< Lucam 12 >

1 Multis autem turbis concurrentibus, ita ut se invicem conculcarent, coepit dicere ad discipulos suos: Attendite a fermento Pharisaeorum, quod est hypocrisis.
En esto habiéndose juntado millares de gentes, de modo que unos a otros se hollaban, comenzó a decir a sus discípulos: Primeramente guardáos de la levadura de los Fariseos, que es hipocresía.
2 Nihil enim opertum est, quod non reveletur: neque absconditum, quod non sciatur.
Porque nada hay encubierto, que no haya de ser descubierto; ni oculto, que no haya de ser sabido.
3 Quoniam quae in tenebris dixistis, in lumine dicentur: et quod in aurem locuti estis in cubiculis, praedicabitur in tectis.
Por tanto las cosas que dijisteis en tinieblas, en luz serán oídas; y lo que hablasteis al oído en las cámaras, será pregonado desde los tejados.
4 Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his, qui occidunt corpus, et post haec non habent amplius quid faciant.
Mas os digo, amigos míos: No tengáis temor de los que matan el cuerpo, y después no tienen más que hagan;
5 Ostendam autem vobis quem timeatis: timete eum, qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam. ita dico vobis, hunc timete. (Geenna g1067)
Mas yo os enseñaré a quien temáis: Teméd a aquel que después que hubiere muerto, tiene potestad de echar en el infierno: de cierto os digo: A éste teméd. (Geenna g1067)
6 Nonne quinque passeres vaeneunt dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo?
¿No se venden cinco pajarillos por dos blancas, y ni uno de ellos está olvidado delante de Dios?
7 Sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere: multis passeribus pluris estis vos:
Y aun los cabellos de vuestra cabeza, todos están contados. No temáis pues: de más estima sois vosotros que muchos pajarillos.
8 Dico autem vobis: Omnis, quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram Angelis Dei:
Pero os digo que todo aquel que me confesare delante de los hombres, también el Hijo del hombre le confesará delante de los ángeles de Dios.
9 qui autem negaverit me coram hominibus, negabitur coram Angelis Dei.
Mas el que me negare delante de los hombres, será negado delante de los ángeles de Dios.
10 Et omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi: ei autem, qui in Spiritum sanctum blasphemaverit, non remittetur.
Y todo aquel que dice palabra contra el Hijo del hombre, le será perdonado; mas al que blasfemare contra el Espíritu Santo, no le será perdonado.
11 Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates, nolite soliciti esse qualiter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis.
Y cuando os trajeren a las sinagogas, y a los magistrados y potestades, no estéis solícitos como, o qué hayáis de responder, o qué hayáis de decir.
12 Spiritus enim sanctus docebit vos in ipsa hora quid oporteat vos dicere.
Porque el Espíritu Santo os enseñará en la misma hora lo que será menester decir.
13 Ait autem ei quidam de turba: Magister, dic fratri meo ut dividat mecum hereditatem.
Y le dijo uno de la compañía: Maestro, di a mi hermano que parta conmigo la herencia.
14 At ille dixit ei: Homo, quis me constituit iudicem, aut divisorem super vos?
Mas él le dijo: Hombre, ¿quién me puso por juez, o partidor sobre vosotros?
15 Dixitque ad illos: Videte, et cavete ab omni avaritia: quia non in abundantia cuiusquam vita eius est ex his quae possidet.
Y les dijo: Mirád, y guardáos de avaricia; porque la vida del hombre no consiste en la abundancia de los bienes que posee.
16 Dixit autem similitudinem ad illos, dicens: Hominis cuiusdam divitis uberes fructus ager attulit:
Y les dijo una parábola, diciendo: La heredad de un hombre rico había llevado muchos frutos;
17 et cogitabat intra se dicens: Quid faciam, quia non habeo quo congregem fructus meos?
Y él pensaba dentro de sí, diciendo: ¿Qué haré, que no tengo donde junte mis frutos?
18 Et dixit: Hoc faciam: Destruam horrea mea, et maiora faciam: et illuc congregabo omnia, quae nata sunt mihi, et bona mea,
Y dijo: Esto haré: derribaré mis alfolíes, y los edificaré mayores; y allí juntaré todos mis frutos y mis bienes;
19 et dicam animae meae: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce, comede, bibe, epulare.
