Actuum Apostolorum 2
1 Et cum complerentur dies Pentecostes, erant omnes pariter in eodem loco:
Lino mpobwalashika busuba bwa Pentekosite, beshikwiya bonse balabungana pamo mung'anda.
2 et factus est repente de cælo sonus, tamquam advenientis spiritus vehementis, et replevit totam domum ubi erant sedentes.
Popelapo kwilu kwalanyufwika mukokomo ulyeti walukupwe lwangofu ne kwisa kwisula mung'anda njobalikubamo.
3 Et apparuerunt illis dispertitæ linguæ tamquam ignis, seditque supra singulos eorum:
Balabona nsakamwenge shamulilo, shalikuboneketi ndemi kashipansana ne kwisa kwikala pali umo ne umo.
4 et repleti sunt omnes Spiritu sancto, et cœperunt loqui variis linguis, prout Spiritus sanctus dabat eloqui illis.
Bonse balesulilwa ne Mushimu Uswepa ne kutatika kwamba mumilaka yapusana pusana, Mushimu ewalikubambisheco.
5 Erant autem in Ierusalem habitantes Iudæi, viri religiosi ex omni natione, quæ sub cælo est.
Lino mu Yelusalemu mwalikuba Bayuda nabambi balikusuna Lesa, balafumina mubishi byonse bya pacishi capanshi.
6 Facta autem hac voce, convenit multitudo, et mente confusa est, quoniam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes.
Mpobalanyumfwa usa mukokomo, bantu bangi balabungana pamo. Bonse balapwilwa mano pakwinga umo ne umo walabanyumfwa bashoma basa kabamba mumulaka wakendi mwine.
7 Stupebant autem omnes, et mirabantur, dicentes: Nonne ecce omnes isti, qui loquuntur, Galilæi sunt,
Balakankamana kwine ne kwambeti, “Sena aba bonse balambanga ntebo ba ku Galileya?
8 et quomodo nos audivimus unusquisque linguam nostram, in qua nati sumus?
Inga cilabeconi kwambeti uliyense pakati petu lanyumfunga kabamba mulaka wakendi mwine?
9 Parthi, et Medi, et Ælamitæ, et qui habitant Mespotamiam, Iudæam, et Cappadociam, Pontum, et Asiam,
Tobambi twafuma ku Apati ne ku Midiya ne ku Elamu ne ku Mesopotamiya ne ku Yudeya ne ku Kapadokiya ne ku Ponto ne ku Asiya,
10 Phrygiam, et Pamphyliam, Ægyptum, et partes Libyæ, quæ est circa Cyrenen, et advenæ Romani,
ne ku Filigiya ne ku Pamfiliya ne ku Injipito ne kubimpansha bya Libya pepi ne ku Kulene. Tobambi tobensu tulafumini ku Loma.
11 Iudæi quoque, et Proselyti, Cretes, et Arabes: audivimus eos loquentes nostris linguis magnalia Dei.
Nabambi ni Bayuda ne bantu nabambi basumina ciyisho ca Ciyuda. Tobambi toba ku Kelete ne baku Alabu. Nomba twense tulabanyumfunga kabamba mumilaka yetu ncito sha ngofu sha Lesa!”
12 Stupebant autem omnes, et mirabantur ad invicem dicentes: Quidnam vult hoc esse?
Bonse balakankamana ne kupwilwa mano, balatatika kwipushana umo ne munendi, “Inga nicani ici?”
13 Alii autem irridentes dicebant: Quia musto pleni sunt isti.
Nomba nabambi balatatikowa kuseka ne kwambeti, “Balakolewa waini.”
14 Stans autem Petrus cum undecim levavit vocem suam, et locutus est eis: Viri Iudæi, et qui habitatis Ierusalem universi, hoc vobis notum sit, et auribus percipite verba mea.
Petulo walemana pamo ne batumwa banendi likumi ne umo, ne kwamba maswi akubilikisha, “Amwe Bayuda, pamo ne njamwe mwekala mu Yelusalemu muno, kamukutikani kayi munyumfwishishe maswi akame.
