Actuum Apostolorum 7
1 Dixit autem princeps sacerdotum: Si haec ita se haberent?
大祭司问到：“这些指控是真的吗？”
2 Qui ait: Viri fratres, et patres audite: Deus gloriae apparuit patri nostro Abrahae cum esset in Mesopotamia, prius quam moraretur in Charan.
司提芬说：“各位父老兄弟，听我说！我们的祖先亚伯拉罕当年还没有搬到哈兰时，曾住在美索不达米亚，荣耀的上帝就是在那个时候向他显现，
3 et dixit ad illum: Exi de terra tua, et de cognatione tua, et veni in terram, quam monstravero tibi.
对他说：‘你要离开你的国家和民众，到我指示你的地方去。’
4 Tunc exiit de terra Chaldaeorum, et habitavit in Charan. Et inde, postquam mortuus est pater eius, transtulit illum in terram istam, in qua nunc vos habitatis.
于是他离开迦勒底人的国家，搬到哈兰。他父亲去世后，上帝又叫他从那里迁到你们现在所住的地方。
5 Et non dedit illi hereditatem in ea, nec passum pedis: sed repromisit dare illi eam in possessionem, et semini eius post ipsum, cum non haberet filium.
但上帝并没有在这里赐他产业，他甚至没有立足之地。但上帝承诺将赐予他和子孙田产，尽管那时他尚无子嗣。
6 Locutus est autem ei Deus: Quia erit semen tuum accola in terra aliena, et servituti eos subiicient, et male tractabunt eos annis quadringentis:
上帝还告诉他，他的后代将在异教徒国家居住，他们将会在那里被奴役、被虐待长达四百年。
7 et gentem cui servierint, iudicabo ego, dixit Dominus. et post haec exibunt, et servient mihi in loco isto.
上帝说：‘我会惩罚那个奴役他们的国家，最终，他们会离开那里，来到这敬拜我。’
8 Et dedit illi testamentum circumcisionis: et sic genuit Isaac, et circumcidit eum die octavo: et Isaac, et Iacob: et Iacob, duodecim Patriarchas.
上帝还赐予他割礼之约。于是亚伯拉罕的儿子以撒在出生后第八天就行了割礼。随后，以撒诞下雅各，雅各是十二位族长的父亲。
9 Et Patriarchae aemulantes, Ioseph vendiderunt in Aegyptum. et erat Deus cum eo:
先人们因为妒忌约瑟，就把他卖到埃及为奴，但上帝与他同在，
10 et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius: et dedit ei gratiam, et sapientiam in conspectu Pharaonis regis Aegypti, et constituit eum praepositum super Aegyptum, et super omnem domum suam.
救他于所有苦难之中，赋予他智慧，让他获得埃及王法老的偏爱。法老立他为主管，管理埃及和法老皇族的事务。
11 Venit autem fames in universam Aegyptum, et Chanaan, et tribulatio magna: et non inveniebant cibos patres nostri.
后来埃及和迦南全境遭遇了一场大饥荒，先人没有办法获得食物。
12 Cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto: misit patres nostros primum:
雅各听说埃及有粮食，于是派我们的祖先去，这也是他们的第一次造访。
13 et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis, et manifestatum est Pharaoni genus eius.
在第二次造访期间，约瑟向兄弟们表明了自己的身世，法老才了解了约瑟的家世。
14 Mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum, et omnem cognationem suam in animabus septuagintaquinque.
约瑟派人把自己的父亲雅各和所有亲戚接了过来，总计七十五人。
15 Et descendit Iacob in Aegyptum, et defunctus est ipse, et patres nostri.
雅各来到埃及，然后和其他祖先一样，都在埃及去世。
16 Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem.
他们的遗体被运回示剑，埋葬在亚伯拉罕用银子从哈抹之子那里买来的墓地中。
17 Cum autem appropinquaret tempus promissionis, quam confessus erat Deus Abrahae, crevit populus, et multiplicatus est in Aegypto,
此刻已接近上帝对亚伯拉罕承诺的兑现时间，以色列人在埃及的人口越来越多。
18 quoadusque surrexit alius rex in Aegypto, qui non sciebat Ioseph.
