Proverbiorum 27
1 Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.
Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
2 Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.
Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
3 Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.
Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
4 Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati spiritus ferre quis poterit?
Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
5 Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.
Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
6 Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis
Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
7 Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
8 Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.
Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
9 Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
10 Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuae. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.
Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
11 Stude sapientiae fili mi, et laetifica cor meum, ut possim exprobranti respondere sermonem.
Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
12 Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
13 Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.
Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
14 Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.
Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
15 Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:
Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
16 qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexterae suae evacuabit.
Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
17 Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.
Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
18 Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.
Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
19 Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
Mắt đầy tham vọng, chẳng bao giờ chán; âm ty nuốt người không hề thỏa mãn. (Sheol h7585)
21 Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.
Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
22 Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.
Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
23 Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:
Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
24 Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generatione et generationem.
vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
25 Aperta sunt prata, et apparuerunt herbae virentes, et collecta sunt foena de montibus.
Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
26 Agni ad vestimentum tuum: et hoedi, agri pretium.
thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
27 Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuae: et ad victum ancillis tuis.
Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