15 Non enim, sicut vos æstimatis, hi ebrii sunt, cum sit hora diei tertia:
Aba bantu nkabakolewa waini mbuli ncomulabayeyelenga, cino cindi cicili muma 9 koloko mumenemene.
16 sed hoc est, quod dictum est per prophetam Ioel:
Ici encalamba mushinshimi Yoweli, kwambeti,
17 Et erit in novissimis diebus (dicit Dominus) effundam de Spiritu meo super omnem carnem: et prophetabunt filii vestri, et filiæ vestræ, et iuvenes vestri visiones videbunt, et seniores vestri somnia somniabunt.
“Lesa lambangeti, Mu masuba akupwililisha ninketile Mushimu wakame mubantu bonse, bana benu batuloba ne batukashi, Nibakakambaukenga shanjame. Misepela nibakabonenga bintu byakame mucimbonimboni, Bamacekulu nibakalotenga maloto.
18 Et quidem super servos meos, et super ancillas meas in diebus illis effundam de Spiritu meo, et prophetabunt:
Cakubinga mumasuba opelawo ninketile Mushimu wakame mubasha bakame batuloba ne batukashi, Nibakakambaukenga shanjame.
19 et dabo prodigia in cælo sursum, et signa in terra deorsum, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi:
Ninkense bikankamanisha mwilu, pano pacishi capanshi nipakabe bingashilo ibi, milopa, mulilo ne bwishi bwatikama.
20 Sol convertetur in tenebras, et luna in sanguinem, antequam veniat dies Domini magnus et manifestus.
Lisuba nilikashipe mbii mbuli mushinshe ne mwenshi nukafubele pyuu, mbuli milopa, kabutana bushika busuba bunene buyosha bwakame Ndekali Mwami.
21 Et erit: omnis, quicumque invocaverit nomen Domini, salvus erit.
Popelapo uliyenseti akakuwe Mwami kwambeti amunyamfwe nakapuluke.”
22 Viri Israelitæ, audite verba hæc: Iesum Nazarenum, virum approbatum a Deo in vobis, virtutibus, et prodigiis, et signis, quæ fecit Deus per illum in medio vestri, sicut et vos scitis:
Petulo walapitilisha kwambeti, “Amwe Baislayeli, kamunyumfwani maswi awa, alambanga sha Yesu waku Nazaleti. Lesa walashomesha kwambeti walamutuma kuli njamwe pakwinsa bishomesho byangofu ne bishikukankamanisha, kayi ne bingashilo. Mucinshico, pakwinga byalenshika pakati penu.
23 hunc definito consilio, et præscientia Dei traditum, per manus iniquorum affligentes interemistis:
Lesa walikuba wabibambilalimo kwambeti, Yesu nakayabwe kuli njamwe ne kumushina pakumutwala mumakasa abantu baipa abo balamupopa palusanda.
24 quem Deus suscitavit, solutis doloribus inferni, iuxta quod impossibile erat teneri illum ab eo. (questioned)
Nomba Lesa walamusungulula kubishikubaba bya lufu ne kumupundusha kubafu, pakwinga calikuba capatali kwambeti lufu lumukome.”
25 David enim dicit in eum: Providebam Dominum in conspectu meo semper: quoniam a dextris est mihi ne commovear:
Dafeti pakwamba sha endiye walambeti, “Ndalikubona Mwami Lesa pamenso pakame cindi conse, Pakwinga uli kucikasa cakame calulyo kwambeti kantatenkana.