这时又一位新郡王开始统治埃及，他并不认识约瑟。
19 Hic circumveniens genus nostrum, afflixit patres nostros ut exponerent infantes suos ne vivificarentur.
他阴谋利用我们的同胞，虐待我们的祖先，逼他们拋弃自己的孩子，任由孩子死去。
20 Eodem tempore natus est Moyses et fuit gratus Deo, qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui.
就在那时候，摩西降生了。他生来俊美，在父亲家中被照顾了三个月。
21 Exposito autem illo, sustulit eum filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium.
他被拋弃后，法老女儿把他捡了回去，当作儿子抚养。
22 Et eruditus est Moyses omni sapientia Aegyptiorum, et erat potens in verbis, et in operibus suis.
摩西接受了埃及人所有知识领域的教育，是一位强有力的演讲者和领袖。
23 Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor eius ut visitaret fratres suos filios Israel.
但到了四十岁那年，他决定去造访自己的同胞以色列人。
24 Et cum vidisset quendam iniuriam patientem, vindicavit illum: et fecit ultionem ei, qui iniuriam sustinebat, percusso Aegyptio.
他看到一位同胞受到虐待，就跑过去为同胞伸张正义，打死了那个欺负人的埃及人。
25 Existimabat autem intelligere fratres, quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis: at illi non intellexerunt.
摩西以为，他的以色列同胞们知道上帝将通过他拯救他们，但此时他们对此一无所知。
26 Sequenti vero die apparuit illis litigantibus: et reconciliabat eos in pace, dicens: Viri, fratres estis, ut quid nocetis alterutrum?
第二天他来到这里时，看到两个以色列人在打架，便试图调和两人的争斗：‘嘿，你们是兄弟，为什么要攻击彼此呢？’
27 Qui autem iniuriam faciebat proximo, repulit eum, dicens: Quis te constituit principem, et iudicem super nos?
但那挑起事端的男人把他推开，质问到：‘谁让你管我们的？怎么你成了我们的法官了？
28 numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri Aegyptium?
难道你想像昨天杀那个埃及人一样，杀了我吗？’
29 Fugit autem Moyses in verbo isto: et factus est advena in terra Madian, ubi generavit filios duos.
听到这番话，摩西离开了此地，以流亡者的身份来到米甸地，在那里有两个儿子。
30 Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis Sina Angelus in igne flammae rubi.
四十年后在西奈山的荒野中，一位天使在燃烧的荆棘丛中向摩西显现。
31 Moyses autem videns, admiratus est visum. et accedente illo ut consideraret, facta est ad eum vox Domini, dicens:
摩西见此非常惊讶，跑上前去想要仔细端详，这时就有主的声音说：
32 Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Iacob. Tremefactus autem Moyses, non audebat considerare.
‘我是你祖先的上帝，就是亚伯拉罕、以撒、雅各的上帝。’摩西吓得战战兢兢，不敢抬头。
33 Dixit autem illi Dominus: Solve calceamentum pedum tuorum: locus enim in quo stas, terra sancta est.
主对他说：‘脱掉你的鞋，因为你站在圣地。
34 Videns vidi afflictionem populi mei, qui est in Aegypto, et gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni, et mittam te in Aegyptum.
我亲眼看到我的子民在埃及所受的痛苦，听到他们的悲鸣，现在我要到人间拯救他们。现在过来，我要派你到埃及去。’
35 Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes: Quis te constituit principem et iudicem? hunc Deus principem et redemptorem misit, cum manu Angeli, qui apparuit illi in rubo.
就是这位摩西，当他们说：‘谁让你成为审判我们的领袖？’并因此而排斥他，上帝派天使在荆棘中向他显现，指定他成为领袖和救赎者。
36 Hic eduxit illos faciens prodigia, et signa in terra Aegypti, et in rubro mari, et in deserto annis quadraginta.
摩西在埃及和红海显化神迹后，便带领以色列人离开埃及，在随后的四十年中，又在荒野中继续显化神迹。
37 Hic est Moyses, qui dixit filiis Israel: Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam meipsum audietis.
就是这位摩西，对以色列人承诺‘上帝要从你们中间选择一名像我这样的先知。’
38 Hic est, qui fuit in Ecclesia in solitudine cum Angelo, qui loquebatur ei in monte Sina, et cum patribus nostris: qui accepit verba vitae dare nobis.
当摩西和上帝召集的民众来到荒野中后，天使在西奈山上与他对话。就是在那里，他和祖先们一起亲自接受了上帝传递给我们的鲜活之语。
39 Cui noluerunt obedire patres nostri: sed repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum,
就是这位摩西，我们的祖先不先信他，而是拒绝他，打算返回埃及。
40 dicentes ad Aaron: Fac nobis deos, qui praecedant nos: Moysi enim huic, qui eduxit nos de terra Aegypti, nescimus quid factum sit ei.
