστασα δε μαριαμ εν ταις ημεραις ταυταις επορευθη εις την ορεινην μετα σπουδης εις πολιν ιουδα
40 Amasung mahakna Zechariah-gi yumda changduna Elizabeth-pu khurumjarammi.
και εισηλθεν εις τον οικον ζαχαριου και ησπασατο την ελισαβετ
41 Aduga Mary-na khurumjabagi khonjel adu Elizabeth-na tabada mahakki pibuknungda angang aduna chonglammi. Amasung Elizabeth Thawai Asengbana thallammi.
και εγενετο ως ηκουσεν η ελισαβετ τον ασπασμον της μαριας εσκιρτησεν το βρεφος εν τη κοιλια αυτης και επλησθη πνευματος αγιου η ελισαβετ
42 Aduga mahakna khonjel wangna hairak-i, “Nupilaktagi nahakti khwaidagi henna yaiphabini, amasung nahakna naopugadouriba angang adu yaiphabani!
και ανεφωνησεν φωνη μεγαλη και ειπεν ευλογημενη συ εν γυναιξιν και ευλογημενος ο καρπος της κοιλιας σου
43 Eigi Ibungogi imana eigi inakta lengbiraktuna eibu asuk ekai khumnabiriba asi karamnano?
και ποθεν μοι τουτο ινα ελθη η μητηρ του κυριου μου προς με
44 Maramdi nahakna khurumjabagi khonjel adu eina hek tabaga eigi pibuknunggi angang asina haraoduna chongkhatli.
ιδου γαρ ως εγενετο η φωνη του ασπασμου σου εις τα ωτα μου εσκιρτησεν το βρεφος εν αγαλλιασει εν τη κοιλια μου
45 Mapu Ibungona mahakki maphamda haikhrabasing adu thunghanbigani haina thajaribi mahak adu yaiphabini!”
και μακαρια η πιστευσασα οτι εσται τελειωσις τοις λελαλημενοις αυτη παρα κυριου
46 Maduda Maryna hairak-i, “Eigi thawaina Mapu Ibungobu thagatchei,
και ειπεν μαριαμ μεγαλυνει η ψυχη μου τον κυριον
47 Eigi thawaina eigi Kanbiba Mapu, Tengban Mapuda haraojei,
και ηγαλλιασεν το πνευμα μου επι τω θεω τω σωτηρι μου
48 Maramdi mahakna tollabi manainupi eihakpu ningsingbire! Houjiktagi houduna miron khudingna kougani eibu yaiphabi;
οτι επεβλεψεν επι την ταπεινωσιν της δουλης αυτου ιδου γαρ απο του νυν μακαριουσιν με πασαι αι γενεαι
49 Maramdi toubire Pangallaba mahakna, eigidamak achouba thabak kaya. Ibungo mahakki minglendi asengbani;
οτι εποιησεν μοι μεγαλεια ο δυνατος και αγιον το ονομα αυτου
50 Mahakpu kina chatchabasingda, utpi mahakna chanbiba; miron miron khudingda.
και το ελεος αυτου εις γενεας γενεων τοις φοβουμενοις αυτον
51 Toubire mahakki pambomna, matik leiba thabak kaya; aduga chaikhaire mahakna, mathamoida napal touba misingbu.
εποιησεν κρατος εν βραχιονι αυτου διεσκορπισεν υπερηφανους διανοια καρδιας αυτων
52 Chingthakhi mahakna matik leiba ningthousingbu makhoigi ningthou phambaldagi, aduga thanggatpikhi mahakna nollukpasingbu.
