Actuum Apostolorum 7
1 Dixit autem princeps sacerdotum: Si haec ita se haberent?
Gobele salasu hina dunu da Sidibenema adole ba: i, “Amo da dafawanela: ?”
2 Qui ait: Viri fratres, et patres audite: Deus gloriae apparuit patri nostro Abrahae cum esset in Mesopotamia, prius quam moraretur in Charan.
Sidibene da bu adole i, “Na fi dunu amola ada huluane nabima! Ninia aowalalia aowa A: ibalaha: me da Ha: ila: ne sogega fila asi. Be hidadea, Hadigidafa Gode da Mesoubouda: imia sogega ema misi.
3 et dixit ad illum: Exi de terra tua, et de cognatione tua, et veni in terram, quam monstravero tibi.
Gode da ema amane sia: i, `Dia fidafa amola dia soge yolesili, na olelemu sogega masa.
4 Tunc exiit de terra Chaldaeorum, et habitavit in Charan. Et inde, postquam mortuus est pater eius, transtulit illum in terram istam, in qua nunc vos habitatis.
Amalalu, ea soge yolesili, e da Ha: ila: ne sogega fimusa: asi. A: ibalaha: me ea eda bogoloba, Gode da sia: beba: le, e da mugululi, dilia waha fibi soge amoga misi.
5 Et non dedit illi hereditatem in ea, nec passum pedis: sed repromisit dare illi eam in possessionem, et semini eius post ipsum, cum non haberet filium.
Amo esoga, Gode da amo soge A: ibalaha: mema hame i, E hamedafa i. Be amo soge E da hobea imunusa: sia: i. A: ibalaha: me egaga fi dunu da amo soge lama: ne E sia: i. Amo esoga, Gode da fa: no imunu sia: i amo eso, A:ibalaha: me da mano hamedei esalu.
6 Locutus est autem ei Deus: Quia erit semen tuum accola in terra aliena, et servituti eos subiicient, et male tractabunt eos annis quadringentis:
Gode da A: ibalaha: mema amane sia: i, ‘Digaga fi dunu da soge eno amo ganodini esalumu. Ilia da se dabe iasu udigili hawa: hamosu dunu agoane esalumu. Ilia ouligisu dunu da ilima se bagade imunu. Ilia se nabawane amo soge ode 400 agoanega esalumu.
7 et gentem cui servierint, iudicabo ego, dixit Dominus. et post haec exibunt, et servient mihi in loco isto.
Be Na da ilima se imunu dunu fi, amoma se dabe iasu imunu. Fa: no amo soge ilia fisili asili, dia waha lelebe soge amo ganodini Nama nodone sia: ne gadomu.’
8 Et dedit illi testamentum circumcisionis: et sic genuit Isaac, et circumcidit eum die octavo: et Isaac, et Iacob: et Iacob, duodecim Patriarchas.
Amalalu, amo gousa: su hou hamoi dagoiba: le, dunu huluane dawa: ma: ne, Gode da A: ibalaha: mema ilegele olelei. Amo ilegei da A: ibalaha: me ea fi dunu huluane ilia gadofo damuma: ne, Gode Ea sia: i. Amaiba: le, fa: no A: ibalaha: me ea mano Aisage lalelegele, hi afae aligili, A:ibalaha: me da Aisage ea gadofo damui. Aisage ea mano Ya: igobe lalelegele, hi afae aligili, Aisage da ea gadofo damui. Amalalu, Ya: igobe ea mano lalelegele, hi afadafa aligili, afae afae ili gadofo damui. Ya: igobe ea mano fagoyale gala da ninia aowalali dunu esalu.
9 Et Patriarchae aemulantes, Ioseph vendiderunt in Aegyptum. et erat Deus cum eo:
Be Ya: igobe ea mano ilia eya Yousefe mudale ba: beba: le, e Idibidi soge ganodini se dabe iasu hawa: hamoma: ne, bidi lai dagoi.
10 et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius: et dedit ei gratiam, et sapientiam in conspectu Pharaonis regis Aegypti, et constituit eum praepositum super Aegyptum, et super omnem domum suam.
