Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam.
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Et statue cultrum in gutture tuo: si tamen habes in potestate animam tuam.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Ne desideres de cibis ejus, in quo est panis mendacii.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Noli laborare ut diteris, sed prudentiæ tuæ pone modum.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere, quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos ejus:
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 quoniam in similitudinem arioli et conjectoris æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi; et mens ejus non est tecum.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Cibos quos comederas evomes, et perdes pulchros sermones tuos.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 In auribus insipientium ne loquaris, qui despicient doctrinam eloquii tui.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Ne attingas parvulorum terminos, et agrum pupillorum ne introëas:
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 propinquus enim illorum fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, et aures tuæ ad verba scientiæ.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die:
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Audi, fili mi, et esto sapiens, et dirige in via animum tuum.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt:
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Exsultat gaudio pater justi; qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet quæ genuit te.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Præbe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Cui væ? cujus patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 nonne his qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus: ingreditur blande,
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Et dices: Verberaverunt me, sed non dolui; traxerunt me, et ego non sensi. Quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