于是他们对亚伦说：‘为我们制作上帝的神像，因为我们不知道把我们从埃及领出来的摩西，到底发生了什么。’
41 Et vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt hostiam simulachro, et laetabantur in operibus manuum suarum.
然后他们制作了一个牛犊样子的神像，向其献祭，还因为自己做出来的东西而大肆庆祝！
42 Convertit autem Deus, et tradidit eos servire militiae caeli, sicut scriptum est in Libro Prophetarum: Numquid victimas, aut hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto, domus Israel?
于是上帝放弃了他们，任凭他们膜拜星辰，正如先知所写：‘以色列人啊，你们在荒野四十年中，可曾将祭牲和祭物献给我？
43 Et suscepistis tabernaculum Moloch, et sidus Dei vestri Rempham, figuras, quas fecistis, adorare eas. Et transferam vos in Babylonem.
没有，你们抬着摩洛的帐篷，还有理番之神的星星图像，你们把它们做出来然后膜拜它们。所以我要把你们放逐到巴比伦的另一边。’
44 Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut disposuit illis Deus, loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam, quam viderat.
我们的祖先在沙漠中有见证的帐幕。上帝谈话向摩西指示，如何按照上帝的计划行事。
45 Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem Gentium, quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus David,
后来，我们的祖先与约书亚一起占领了这片土地，把帐幕也带到这里。在他们之前，上帝已将这片土地中的异教徒赶走。他们在这里一直居住到大卫的时代。
46 qui invenit gratiam ante Deum, et petiit ut inveniret tabernaculum Deo Iacob.
大卫蒙受上帝的恩宠，请求为雅各的上帝找个居所。
47 Salomon autem aedificavit illi domum.
但为他修建神庙的却是所罗门。
48 Sed non excelsus in manufactis habitat, sicut per Prophetam dicit:
但事实上，至高之神并没有住在我们为其建造的神庙中，正如先知说：
49 Caelum mihi sedes est: terra autem scabellum pedum meorum. Quam domum aedificabitis mihi, dicit Dominus? aut quis locus requietionis meae est?
‘主说：天是我的宝座，地是我的脚凳，你们又能为我建造怎样的居所呢？你为我造出的床，怎能让我安寝？
50 Nonne manus mea fecit haec omnia?
这一切不都是出自我手吗？’
51 Dura cervice, et incircumcisis cordibus, et auribus, vos semper Spiritui sancto resistitis, sicut Patres vestri, ita et vos.
你们这些心肠冰冷的傲慢之人呐！你们从不聆听！你们总是抗拒圣灵！你们的行为就和你们的祖先一模一样！
52 Quem Prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui praenunciabant de adventu Iusti, cuius vos nunc proditores, et homicidae fuistis:
哪位先知没有遭受你们祖先的迫害？先知预先告知那真正善良正义之人即将到来，于是就被杀害。现在，那善良正义之人又被你们背叛和谋杀。
53 qui accepistis legem in dispositione Angelorum, et non custodistis.
你们接受了由天使传达的律法，却不遵守。”
54 Audientes autem haec dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum.
公议会的成员听闻此言，恼怒异常，咬牙切齿地向司提芬咆哮。
55 Cum autem esset plenus Spiritu sancto, intendens in caelum, vidit gloriam Dei, et Iesum stantem a dextris virtutis Dei.
但司提芬身体中充满圣灵，他目不转睛地望着天，看见上帝的荣耀，看见耶稣站在上帝的右边。
56 Et ait: Ecce video caelos apertos, et filium hominis stantem a dextris Dei.
他说：“看呐！我看见天已开启，人子站在上帝的右边。”
57 Exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas, et impetum fecerunt unanimiter in eum.
但众人却捂住了耳朵，大声喊叫着向他冲过去，
58 Et eiicientes eum extra civitatem lapidabant: et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adolescentis, qui vocabatur Saulus.
把他推出城外，用石头打他。那些谴责他的人把自己的衣服放在一个名叫扫罗的青年人脚前。
59 Et lapidabant Stephanum invocantem, et dicentem: Domine Iesu suscipe spiritum meum.
司提芬在被他们用石头攻击时祈祷：“主耶稣啊，求你接收我的灵魂！”
60 Positis autem genibus, clamavit voce magna, dicens: Domine ne statuas illis hoc peccatum. Et cum hoc dixisset, obdormivit in Domino.
然后跪下来大喊：“主啊，不要因这罪而惩罚他们！”说罢，他就死去了。
