Proverbiorum 22

1 melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona

Ang maayong ngalan pagapilion labi pa sa dagkong mga bahandi ug ang kaluoy mas maayo pa kay sa plata ug bulawan.

2 dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus

Ang adunahan ug kabos nga mga tawo managsama lamang sa niini nga paagi— si Yahweh ang nagbuhat kanilang tanan.

3 callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno

Ang mabinantayon nga tawo makakita sa kasamok ug magatago sa iyang kaugalingon, apan ang walay pagtagad mopadayon ug mag-antos tungod niini.

4 finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita

Ang ganti sa pagkamapainubsanon ug pagkamahadlokon kang Yahweh mao ang mga bahandi, dungog, ug kinabuhi.

5 arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis

Mga tunok ug mga lit-ag ang naglaray sa agianan sa masinupakon; si bisan kinsa nga nagbantay sa iyang kinabuhi mapahilayo gikan kanila.

6 proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea

Tudloi ang bata sa dalan nga angay niyang pagaadtoan ug sa dihang matigulang na siya dili siya motalikod gikan niana nga pagpanudlo.

7 dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis

Ang adunahan nga mga tawo modumala ibabaw sa mga kabos nga mga tawo ug siya nga nangutang ulipon sa usa nga nagapautang.

8 qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur

Siya nga nagpugas sa dili matarong magaani ug kasamok ug ang iyang sungkod sa kapungot mahanaw.

9 qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi

Siya nga adunay mata sa pagkamahinatagon pagapanalanginan, kay gipakigbahin niya ang iyang tinapay ngadto sa mga kabos.

10 eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae

Papahawaa ang mga matamayon, ug pagulaa ang samokan; ug mohunong ang mga panaglalis ug mga pagtamay.

11 qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem

Siya nga nahigugma sa putli nga kasingkasing ug kansang mga pagpanulti malumo, mahimo niyang higala ang hari.

12 oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui

Ang mga mata ni Yahweh kanunay nga nagabantay sa kahibalo, apan isalikway niya ang mga pulong sa mabudhion.

13 dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum

Ang tawong tapolan moingon, “Adunay liyon sa dalan! Pagapatyon ako diha sa hawan nga mga dapit.”

14 fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam

Ang baba sa babaye nga mananapaw usa ka lalom nga bung-aw; mosilaob ang kasuko ni Yahweh batok sa tawo nga mahulog niini.

15 stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam

Nabugkos ang mga binuang diha sa kasingkasing sa bata, apan ang bunal sa pagpanton magapahawa niini palayo.

16 qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit

Siya nga namintaha sa mga kabos nga mga tawo aron madugangan ang iyang bahandi, o paghatag ngadto sa mga adunahan nga tawo, mosangko ngadto sa kawalad-on.

17 inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam

Ipapaminaw ang imong dalunggan ug patalinghogi ang mga pulong sa maalamon ug gamita ang imong kasingkasing sa akong kahibalo,

18 quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis

kay makaayo kanimo kung ampingan mo kini diha sa imong kinasuloran, kung kining tanan andam na diha sa imong mga ngabil.

19 ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie

Aron nga ang imong pagsalig maanaa kang Yahweh, gitudlo ko kini kanimo karong adlawa— bisan kanimo.

20 ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia

Wala ba diay ako makasulat alang kanimo ug 30 ka mga panultihong pagpanudlo ug kahibalo,

21 ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te

aron sa pagtudlo kanimo sa kamatuoran niining kasaligan nga mga pulong, aron makahatag ka ug kasaligan nga mga tubag niadtong nagpadala kanimo?

22 non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta

Ayaw kawati ang kabos tungod kay kabos siya, o yatakan ang mga nagkinahanglan nga anaa sa ganghaan,

23 quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius

kay labanan ni Yahweh ang ilang kahimtang, ug kawatan niya sa kinabuhi kadtong nagakawat kanila.

24 noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso

Ayaw pagpakighigala sa tawo nga gidumalahan sa kasuko ug kinahanglan nga dili ka mouban sa tawo nga maligutguton,

25 ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae

o tingali ug makakat-on ka sa iyang mga paagi ug motukob ka sa paon alang sa imong kalag.

26 noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis

Ayaw paisip nga usa niadtong mohapak sa mga kamot, nga nagapasalig sa utang.

27 si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo

Kung makulang ka sa pagbayad, unsa man ang makapahunong sa usa ka tawo sa pagkuha sa higdaanan nga imong gihigdaan?

28 ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui

Ayaw ibalhin ang karaan nga utlanang bato nga gipahimutang sa imong mga amahan.

29 vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles

Nakakita ka ba ug usa ka tawo nga hanas sa iyang trabaho? Mobarog siya atubangan sa mga hari; dili siya mobarog atubangan sa mga yano lamang nga mga tawo.