καθειλεν δυναστας απο θρονων και υψωσεν ταπεινους
53 Thalhanbikhi mahakna aram-khourangbasingbu aphabana, adubu thakhi inakhunbasingbu khut hangna.
πεινωντας ενεπλησεν αγαθων και πλουτουντας εξαπεστειλεν κενους
54 Ngakkhi mahakna sakkhiba washaktu, eikhoigi ipa-ipusingda, aduga lakkhi pangbinaba mahakki manai Israel-bu.
αντελαβετο ισραηλ παιδος αυτου μνησθηναι ελεους
55 Ningsingbikhi mahakna, matam pumnamakta chanbiba utpigani haibadu, Abraham amadi mahakki charon suronsingda!” (aiōn g165)
καθως ελαλησεν προς τους πατερας ημων τω αβρααμ και τω σπερματι αυτου εις τον αιωνα (aiōn g165)
56 Adudagi Mary-na tha ahummuk Elizabeth-ka leiminnaramlaga mayumda hankhirammi.
εμεινεν δε μαριαμ συν αυτη ωσει μηνας τρεις και υπεστρεψεν εις τον οικον αυτης
57 Elizabeth-ki angang unabagi matam oiraklabada, mahakna machanupa ama pokkhi.
τη δε ελισαβετ επλησθη ο χρονος του τεκειν αυτην και εγεννησεν υιον
58 Aduga mahakki keirol-leikaisingna amadi mari-matasingna Mapu Ibungona mahakpu kayada chanbibage haibadu tare amasung makhoi pumnamakna mahakka loinana haraominare.
και ηκουσαν οι περιοικοι και οι συγγενεις αυτης οτι εμεγαλυνεν κυριος το ελεος αυτου μετ αυτης και συνεχαιρον αυτη
59 Angang aduna numit nipanni subada makhoina mahakpu un kakpa lakle, amasung makhoina angang adubu mapagi maming louduna Zechariah thonnaba tourammi.
και εγενετο εν τη ογδοη ημερα ηλθον περιτεμειν το παιδιον και εκαλουν αυτο επι τω ονοματι του πατρος αυτου ζαχαχαριαν
60 Adubu Elizabeth-na makhoida haikhi, “Natte, mahakki maming John haina thongadabani.”
και αποκριθεισα η μητηρ αυτου ειπεν ουχι αλλα κληθησεται ιωαννης
61 Maduda makhoina mangonda hairak-i, “Nakhoigi sagei natei marakta ming adu kouba mi amatasu yaode.”
και ειπον προς αυτην οτι ουδεις εστιν εν τη συγγενεια σου ος καλειται τω ονοματι τουτω
62 Adudagi makhoina angang adugi mapa Zechariah-da ingit touduna, mahakna angang adugi maming kari thonba pambage haiduna hanglammi.
ενενευον δε τω πατρι αυτου το τι αν θελοι καλεισθαι αυτον
63 Maduda mahakna mangonda inanaba korbak ama pinaba hairammi, aduga maduda mahakna “Mahakki maming John kou-i” haina ire. Maduda makhoi pumnamak pumngak ngakle.
και αιτησας πινακιδιον εγραψεν λεγων ιωαννης εστιν το ονομα αυτου και εθαυμασαν παντες
64 Khudak adumaktada Zechariah amuk hanna wa ngangba ngamle aduga mahakna Tengban Mapubu thagatchaba houre.
ανεωχθη δε το στομα αυτου παραχρημα και η γλωσσα αυτου και ελαλει ευλογων τον θεον
65 Aduga thokkhibasing asina maram oiduna mahakki keirol-leikai pumnamak akibana thallammi, amasung thoudok pumnamak asigi paona Judah-gi chinggi lamdam adu sinba thungna sandokkhirammi.
και εγενετο επι παντας φοβος τους περιοικουντας αυτους και εν ολη τη ορεινη της ιουδαιας διελαλειτο παντα τα ρηματα ταυτα
66 Amasung pao adu taba mi khudingmakna, madugi maramda wakhal touraduna hanglak-i, “Angang asina kari oirakkadaba?” Maramdi Mapu Ibungogi pangalna mahakki mathakta lei haiba makhoina khanglammi.