Y diré a mi alma: Alma, muchos bienes tienes en depósito para muchos años: repósate, come, bebe, huélgate.
20 Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quae autem parasti, cuius erunt?
Y díjole Dios: ¡Insensato! esta noche vuelven a pedir tu alma; ¿y lo que has aparejado, cuyo será?
21 Sic est qui sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.
Así es el que hace para sí tesoro, y no es rico para con Dios.
22 Dixitque ad discipulos suos: Ideo dico vobis: Nolite soliciti esse animae vestrae quid manducetis: neque corpori quid induamini.
Y dijo a sus discípulos: Por tanto os digo: No estéis solícitos de vuestra vida, qué comeréis; ni del cuerpo, qué vestiréis.
23 Anima plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum.
La vida más es que la comida; y el cuerpo, que el vestido.
24 Considerate corvos quia non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis?
Considerád los cuervos, que ni siembran, ni siegan: que ni tienen almacén, ni alfolí; y Dios los alimenta. ¿Cuánto de más estima sois vosotros que las aves?
25 Quis autem vestrum cogitando potest adiicere ad staturam suam cubitum unum?
¿Quién de vosotros podrá con su solicitud añadir a su estatura un codo?
26 Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de ceteris soliciti estis?
Pues si no podéis aun lo que es menos, ¿para qué estaréis solícitos de lo de más?
27 Considerate lilia quomodo crescunt: non laborant, neque nent: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis.
Considerád los lirios, como crecen: no labran, ni hilan; y os digo, que ni Salomón con toda su gloria se vistió como uno de ellos.
28 Si autem foenum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit: quanto magis vos pusillae fidei?
Y si así viste Dios a la yerba, que hoy está en el campo, y mañana es echada en el horno, ¿cuánto más a vosotros, hombres de poca fe?
29 Et vos nolite quaerere quid manducetis, aut quid bibatis: et nolite in sublime tolli:
Vosotros, pues, no procuréis qué hayáis de comer, o qué hayáis de beber, y no seáis de ánimo dudoso;
30 haec enim omnia gentes mundi quaerunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis.
Porque todas estas cosas las gentes del mundo las buscan; que vuestro Padre sabe que habéis menester estas cosas.
31 Verumtamen quaerite primum regnum Dei, et iustitiam eius: et haec omnia adiicientur vobis.
Mas procurád el reino de Dios, y todas estas cosas os serán añadidas.
32 Nolite timere pusillus grex, quia complacuit patri vestro dare vobis regnum.
No temáis, oh manada pequeña, porque al Padre ha placido daros el reino.
33 Vendite quae possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt, thesaurum non deficientem in caelis: quo fur non appropriat, neque tinea corrumpit.
Vendéd lo que poseéis, y dad limosna: hacéos bolsas que no se envejecen, tesoro en los cielos que nunca falte: donde ladrón no llega, ni polilla corrompe.
34 Ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.
Porque donde está vuestro tesoro, allí también estará vuestro corazón.
35 Sint lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes in manibus vestris,
Estén ceñidos vuestros lomos, y vuestras luces encendidas;
36 et vos similes hominibus expectantibus dominum suum quando revertatur a nuptiis: ut, cum venerit, et pulsaverit, confestim aperiant ei.
Y vosotros, semejantes a hombres que esperan cuando su señor ha de volver de las bodas; para que cuando viniere y tocare, luego le abran.
37 Beati servi illi, quos cum venerit dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod praecinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis.
Bienaventurados aquellos siervos, los cuales, cuando el señor viniere, hallare velando: de cierto os digo, que él se ceñirá, y hará que se sienten a la mesa, y saliendo les servirá.
38 Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi.
Y aunque venga a la segunda vela, y aunque venga a la tercera vela, y los hallare así, bienaventurados son los tales siervos.
39 Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam.
Esto empero sabéd, que si supiese el padre de familias a qué hora había de venir el ladrón, velaría ciertamente, y no dejaría minar su casa.
40 Et vos estote parati: quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet.
Vosotros, pues, también estád apercibidos; porque a la hora que no pensáis, el Hijo del hombre vendrá.