Be Gode da Yousefe mae yolesili, ea se nabasu hou amo ganodini fidisu. Yousefe da Idibidi hina bagade dunu ema doaga: beba: le, ea ba: su amola bagade dawa: su hou Gode fidibiba: le, Idibidi hina bagade da Yousefe hahawane ba: i. Amaiba: le, e da Yousefe da Idibidi soge, amola hina bagade ea diasu amo ouligima: ne sia: i.
11 Venit autem fames in universam Aegyptum, et Chanaan, et tribulatio magna: et non inveniebant cibos patres nostri.
Amalalu, Idibidi soge amola Ga: ina: ne soge, ha: i bagade doaga: beba: le, dunu huluane se bagade nabi. Ninia aowalali dunu da ha: i manu hamedafa ba: su.
12 Cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto: misit patres nostros primum:
Ya: igobe da ha: i manu Idibidi soge amo ganodini dialebe nababeba: le, e da ea mano ilia ha: i manu bidiga lala masa: ne asunasi.
13 et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis, et manifestatum est Pharaoni genus eius.
Bu Ga: ina: ne soge amoga misini, amalu ilia bu Idibidi sogega asi. Amo esoga, Yousefe da Ya: igobe ea mano ilia eya esala, amo e da ilima olelei. Amalalu, Idibidi ouligisu dunu da Yousefe ea sosogo fi dawa: i dagoi.
14 Mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum, et omnem cognationem suam in animabus septuagintaquinque.
Amalalu, Yousefe da Ya: igobe amola ea fi dunu huluane (dunu huluane da 75), ilia Idibidi sogega fimusa: misa: ne sia: i.
15 Et descendit Iacob in Aegyptum, et defunctus est ipse, et patres nostri.
Ya: igobe amola ea mano huluane, da Idibidi sogega doaga: i. Amo soge ganodini ilia bogoi.
16 Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem.
Ilia da: i hodo huluane ilia Siegeme sogega gaguli asili, uli dogoi musa: A:ibalaha: me da Ha: imo fi ilima muniga bidilai, amo ganodini sali dagoi.
17 Cum autem appropinquaret tempus promissionis, quam confessus erat Deus Abrahae, crevit populus, et multiplicatus est in Aegypto,
Asili, Gode Ea musa: A:ibalaha: mema ilegei eso da gadenenewane doaga: loba, ninia aowalalia Idibidi soge ganodini ilia idi da bagade heda: i dagoi ba: i.
18 quoadusque surrexit alius rex in Aegypto, qui non sciebat Ioseph.
Hina bagade eno, e Yousefe ea hou hame dawa: su dunu da Idibidi ouligisu hawa: hamosu lai dagoi.
19 Hic circumveniens genus nostrum, afflixit patres nostros ut exponerent infantes suos ne vivificarentur.
E da ninia aowalalima ogogole amola nimi bagadewane hamoi. E da ninia aowalali ilia mano dudubusa bogoma: ne, gadili hadigima: ne sia: i.
20 Eodem tempore natus est Moyses et fuit gratus Deo, qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui.
Amo esoga, Mousese da lalelegei. E da mano dudubusa ida: iwane ba: i. Oubi udiana amoga, ea ame da amo mano diasu ganodini ouligisu.
21 Exposito autem illo, sustulit eum filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium.
Be amo mano ilia da diasu gadili ligisili, Idibidi hina bagade ea uda mano a: fini, Mousese ba: beba: le, ea fofoi. E da Mousese ea manodafa agoane esaloma: ne fofoi.
22 Et eruditus est Moyses omni sapientia Aegyptiorum, et erat potens in verbis, et in operibus suis.
Olelesu dunu da olelebeba: le, Mousese da Idibidi dunu ilia bagade dawa: su hou huluane lalegagui dagoi. E da bagade dawa: su amola gasa bagade hawa: hamosu dunu agoane asigilai.
23 Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor eius ut visitaret fratres suos filios Israel.
Mousese da lalelegele, ode 40 esalu, e da ea Isala: ili fidafa dunu ilia hou ba: musa: asi.
24 Et cum vidisset quendam iniuriam patientem, vindicavit illum: et fecit ultionem ei, qui iniuriam sustinebat, percusso Aegyptio.
E da Idibidi dunu afae Isala: ili dunu afae bagadewane fananebe ba: i. Mousese da dabe imunusa: dawa: beba: le, Idibidi dunu medole legei.
