Actuum Apostolorum 7
1 Dixit autem princeps sacerdotum: Si haec ita se haberent?
Utekhen'chi umbaha akhachova imbombo in'chin'cha leli”?
2 Qui ait: Viri fratres, et patres audite: Deus gloriae apparuit patri nostro Abrahae cum esset in Mesopotamia, prius quam moraretur in Charan.
U Sitefano akhan'chova akhata, “Valukolo lwango numwe va baba vango, mumulehen'che une: Unguluve va vudwadwa an'gulume ubaba vito u Abrahamu walipa Masopotamia, vabadu satamile khu Halani,'
3 et dixit ad illum: Exi de terra tua, et de cognatione tua, et veni in terram, quam monstravero tibi.
uhege mukilunga kyakho navalukololo ulutage khukhilunga eikhi ya khiva mkhokhovonesya'.
4 Tunc exiit de terra Chaldaeorum, et habitavit in Charan. Et inde, postquam mortuus est pater eius, transtulit illum in terram istam, in qua nunc vos habitatis.
Puu akhahege mukilunga kya Ukaludayo alukhutama khu Halani, ukhuhuma apo, ubaba va mwene vu afuile, Unguluve akhandeta mukhilunga eikhii eikhi vitama lino.
5 Et non dedit illi hereditatem in ea, nec passum pedis: sed repromisit dare illi eam in possessionem, et semini eius post ipsum, cum non haberet filium.
Sakhampa khinu nduvu hale wa mwene, sapale nei nafasi ei ya khuvikha amalunde. Pakhuva uAbrahamu avuliwee vubadu sapatile umwana ukhuta ipata ikhulunga ukhuva vahale wa mwene na vana va mwene.
6 Locutus est autem ei Deus: Quia erit semen tuum accola in terra aliena, et servituti eos subiicient, et male tractabunt eos annis quadringentis:
Unguluve akhan'chova nave akhata avaholiwa va mwene vakhali vatamaga eikhulunga kya vageni, nukhuta avaholiwa va ukhu vikhu vavikha ukhuva vatumwa nukhuvavombela fivi usikhe gwa miakha ei mia nne.
7 et gentem cui servierint, iudicabo ego, dixit Dominus. et post haec exibunt, et servient mihi in loco isto.
Nu Nguluve akhata nihega ikhilunga eikhi yakhuva khikhuvavikha vatumwa, pakhuva vihega nukhuiei saya uluvalu ulu.'
8 Et dedit illi testamentum circumcisionis: et sic genuit Isaac, et circumcidit eum die octavo: et Isaac, et Iacob: et Iacob, duodecim Patriarchas.
Puu akhampa uAbrahamu ulwidehano nukhukeketa, uAbrahamu akhava baba va Esikaka akha nkenketa ei lichuva lya nane; u Esikaka akhava baba va Yakovo, nu Yakovo akhava baba va vakukhu vito khechigo na vavili.
9 Et Patriarchae aemulantes, Ioseph vendiderunt in Aegyptum. et erat Deus cum eo:
Avakukhu yetu vakhamboneha uwifu uYusufu vakhagucha khu Misili, nu Nguluve akhava paninee nave,
10 et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius: et dedit ei gratiam, et sapientiam in conspectu Pharaonis regis Aegypti, et constituit eum praepositum super Aegyptum, et super omnem domum suam.
akhanpokha pa tabu(sida) ya mwene akhampa nuluhala pamiho ga Falao unbaha vakhu Misili. U Falao akhambekha akhava imbaha vava Misili nei nyumba ya mwene yoni.
11 Venit autem fames in universam Aegyptum, et Chanaan, et tribulatio magna: et non inveniebant cibos patres nostri.
Pu khukhava nee njala ei mbaha nee tabu ei mbaha khu Misili na khu Kanani, nava baba veto savakhapata ukyakhulwa.
12 Cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto: misit patres nostros primum:
Pu uYakobo vuapulikhe ukhuta khuli kyakhulwa khu Misili, akhavasuha ava baba veto ututan'chi.
13 et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis, et manifestatum est Pharaoni genus eius.
Ulwavile uYusufu akhivonesya khuva lukololwe eikhivumbukho kya Yusufu khikhamanyikha khwa Falao.
14 Mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum, et omnem cognationem suam in animabus septuagintaquinque.
U Yusufu akhavasuha avalukololwe ukhuluta khukhumbula uYakobo ubaba yevo in'che khu Misili, paninie navalukololwe, ekhikalo kya mwene vale avanu sabini na vahano.
