Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam:
Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:
2 et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.
3 ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.
4 Noli laborare ut diteris: sed prudentiæ tuæ ponde modum.
Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.
7 quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.
8 Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.
9 In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.
10 Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:
11 Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuæ ad verba scientiæ.
Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.
Tatatia ia e koe ki te rakau, a ka whakaorangia e koe tona wairua i te reinga. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:
16 et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.
19 Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:
21 quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.
24 Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.
25 Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quæ genuit te.
Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.
26 Præbe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.
27 Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.
29 Cui væ? cuius patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?
30 Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.
35 et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.