25 Existimabat autem intelligere fratres, quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis: at illi non intellexerunt.
(Gode da Mousese ea loboga Isala: ili dunu ilia se dabe iasu diasu logo doasimu amo Mousese da dawa: i galu. Amola Isala: ili dunu da amo hou asigiwane dawa: mu, e da dawa: i galu. Be ilia da hame dawa: i.)
26 Sequenti vero die apparuit illis litigantibus: et reconciliabat eos in pace, dicens: Viri, fratres estis, ut quid nocetis alterutrum?
Golale, eso enoga, e da Isala: ili dunu aduna ela gegenanebe ba: i. E da ela olofoma: ne, elama amane sia: i, ‘Alia nabima! Alia da Isala: ili fi dunu. Amaiba: le, abuliba: le gegesala: ?’
27 Qui autem iniuriam faciebat proximo, repulit eum, dicens: Quis te constituit principem, et iudicem super nos?
Be Isala: ili dunu afadafa, e da eno dunuma osa: le heda: musa: dawa: beba: le, ougiliwane Mousese fulifasi. ‘E amane adole ba: i, “Di da ninima ouligisu esalabala? Di da ninima fofada: su dunula: ?
28 numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri Aegyptium?
Di da aya Idibidi dunu medole legei, amo defele dia na medole legema: bela: ?’
29 Fugit autem Moyses in verbo isto: et factus est advena in terra Madian, ubi generavit filios duos.
Amo sia: nababeba: le, Mousese da hobeale, Idibidi soge fisili, Midia: ne sogega fimusa: asi. Amo soge ganodini, ea dunu mano aduna lalelegei.
30 Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis Sina Angelus in igne flammae rubi.
Ode 40 gidigili, dunu hame esalebe hafoga: i soge Sainai Goumi gadenene, Mousese da a: igele dunu, ifa dunumunihadi laluga nenanebe ba: i be hame sui, amo ganodini ba: i.
31 Moyses autem videns, admiratus est visum. et accedente illo ut consideraret, facta est ad eum vox Domini, dicens:
Fofogadigili, noga: le ba: musa: gini gadenene misini, Mousese da Gode Ea sia: nabi, amane,
32 Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Iacob. Tremefactus autem Moyses, non audebat considerare.
“Na da dia aowalalia Gode Esala. Na da A: ibalaha: me, Aisage amola Ya: igobe, ilima Gode Esala.” Mousese da beda: iba: le, yagugui. E da beda: iba: le, ba: mu higa: i galu.
33 Dixit autem illi Dominus: Solve calceamentum pedum tuorum: locus enim in quo stas, terra sancta est.
Hina Gode da ema amane sia: i, “Dia emo salasu fadegama! Dia waha lela sogebi da hadigi soge!
34 Videns vidi afflictionem populi mei, qui est in Aegypto, et gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni, et mittam te in Aegyptum.
Na da Na fidafa ilia se nabasu Idibidi soge ganodini ba: lala. Na da ilia se nabasu dawa: beba: le, ilia se dabe iasu diasu logo doasima: ne doaga: i dagoi. Misa! Na da di Idibidi sogega asunasimu!”
35 Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes: Quis te constituit principem et iudicem? hunc Deus principem et redemptorem misit, cum manu Angeli, qui apparuit illi in rubo.
Isala: ili dunu fi da musa: Mousese higa: i galu. Ilia amane sia: i, `Nowa da di ninima ouligisu amola fofada: su dunu hamobela: ?’ Be Isala: ili fi ilia se dabe iasu diasu logo doasima: ne amola ilima ouligisu hamoma: ne, Gode da Mousese asunasi dagoi. A: igele amo da ifa dunumuni laluga nenanebe amo ganodini ba: i, e da Mousese fidisu.
36 Hic eduxit illos faciens prodigia, et signa in terra Aegypti, et in rubro mari, et in deserto annis quadraginta.
Mousese da ea fi ilima bisili asili, Idibidi soge yolesili, musa: hame ba: su gasa bagade hou Idibidi ganodini amola Maga: me Hano Wayabo ganodini, hamosu. Ode 40 amoga ilia da dunu hame esalebe wadela: i soge ganodini ahoanu, amo hou ba: su.