15 Et descendit Iacob in Aegyptum, et defunctus est ipse, et patres nostri.
U Yakobo akhikhe khu Misili; akhafya paninwe nava baba yeto.
16 Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem.
Vakhatoliwa khu Shekemu vakhasyiliwa mulipumba eilwu udada yavo uAbrahamu agulile nii hela n'cho khuhuma khuvana va Hamori ukhuu khu Shekemu.
17 Cum autem appropinquaret tempus promissionis, quam confessus erat Deus Abrahae, crevit populus, et multiplicatus est in Aegypto,
Pa khasikhiei akha Unguluve aedihine nu Abrahamu vu ahegelile pa vanu, valikhwongelela khu Misili,
18 quoadusque surrexit alius rex in Aegypto, qui non sciebat Ioseph.
usikhiei ugwa akhima undogon'chi uyunge khuu Misili, undogon'chi uvisa manyile uYusufu.
19 Hic circumveniens genus nostrum, afflixit patres nostros ut exponerent infantes suos ne vivificarentur.
Undogon'chi uyunge uywa akhavasiova avanu vito nukhuvavombela imbivi avadada yeto, nukhuvataga avana vavene avadebe valekhe ukhutama.
20 Eodem tempore natus est Moyses et fuit gratus Deo, qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui.
Khu sikhei ugwa uMose akhaholiwa; ale nonu pamiho ga Nguluve, akhaleliwa eimin'chi gedatu munyumba yadadaye.
21 Exposito autem illo, sustulit eum filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium.
Usikhei uguatagine ung'echa vakhwa Falao akhatola akhagega nduu mwana va mwene.
22 Et eruditus est Moyses omni sapientia Aegyptiorum, et erat potens in verbis, et in operibus suis.
U Mose akhamanyeisiwa amafundisyo goni aga khu Misili; vu alina makha na mamenyu ni mbombo.
23 Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor eius ut visitaret fratres suos filios Israel.
Vua fikhile eimiakha alubaini gakhamwin'chila amasage gakhu vagendele avalukololwe avanya Isilaeli.
24 Et cum vidisset quendam iniuriam patientem, vindicavit illum: et fecit ultionem ei, qui iniuriam sustinebat, percusso Aegyptio.
Vuambwene Umwisilaeli ivomba imbivi, uMose akhakolela eikhisa nukhuhomben'cha uvuvivi khwaula uviukhutova uva khu Misili:
25 Existimabat autem intelligere fratres, quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis: at illi non intellexerunt.
akhasaga ukhuta avalukololwe vikhuvumanya ukhuta Unguluve ukhuvapokha mukhivokho kya mwene, pakhuva savamanye.
26 Sequenti vero die apparuit illis litigantibus: et reconciliabat eos in pace, dicens: Viri, fratres estis, ut quid nocetis alterutrum?
Eilin'chuya eilikongile akhaluta khuvanya Isilaeli avavatovanaga akhagela ukhuva sayaniwa; akhan'chova,' Vahego, Umue mulilokolo; mbona mwilwa yumwe khwa yumwe?
27 Qui autem iniuriam faciebat proximo, repulit eum, dicens: Quis te constituit principem, et iudicem super nos?
Ula uvaakoseminche ula uvivale paninwe akhakulugila khuvutali, nukhun'chova, 'Veni akhuvikhile uvetavala nukhuva eing'igi veto?
28 numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri Aegyptium?
Uve winogwa ukhumbuda nduvu kha mbudile uMisili pamuhe?”
29 Fugit autem Moyses in verbo isto: et factus est advena in terra Madian, ubi generavit filios duos.
U Mose akhakimbila vuapulikhe in'cho; akhava eigeni mukhilunga kya Midiani, akhava baba va vana vavilei.
30 Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis Sina Angelus in igne flammae rubi.
Vug'isilile ei mikha ulubaini usuhwa va Nguluve akhambonekhela mulukongu lwa kyamba kya Sinai, mukhiei situ mugati gukhwakha umwoto.
31 Moyses autem videns, admiratus est visum. et accedente illo ut consideraret, facta est ad eum vox Domini, dicens:
Vu uMose alolile umwoto alikhunyomokha nukhukenyemukha khu khila ikhiei ikhukhivona, pu alikhuhegelela alole, eisavuti ya Nguluve eikhin'cha eikhan'chova,
32 Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Iacob. Tremefactus autem Moyses, non audebat considerare.