και εθεντο παντες οι ακουσαντες εν τη καρδια αυτων λεγοντες τι αρα το παιδιον τουτο εσται και χειρ κυριου ην μετ αυτου
67 Amasung John-gi mapa Zechariah Thawai Asengbana thallammi aduga mahakna Tengban Mapugi wa phongdoktuna hairak-i:
και ζαχαριας ο πατηρ αυτου επλησθη πνευματος αγιου και προεφητευσεν λεγων
68 “Eikhoina Israel-gi Tengban Mapu, Mapu Ibungobu thagatlasi! Mahakna mahakki misingbu pangbinaba lakle amasung makhoibu handokpire!
ευλογητος κυριος ο θεος του ισραηλ οτι επεσκεψατο και εποιησεν λυτρωσιν τω λαω αυτου
69 Mahakna mahakki manai David-ki charon surondagi, Pinabire eikhoigidamak matik leiba Kanbiba Mapu ama.
και ηγειρεν κερας σωτηριας ημιν εν τω οικω δαυιδ του παιδος αυτου
70 Mahakna mamangngeida mahakki wa phongdokpiba asengba maichousingi mapanna washakpikhi, (aiōn g165)
καθως ελαλησεν δια στοματος των αγιων των απ αιωνος προφητων αυτου (aiōn g165)
71 Kanbigani haina Mahakna, eikhoibu eikhoigi yeknabasingdagi, amadi eikhoibu yengthiba pumnamakki makhuttagi.
σωτηριαν εξ εχθρων ημων και εκ χειρος παντων των μισουντων ημας
72 Haibikhi mahakna eikhoigi ipa ipusingda, chanbiba utpigani haina, aduga mahakki asengba warepnaba adu mahakna ningsingbikhi.
ποιησαι ελεος μετα των πατερων ημων και μνησθηναι διαθηκης αγιας αυτου
73 Wasakpikhi mahakna Ipa Abraham-da,
ορκον ον ωμοσεν προς αβρααμ τον πατερα ημων του δουναι ημιν
74 Kanbigani haina Mahakna eikhoibu yeknabasingi makhuttagi aduga ngamhanbigani haina eikhoibu akiba leitana mahakpu thouganjaba,
αφοβως εκ χειρος των εχθρων ημων ρυσθεντας λατρευειν αυτω
75 Punsi chuppa eikhoina Mahakki mangda asengba amadi achumba chatpa oinaba.
εν οσιοτητι και δικαιοσυνη ενωπιον αυτου πασας τας ημερας της ζωης ημων
76 Aduga, eigi ichanupa, nahakpu wangthoiraba Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou haina kougani; Ibungogi lambi thourang tounaba, Chatkani nahakna Ibungogi mang thaduna.
και συ παιδιον προφητης υψιστου κληθηση προπορευση γαρ προ προσωπου κυριου ετοιμασαι οδους αυτου
77 Ibungogi misingda hainanaba, makhoigi papsingdu kokpibagi mapanna, Makhoibu kanbigani haina.
του δουναι γνωσιν σωτηριας τω λαω αυτου εν αφεσει αμαρτιων αυτων
78 Maramdi eikhoigi Tengban Mapudi chanbiheibani amadi nungsiheibani. Thok-hanbigani Mahakna, aran-khubamgi langlaba ayukki korou mangal adu eikhoida.
δια σπλαγχνα ελεους θεου ημων εν οις επεσκεψατο ημας ανατολη εξ υψους
79 Ngalhannanaba korouthaktagi, asibagi mamlaba mamida leiriba pumnamakki mathakta. Chingbinanaba eikhoigi khongthangbu, ingthabagi lambida.”
επιφαναι τοις εν σκοτει και σκια θανατου καθημενοις του κατευθυναι τους ποδας ημων εις οδον ειρηνης
80 Adudagi angang adu hakchang amadi thawaida chaokhatlaklammi. Aduga mahakna masabu Israel-gi miyamda phongdoktringeigi matam adu phaoba lamjao lamhangda leirammi.
το δε παιδιον ηυξανεν και εκραταιουτο πνευματι και ην εν ταις ερημοις εως ημερας αναδειξεως αυτου προς τον ισραηλ