37 Hic est Moyses, qui dixit filiis Israel: Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam meipsum audietis.
Mousese da Isala: ili fi ilima amane sia: i, “Gode da na dilima asunasi amo defele E da Balofede dunu eno, dilia fi dunu, amo dilima asunasimu.”
38 Hic est, qui fuit in Ecclesia in solitudine cum Angelo, qui loquebatur ei in monte Sina, et cum patribus nostris: qui accepit verba vitae dare nobis.
Mousese da Isala: ili dunu ilia gilisisu wadela: i soge amo ganodini esalebe ba: i. E amola ninia aowalali, amola a: igele da Sainai Goumia ema sia: i, ilima gilisi. E da Gode Ea esalalalusu sia: ninima bu olelema: ne, lai dagoi.
39 Cui noluerunt obedire patres nostri: sed repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum,
Be ninia aowalali dunu da Mousese ea sia: hamedafa nabi. Ilia da ema hihini, bu Idibidi sogega sinidigimusa: dawa: i galu.
40 dicentes ad Aaron: Fac nobis deos, qui praecedant nos: Moysi enim huic, qui eduxit nos de terra Aegypti, nescimus quid factum sit ei.
Amaiba: le, ilia da Elanema amane sia: i, ‘Dia ‘gode’ liligi ninima bisili masa: ne hahamoma! Mousese da Idibidi yolesili ninima bisili asi, be e da habila: ? Ninia hame dawa: !’
41 Et vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt hostiam simulachro, et laetabantur in operibus manuum suarum.
Amalalu, ilia ogogosu ‘gode’ loboga hamoi liligi bulamagau gawali agoaila hamone, ilima gobele salasu hou hamoi. Ilia loboga hamoi liligi ilima nodone sia: ma: ne, lolo nabe bagade hamosu.
42 Convertit autem Deus, et tradidit eos servire militiae caeli, sicut scriptum est in Libro Prophetarum: Numquid victimas, aut hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto, domus Israel?
Amaiba: le, Gode da Ea dunu fi fisili asili, ilia gasumuni ilima sia: ne gadoma: ne, Gode da fisi dagoi. Amo hou da balofede buga amo ganodini dedei diala, amane, ‘Isala: ili fi dunu! Dilia ode 40 amoga wadela: i sogega ahoanu, ohe fi bagohame medole, gobele salasu hou hamosu. Be dilia da Nama nodone dawa: ma: ne hame hamoi.
43 Et suscepistis tabernaculum Moloch, et sidus Dei vestri Rempham, figuras, quas fecistis, adorare eas. Et transferam vos in Babylonem.
Be dilia ogogosu ‘gode’ Moulege ea abula diasu amola ogogosu ‘gode’ loboga hamoi liligi ea dio amo Lefa: ne – gasumuni hina dunu - amo aguni asi. Amo ogogosu ‘gode’ liligi dilia loboga hamone, ilima nodone sia: ne gadoi. Amaiba: le, dilia soge fisimusa: , Na da dili Ba: bilone moilai bai bagade baligima: ne, soge enoga masa: a:ne, mugululi sefasimu.’
44 Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut disposuit illis Deus, loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam, quam viderat.
Ninia aowalali da wadela: i hafoga: i sogega ahoanoba, Gode Ea Abula Diasu (Da: bena: gele-amo ganodini Gode Ea Gousa: su Sema Gagili amola Gode Ea Sema igi da: iya dedei dialebe ba: i) aguni asi. Amo abula diasu, Gode Ea Mousesema adoi, amo defele ilia hamoi dagoi.
45 Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem Gentium, quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus David,
Fa: nowane, ninia aowalali da Yosiuama fa: no bobogele, ilia Ga: ina: ne soge huluane lalegagui. Gode da hidadea amo soge fi huluane sefasi. Amo esoga, ilia da Da: bena: gele Abula Diasu aguni asi. Da: bena: gele Diasu da Isala: ili soge amo ganodini dialu, Da: ibidi ea eso doaga: i.
46 qui invenit gratiam ante Deum, et petiit ut inveniret tabernaculum Deo Iacob.
Gode da Da: ibidima hahawane galu. Da: ibidi da Ya: igobe ea Godedafa amo da diasu ganodini esaloma: ne, diasu gagumusa: Godema adole ba: i.