'Une nene Nguluve va baba vakho, Nguluve va Abrahamu, uIsakha, nu Yakobo'. U Mose alikhutetema nukhusita ukhulola.
33 Dixit autem illi Dominus: Solve calceamentum pedum tuorum: locus enim in quo stas, terra sancta est.
Unguluve akhambula akhata, 'Fula ifilato apa upuwimile pavalan'che.
34 Videns vidi afflictionem populi mei, qui est in Aegypto, et gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni, et mittam te in Aegyptum.
Nelolile eisida ya vanu vango khu Misili; Nipulikhe ukhulamwa khwa vene, numwe mkhilenei vapolikhe; lino win'che, nikhukhusuha uve khu Misili.'
35 Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes: Quis te constituit principem et iudicem? hunc Deus principem et redemptorem misit, cum manu Angeli, qui apparuit illi in rubo.
Uyu uMose uvaabelile ukhuta veni akhuvikhile uve imbaha nukhuva indamun'chi veto?' viuyu Unguluve ambikhile ukhuva imbaha nuvuvupoli. Unguluve akhasuha khukhivokho kya suhwa uviang'umile uMose pakhisitu.
36 Hic eduxit illos faciens prodigia, et signa in terra Aegypti, et in rubro mari, et in deserto annis quadraginta.
U Mose akhavalongon'cha ukhuhuma khu Misili vu avombile ifiswigo vya khuswiga khu Misili na munyanja ya Shamu, na katika jangwa mukhasikhikha miakha alubaini.
37 Hic est Moyses, qui dixit filiis Israel: Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam meipsum audietis.
U Mose viuyu avavuule avanu va Isilaeli ukhuta, 'Unguluve ukhuve mikhila undogon'chi uyonge ukhuhuma mukhivumbukho kyenyo, undongon'chi ndune'.
38 Hic est, qui fuit in Ecclesia in solitudine cum Angelo, qui loquebatur ei in monte Sina, et cum patribus nostris: qui accepit verba vitae dare nobis.
Uyu vei munu uviale pa khipuga nusuhwa mulukongu uvianchovile nave pa kyamba kya Sinai. Huyu ndiye mtu ambaye alikuwa na baba zetu, huyu ni mtu ambaye alipokea neno lililo hai na kutupatia sisi.
39 Cui noluerunt obedire patres nostri: sed repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum,
Uyu vi munu uvi ale na vababa vito vabelile ukhumwedikha; vakhakulugila khuvutali, munumbula n'cha vene vakhasyetukhila khu Misili.
40 dicentes ad Aaron: Fac nobis deos, qui praecedant nos: Moysi enim huic, qui eduxit nos de terra Aegypti, nescimus quid factum sit ei.
Pu usikhi ugwa vakhambula uHaluni.'ukhuta ututengenesehen'che ei minguluve egywa khutulongon'cha. U Mose, uviakhatulongon'chaga khu Misili, satumanyile n'chi n'chi mbwene.'
41 Et vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt hostiam simulachro, et laetabantur in operibus manuum suarum.
Vakhatengenesya eisenga isikhu in'cho puvakhahumya ne sadakha khuusenga iyo vakhahovoka pa mbombo n'cha mavokho gavene.
42 Convertit autem Deus, et tradidit eos servire militiae caeli, sicut scriptum est in Libro Prophetarum: Numquid victimas, aut hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto, domus Israel?
Unguluve akhapindula akhavapa inondwa n'cha khukhianya, nduvulisimbiwe mkhitabu kya vanyamalago, 'Ye Mungumehin'che une einekhelo ya senga einchimuhinjile ndukungu musikhi ugwa myakha ulubaini, munyumba ya Isilaeli?
43 Et suscepistis tabernaculum Moloch, et sidus Dei vestri Rempham, figuras, quas fecistis, adorare eas. Et transferam vos in Babylonem.
Mweidikhe munyumba ya kwaganila nu Moleki ni nondwe n'cha minguluve gwa refani, nifihwani ifi mutengenisye nukhuisaya khu fiene: nikhuvahilekha khuvutali saidi yakhu Babeli.'
44 Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut disposuit illis Deus, loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam, quam viderat.