41 Ait autem et Petrus: Domine, ad nos dicis hanc parabolam: an et ad omnes?
Entonces Pedro le dijo: Señor, ¿dices esta parábola a nosotros, o también a todos?
42 Dixit autem Dominus: Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens, quem constituit Dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?
Y dijo el Señor: ¿Quién es el mayordomo fiel y prudente, al cual el señor pondrá sobre su familia, para que en tiempo les dé su ración?
43 Beatus ille servus, quem cum venerit dominus, invenerit ita facientem.
Bienaventurado aquel siervo, al cual, cuando el señor viniere, hallare haciendo así.
44 Vere dico vobis, quoniam supra omnia, quae possidet, constituet illum.
En verdad os digo, que él le pondrá sobre todos sus bienes.
45 Quod si dixerit servus ille in corde suo: Moram facit dominus meus venire: et coeperit percutere servos, et ancillas, et edere, et bibere, et inebriari:
Mas si el tal siervo dijere en su corazón: Mi señor se tarda de venir, y comenzare a herir los siervos y las criadas, y a comer, y a beber, y a borrachear,
46 veniet dominus servi illius in die, qua non sperat, et hora, qua nescit, et dividet eum, partemque eius cum infidelibus ponet.
Vendrá el señor de aquel siervo el día que él no espera, y a la hora que él no sabe; y le apartará, y pondrá su suerte con los infieles.
47 Ille autem servus, qui cognovit voluntatem domini sui, et non se praeparavit, et non facit secundum voluntatem eius, vapulabit multis:
Porque el siervo que entendió la voluntad de su señor, y no se apercibió, ni hizo conforme a su voluntad, será azotado mucho.
48 qui autem non cognovit, et fecit digna, plagis vapulabit paucis. Omni autem, cui multum datum est, multum quaeretur ab eo: et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.
Mas el que no entendió, e hizo por qué ser azotado, será azotado poco, porque a cualquiera que fue dado mucho, mucho será vuelto a demandar de él; y al que encomendaron mucho, más será de él pedido.
49 Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur?
Fuego vine a meter en la tierra, ¿y qué quiero, si ya está encendido?
50 Baptismo autem habeo baptizari: et quomodo coarctor usquedum perficiatur?
Empero, de bautismo me es necesario ser bautizado, ¡y cómo me angustio hasta que sea cumplido!
51 Putatis quia pacem veni dare in terram? Non, dico vobis, sed separationem:
¿Pensáis que he venido a la tierra a dar paz? No, os digo; mas disensión.
52 erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres
Porque estarán de aquí adelante cinco en una casa divididos, tres contra dos, y dos contra tres.
53 dividentur: pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.
El padre estará dividido contra el hijo, y el hijo contra el padre: la madre contra la hija, y la hija contra la madre: la suegra contra su nuera, y la nuera contra su suegra.
54 Dicebat autem et ad turbas: Cum videritis nubem orientem ab occasu, statim dicitis: Nimbus venit: et ita fit.
Y decía también al pueblo: Cuando veis la nube que sale del poniente, luego decís: Agua viene; y es así.
55 Et cum austrum flantem, dicitis: Quia aestus erit: et fit.
Y cuando sopla el austro, decís: Habrá calor; y lo hay.
56 Hypocritae faciem caeli, et terrae nostis probare: hoc autem tempus quomodo non probatis?
¡Hipócritas! Sabéis examinar la faz del cielo y de la tierra, ¿y este tiempo, como no lo examináis?
57 Quid autem et a vobis ipsis non iudicatis quod iustum est?
¿Mas por qué aun de vosotros mismos no juzgáis lo que es justo?
58 Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari ab illo, ne forte trahat te ad iudicem, et iudex tradat te exactori, et exactor mittat te in carcerem.
Pues cuando vas al magistrado con tu adversario, procura en el camino de librarte de él, porque no te traiga al juez, y el juez te entregue al alguacil, y el alguacil te meta en la cárcel.
59 Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum minutum reddas.
Te digo que no saldrás de allá hasta que hayas pagado hasta el postrer cornado.

< Lucam 12 >