47 Salomon autem aedificavit illi domum.
Be Soloumane hifawane da Gode Ea diasu gagui dagoi.
48 Sed non excelsus in manufactis habitat, sicut per Prophetam dicit:
Be Gode Gadodafa da diasu amo dunu ea loboga hamoi liligi, amo ganodini hame esala. Balofede dunu ea sia: agoane dedei diala: ,
49 Caelum mihi sedes est: terra autem scabellum pedum meorum. Quam domum aedificabitis mihi, dicit Dominus? aut quis locus requietionis meae est?
`Hina Gode da amane sia: sa, Na fisu da Hebene, Na emo ligisisu da osobo bagade. Na ganodini esaloma: ne adi diasu gaguma: bela: ? Na da adi sogebi amoga esaloma: bela: ?
50 Nonne manus mea fecit haec omnia?
Amo liligi huluane Nisu Na hamoi, amo dilia hame dawa: bela: ?’”
51 Dura cervice, et incircumcisis cordibus, et auribus, vos semper Spiritui sancto resistitis, sicut Patres vestri, ita et vos.
Sidibene bu amane sia: i, ‘Dilia dogo da igi agoane hamoi. Dilia dogo da Gode Ea hou hamedafa dawa: Gode Ea sia: hamedafa naba. Dilia da dilia aowalalia hou defele lalegagui dagoi. Eso huluane dilia Gode Ea A: silibu Hadigidafa Gala Ema gegenana.
52 Quem Prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui praenunciabant de adventu Iusti, cuius vos nunc proditores, et homicidae fuistis:
Dilia aowalali da balofede dunu huluanedafa ilima se bagade iasu. Amo dunu da musa: Gode Ea Ida: iwane Hawa: Hamosu Dunu da misunu sia: i, be dilia amo huluane medole legei dagoi. Amola wali, amo misi Dunu Yesu Gelesu dilia hohonone, medole legei dagoi.
53 qui accepistis legem in dispositione Angelorum, et non custodistis.
Gode Ea Sema huluane, a:igele ilia da ninima i liligi, dilia huluane gega naba, be hamedafa hamosa!”
54 Audientes autem haec dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum.
Gasolo dunu da Sidibene ea sia: nababeba: le, ougi bagade ba: i. Ougiba: le, ilia lafi gagamui.
55 Cum autem esset plenus Spiritu sancto, intendens in caelum, vidit gloriam Dei, et Iesum stantem a dextris virtutis Dei.
Be Sidibene, ea dogo Gode Ea A: silibu amoga nabaiba: le, ea si ba: le gadole, Gode Ea hadigi amola Yesu da Gode Ea afodafa amo dafulili lelebe ba: i.
56 Et ait: Ecce video caelos apertos, et filium hominis stantem a dextris Dei.
“Ba: ma!” e sia: i. “Na da Hebene doasili, Dunu Egefe, Gode Ea lobodafadi dafulili lelebe ba: sa!”
57 Exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas, et impetum fecerunt unanimiter in eum.
Gasolo dunu da ha: giwane halasu. Ilia ge ilia da loboga ga: si. Amalalu ilia Sidibenema hehenane, gagulaligili,
58 Et eiicientes eum extra civitatem lapidabant: et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adolescentis, qui vocabatur Saulus.
moilai bai bagade gagoi gadili galadigili, igiga medoi. Ba: su dunu ilia abula fadegale, ayeligi dunu ea dio amo Solo, amo ouligima: ne ema i.
59 Et lapidabant Stephanum invocantem, et dicentem: Domine Iesu suscipe spiritum meum.
Ilia da mae yolesili, Sidibene igiga medolaloba, Sidibene da Hina Yesuma amane wele sia: i, “Hina Yesu Gelesu! Dia na a: silibu lama!”
60 Positis autem genibus, clamavit voce magna, dicens: Domine ne statuas illis hoc peccatum. Et cum hoc dixisset, obdormivit in Domino.
E da muguni bugili, ha: giwane wei, “Hina Gode! Amo ilia wadela: i hou wali hamoi, Dia gogolema: ne olofoma!” Amo sia: nu, e da bogoi.
