Engero 14

1 Omukazi ow’amagezi yeezimbira ennyumba ye, naye omusirusiru eyiye agyemenyera n’emikono gye.

Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.

2 Omuntu atambulira mu bugolokofu atya Mukama, naye ow’amakubo amakyamu anyooma Mukama.

Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.

3 Ebigambo by’omusirusiru bye bimuviirako okukubwa, naye eby’abatuukirivu binaabakuumanga.

W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.

4 Awataba nte nnume ezirima ebyagi biba bikalu, naye emmere ennyingi eva mu maanyi gaazo.

Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.

5 Omujulizi ow’amazima talimba, naye ow’obulimba ayogera bya bulimba.

Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.

6 Omukudaazi anoonya amagezi n’atagalaba, naye okumanya kwanguyira omuntu ategeera.

Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.

7 Teweeretereza muntu musirusiru, kubanga tewali by’amagezi biva mu kamwa ke.

Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.

8 Omutegeevu mugezi kubanga afaayo okutegeera by’akola, naye atalina magezi musirusiru kubanga yeerimba nti amanyi.

Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.

9 Abasirusiru banyooma okugololwa nga bakoze ensobi, naye abalongoofu baagala emirembe.

Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.

10 Buli mutima gumanya okulumwa kwagwo, tewali ayinza kugusanyukirako.

Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.

11 Ennyumba y’abakozi b’ebibi erizikirizibwa, naye eweema y’abatuukirivu erikulaakulana.

Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.

12 Waliwo ekkubo erirabika nga ttuufu eri omuntu, naye ng’enkomerero yaalyo kufa.

Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.

13 Enseko zandibaawo naye ng’omutima gujjudde ennaku, era n’enkomerero y’essanyu eyinza okufuuka obuyinike.

Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.

14 Omuntu atalina kukkiriza alisasulwa empeera emusaanira olw’ebikolwa bye, n’omuntu omulungi naye alisasulwa eyiye.

Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.

15 Ow’amagezi amatono amala gakkiriza buli kigambo ky’awulira, naye omuntu omutegeevu yeegendereza amakubo ge.

Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.

16 Omuntu ow’amagezi atya Mukama n’aleka okukola ebibi, naye omusirusiru yeepankapanka era teyeegendereza.

Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.

17 Omuntu asunguwala amangu akola eby’obusirusiru, n’omukalabakalaba akyayibwa.

[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.

18 Abatalina magezi basikira butaliimu, naye abategeevu batikkirwa engule ey’okumanya.

Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.

19 Abakozi b’ebibi balivuunamira abatuukirivu, n’aboonoonyi ne bavuunama mu miryango gy’abatuukirivu.

Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.

20 Omwavu alagajjalirwa abantu nga ne muliraanwa we omutwaliddemu, naye abagagga baba n’emikwano mingi.

Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.

21 Anyooma muliraanwa we akola kibi, naye alina omukisa oyo asaasira abaavu.

Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.

22 Abateekateeka okukola ebibi, tebawaba? Naye okwagala n’amazima binaabeeranga n’abo abateesa okukola obulungi.

Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.

23 Buli mulimu ogukolebwa n’amaanyi gubaako amagoba, naye okwogera obwogezi kireeta bwavu bwokka.

Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.

24 Abagezi bafuna engule ey’obugagga, naye obusirusiru bw’abatalina magezi buzaala busirusiru.

Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.

25 Omujulizi ow’amazima awonya obulamu bw’abantu, naye omujulizi ow’obulimba aba mulimba.

Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.

26 Atya Mukama alina ekiddukiro eky’amaanyi, era n’abaana be balibeera n’obuddukiro.

W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.

27 Okutya Mukama ye nsulo y’obulamu, kuleetera omuntu okwewala emitego gy’okufa.

Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

28 Ekitiibwa kya kabaka kiri mu kuba n’abantu bangi, naye omukulembeze ataba n’abantu abeera mu kabi.

Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.

29 Omuntu omugumiikiriza aba n’okutegeera kungi, naye oyo asunguwala amangu ayolesa obusirusiru.

Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.

30 Omutima ogulina emirembe guwangaaza omuntu, naye obuggya buvunza amagumba ge.

Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.

31 Omuntu atulugunya abaavu anyooma oyo eyabatonda, naye buli abakwatirwa ekisa, agulumiza Katonda.

Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.

32 Akacwano bwe kajja, omukozi w’ebibi agwa, naye omutuukirivu ne mu kufa aba n’obuddukiro.

Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.

33 Amagezi gabeera mu mutima gw’omuntu alina okutegeera, era yeeyoleka ne mu basirusiru.

Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.

34 Obutuukirivu buzimba eggwanga, naye ekibi kiswaza abantu ab’engeri zonna.

Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.

35 Kabaka asanyukira omuddu akola eby’amagezi, naye obusungu bwa kabaka bunaabuubuukiranga ku oyo akola ebiswaza.

Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.