Proverbiorum 29

1 Viro, qui corripientem dura cervice contemnit, repentinus ei superveniet interitus: et eum sanitas non sequetur.

Người cứng lòng cứng cổ trước lời răn dạy sẽ suy sụp thình lình không phương chữa chạy.

2 In multiplicatione iustorum laetabitur vulgus: cum impii sumpserint principatum, gemet populus.

Người liêm chính cai trị, dân chúng hân hoan. Nhưng người ác nắm quyền, dân chúng lầm than.

3 Vir, qui amat sapientiam, laetificat patrem suum: qui autem nutrit scorta, perdet substantiam.

Con khôn ngoan khiến cha vui lòng, người nuôi gái điếm phá hoại gia phong.

4 Rex iustus erigit terram, vir avarus destruet eam.

Vua công minh, nước cường thịnh, vua tham nhũng, nước mạt vận.

5 Homo, qui blandis, fictisque sermonibus loquitur amico suo, rete expandit gressibus eius.

Ai nịnh bợ hàng xóm láng giềng, là giăng lưới dưới chân.

6 Peccantem virum iniquum involvet laqueus: et iustus laudabit atque gaudebit.

Người ác bị tội mình sập bẫy, nhưng người ngay ca hát vui mừng.

7 Novit iustus causam pauperum: impius ignorat scientiam.

Người ngay tôn trọng quyền lợi của người nghèo khó; còn người ác chẳng biết đến quyền lợi đó.

8 Homines pestilentes dissipant civitatem: sapientes vero avertunt furorem.

Người kiêu cường khua mép làm cả thành náo động xôn xao, người khôn ngoan làm lắng dịu cơn thịnh nộ cuồng bạo.

9 Vir sapiens, si cum stulto contenderit, sive irascatur, sive rideat, non inveniet requiem.

Người khôn chẳng cần tranh luận với kẻ dại dột, vì nó sẽ nổi giận, hoặc cười ngạo nghễ không thôi.

10 Viri sanguinum oderunt simplicem: iusti autem quaerunt animam eius.

Người trọn vẹn bị bọn khát máu ghen ghét, nhưng được người công chính quý chuộng.

11 Totum spiritum suum profert stultus: sapiens differt, et reservat in posterum.

Người dại để cơn giận mình bùng nổ, nhưng người khôn chế ngự nó.

12 Princeps, qui libenter audit verba mendacii, omnes ministros habet impios.

Nếu vua nghe lời giả dối, dối gạt, bầy tôi người chỉ là phường gian ác.

13 Pauper, et creditor obviaverunt sibi: utriusque illuminator est Dominus.

Người nghèo và người giàu đều giống nhau ở điểm này: Chúa Hằng Hữu cho ánh sáng để thấy.

14 Rex, qui iudicat in veritate pauperes, thronus eius in aeternum firmabitur.

Vua nào xử công minh cho người nghèo nàn, sẽ được tồn tại với năm tháng.

15 Virga atque correptio tribuit sapientiam: puer autem, qui dimittitur voluntati suae, confundit matrem suam.

Giáo huấn, đòn vọt rèn luyện trẻ thơ, đứa trẻ phóng túng làm nhục mẹ nó.

16 In multiplicatione impiorum multiplicabuntur scelera: et iusti ruinas eorum videbunt.

Số người ác càng nhiều, tội phạm càng gia tăng, nhưng người công chính sẽ chứng kiến cảnh chúng suy tàn.

17 Erudi filium tuum, et refrigerabit te, et dabit delicias animae tuae.

Muốn hưởng hạnh phước và tâm hồn được an tịnh, hãy sửa phạt con mình.

18 Cum prophetia defecerit, dissipabitur populus: qui vero custodit legem, beatus est.

Nước nào không được Chúa hướng dẫn sẽ bị xáo trộn. Quốc gia nào theo luật lệ Chúa, hạnh phước trường tồn.

19 Servus verbis non potest erudiri: quia quod dicis intelligit, et respondere contemnit.

Lời nói suông không đủ điều khiển người giúp việc, vì dù hiểu biết, chưa chắc họ đã lưu tâm.

20 Vidisti hominem velocem ad loquendum? stultitia magis speranda est, quam illius correptio.

Con có thấy người nói quá hấp tấp? Người ngu đần còn khá hơn người nói hấp tấp.

21 Qui delicate a pueritia nutrit servum suum, postea sentiet eum contumacem.

Nếu nuông chiều người giúp việc từ thuở bé, lớn lên nó sẽ đòi được kể như người thừa kế.

22 Vir iracundus provocat rixas: et qui ad indignandum facilis est, erit ad peccandum proclivior.

Người dễ giận suốt ngày gây gổ; người nóng tính lầm lỗi liên miên.

23 Superbum sequitur humilitas: et humilem spiritu suscipiet gloria.

Tính kiêu căng đưa người xuống dốc, lòng khiêm tốn đem lại vinh dự.

24 Qui cum fure participat, odit animam suam: adiurantem audit, et non indicat.

Người đồng lõa với kẻ trộm, là gây hại cho bản thân. Dù đã thề trước tòa, mà ngậm miệng không tố giác,

25 Qui timet hominem, cito corruet: qui sperat in Domino, sublevabitur.

Lo sợ người phàm là một cạm bẫy, tin cậy Chúa sẽ được an toàn.

26 Multi requirunt faciem principis: et iudicium a Domino egreditur singulorum.

Muốn công lý, cầu xin Chúa Hằng Hữu, đừng mong tìm ân huệ của hoàng gia.

27 Abominantur iusti virum impium: et abominantur impii eos, qui in recta sunt via. Verbum custodiens filius, extra perditionem erit.

Người ngay ghét việc gian tà; người gian ghen ghét việc làm của người ngay.