Proverbiorum 23
1 quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te
26 praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
