Proverbiorum 3

1 Fili mi, ne obliviscaris legis meæ, et præcepta mea cor tuum custodiat:

Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;

2 longitudinem enim dierum, et annos vitæ, et pacem, apponent tibi.

Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.

3 Misericordia et veritas te non deserant; circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:

Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.

4 et invenies gratiam, et disciplinam bonam, coram Deo et hominibus.

Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.

5 Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiæ tuæ.

Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.

6 In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.

Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.

7 Ne sis sapiens apud temetipsum; time Deum, et recede a malo:

Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.

8 sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.

[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.

9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da ei:

Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.

10 et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.

A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.

11 Disciplinam Domini, fili mi, ne abjicias, nec deficias cum ab eo corriperis:

Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.

12 quem enim diligit Dominus, corripit, et quasi pater in filio complacet sibi.

Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.

13 Beatus homo qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia.

Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;

14 Melior est acquisitio ejus negotiatione argenti, et auri primi et purissimi fructus ejus.

Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.

15 Pretiosior est cunctis opibus, et omnia quæ desiderantur huic non valent comparari.

Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.

16 Longitudo dierum in dextera ejus, et in sinistra illius divitiæ et gloria.

Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.

17 Viæ ejus viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ.

Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.

18 Lignum vitæ est his qui apprehenderint eam, et qui tenuerit eam beatus.

Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.

19 Dominus sapientia fundavit terram; stabilivit cælos prudentia.

PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.

20 Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.

Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.

21 Fili mi, ne effluant hæc ab oculis tuis. Custodi legem atque consilium,

Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;

22 et erit vita animæ tuæ, et gratia faucibus tuis.

A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.

23 Tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget.

Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.

24 Si dormieris, non timebis; quiesces, et suavis erit somnus tuus.

Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.

25 Ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.

Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.

26 Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum, ne capiaris.

PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.

27 Noli prohibere benefacere eum qui potest: si vales, et ipse benefac.

Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.

28 Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.

Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.

29 Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.

Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.

30 Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.

Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.

31 Ne æmuleris hominem injustum, nec imiteris vias ejus:

Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.

32 quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio ejus.

Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.

33 Egestas a Domino in domo impii; habitacula autem justorum benedicentur.

Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.

34 Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.

On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.

35 Gloriam sapientes possidebunt; stultorum exaltatio ignominia.

Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.