Avababa yito vale ni nyumba yakhwaganila mundukungu, nduvu Unguluve avavulile avile an'chovile nu Mose, ukhuta akhale in'chega ndeikhihwani khila eikhi mukhakhiwene.
45 Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem Gentium, quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus David,
Eiye yu nyumba uvu avababa vagegiwe nu Yosua. Eiye yahumile usikhi ugu vaingile khutavala khuvanu vavo Unguluve avasweimile vubadu avadada yeito. Eye yale ewo mupakha akhasikhe kha Davudi,
46 qui invenit gratiam ante Deum, et petiit ut inveniret tabernaculum Deo Iacob.
uyu vii akhavile uluhusa khumiho ga Nguluve akhadova khwa Nguluve uva Yakovo.
47 Salomon autem aedificavit illi domum.
U Selemani akhan'chengela enyumba ya Nguluve.
48 Sed non excelsus in manufactis habitat, sicut per Prophetam dicit:
Pakhuva uvialikhukianya sitama inyumba n'chi van'chengile namavokho; eye vinduvu an'chovile unyamalago,
49 Caelum mihi sedes est: terra autem scabellum pedum meorum. Quam domum aedificabitis mihi, dicit Dominus? aut quis locus requietionis meae est?
Khukyanya khigoda kyango kya vutwa, ne khilunga luvafu lwa khukanya amalunde gango. Nyumba yilindakhikhii eiyakhiva mukhunjengela?, in'chova Ubaba: ndapi apa khugatalukha?
50 Nonne manus mea fecit haec omnia?
Mavokho gango agavombile ifi vyoni?'
51 Dura cervice, et incircumcisis cordibus, et auribus, vos semper Spiritui sancto resistitis, sicut Patres vestri, ita et vos.
Umwe mwei vanu mwiei vanya singo ng'afu umwei samnon'chiche inumbula nii mbulukhutu, kila misikhi mukhubela Umepo Umbalan'che,' mvomba nduvu vakha vombaga ava dada yenyo.
52 Quem Prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui praenunciabant de adventu Iusti, cuius vos nunc proditores, et homicidae fuistis:
Nyamalago veni uviava dada yenyo sivatesin'che? Vavabudile avanyamalago va badu sin'chile Umwene unya Leli,'na lino muvile vachova fivi nuvubudi khumwene,
53 qui accepistis legem in dispositione Angelorum, et non custodistis.
umwe mwei vanu umwei mupokhile indagilo in'chilagililwe nusuhwa samukhun'chibata.”
54 Audientes autem haec dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum.
Puu avavaha va balasa vuvapulikhe imbombo in'chi n'chiikhavahoma inumbula n'cha vene vakhagwegwedulila amino uSitefani.
55 Cum autem esset plenus Spiritu sancto, intendens in caelum, vidit gloriam Dei, et Iesum stantem a dextris virtutis Dei.
Pakhuva umwene adigile Umepo Umbalan'che alolile khukianya vunonu nukhuvuvona uvu dwadwa wa Nguluve,' nukhumbona uYesu eimile eikhivokho ei kyandwo eikya Nguluve.
56 Et ait: Ecce video caelos apertos, et filium hominis stantem a dextris Dei.
U Sitefani akhan'chova, “Niluwene uludeva ludindwikhe, nu Mwana va Nguluve eimile eikhivokho kyandwo kya Nguluve.”
57 Exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas, et impetum fecerunt unanimiter in eum.
Puu avavaha va ndagilo vakhaywega nukhudinda imbulukhutu vakhanyalila pupaninie,
58 Et eiicientes eum extra civitatem lapidabant: et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adolescentis, qui vocabatur Saulus.
vakhan'taga khunji nukhutova na mawe: navasaidi vakhafula eimienda gwa vene eigwa khunji vakhavikha pasi pamalonde ga Savuli.
59 Et lapidabant Stephanum invocantem, et dicentem: Domine Iesu suscipe spiritum meum.
Vuvitova na mawe khuva Sitefani, akhendelela ukhwiimwilanga Udaada nukhun'chova, “Uvii vi Yesu, upila ei numbula yango,”.
60 Positis autem genibus, clamavit voce magna, dicens: Domine ne statuas illis hoc peccatum. Et cum hoc dixisset, obdormivit in Domino.
Akhafugama nukhwilanga khu savuti eimbaha, “Baaba, usite ukhuvavalilei inongwa eiyee. “Vu an'chovile n'chi, akhafywa.