26 Propter hoc lætatum est cor meum, et exultavit lingua mea, insuper et caro mea requiescet in spe:
Ecebo cakendi moyo wakame walakondwa, kayi ndalikwamba mwakusangalala. Cakubinga nawo mubili wakame nukapumwine mukupembelela,
27 Quoniam non derelinques animam meam in inferno, nec dabis Sanctum tuum videre corruptionem. (Hadēs g86)
Pakwinga nteti mukanshiye mumanda, nambi kulekelesha musebenshi wenu washomeka kubola, (Hadēs g86)
28 Notas mihi fecisti vias vitæ: et replebis me iucunditate cum facie tua.
Mulandeshe nshila sha kubuyumi, kayi kuba ne njamwe nikukankondweleshe kwine.”
29 Viri fratres, liceat audenter dicere ad vos de patriarcha David quoniam defunctus est, et sepultus: et sepulchrum eius est apud nos usque in hodiernum diem.
Kayi Petulo walapitilisha kwamba, “Mobanse bame ndamwambilishingeti, ‘cikokwe wetu Dafeti walafwa, ne manda ngwalabikwamo mpwacili pano nelelo.’
30 Propheta igitur cum esset, et sciret quia iureiurando iurasset illi Deus de fructu lumbi eius sedere super sedem eius:
Kacili muyumi, walikuba mushinshimi, kayi walikwinshiba Lesa ncalamulaya pakulumbileti, umo wabashikululwa bakendi nakabe Mwami mbuli Dafeti.”
31 providens locutus est de resurrectione Christi, quia neque derelictus est in inferno, neque caro eius vidit corruptionem. (Hadēs g86)
Anu Dafeti walabonenalimo sha kupunduka kubafu kwa Klistu kwambeti “Nteti nkamushiye mu manda, kayi ne mubili wakendi uliya kubolapo sobwe!” (Hadēs g86)
32 Hunc Iesum resuscitavit Deus, cuius omnes nos testes sumus.
Twense pano tobakamboni bamakani awa, akwambeti Lesa walapundusha Yesuyu kubafu.
33 Dextera igitur Dei exaltatus, et promissione Spiritus sancti accepta a Patre, effudit hunc, quem vos videtis, et auditis.
Walasumpulwa ne kuya kwikala kucikasa ca kululyo ca Lesa ne kutambula Mushimu Uswepa, uwo Lesa Baishi ngobalamulaya. Ibi mbyomulabononga ne kunyumfwa ecipo ncalatutumini.
34 Non enim David ascendit in cælum: dixit autem ipse: Dixit Dominus Domino meo, sede a dextris meis
Dafeti uliya kuya kwilu sobwe, nsombi nendi ewalambeti, “Mwami Lesa, walambila Mwami wakame kwambeti, Ikala kucikasa cakame cakululyo,
35 donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
mpaka nkasandule balwani bakobe bakabe cakulyatapo myendo yakobe.”
36 Certissime sciat ergo omnis domus Israel, quia et Dominum eum, et Christum fecit Deus, hunc Iesum, quem vos crucifixistis.
Kayi Petulo walapitilisha kwambeti, “Bonse Baislayeli mwinshibe lino kwambeti, Yesu usa ngomwalapopa palusanda, Lesa walamusala kuba Mwami ne Klistu.”
37 His autem auditis, compuncti sunt corde, et dixerunt ad Petrum, et ad reliquos Apostolos: Quid faciemus, viri fratres?
Lino basa bantu mpobalanyumfweco, balayaswa kumoyo. Balamwipusha Petulo ne batumwa banendi, “Mobanse bame nicani ncotitwinse afwe?”
38 Petrus vero ad illos: Pœnitentiam (inquit) agite, et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum: et accipietis donum Spiritus sancti.
Petulo walabambileti, “Shiyani bwipishi, umo ne umo abatishiwe mu Lina lya Yesu Klistu. Mwenseco bwipishi bwenu nibulekelelwe, kayi nimutambule Mushimu Uswepa, cipo ca Lesa.
39 Vobis enim est repromissio, et filiis vestris, et omnibus, qui longe sunt, quoscumque advocaverit Dominus Deus noster.
Lesa walalailisha amwe, bana benu ne bantu bonse bekala kutali, abo Mwami Lesa wetu mbweshakakuwe.”
40 Aliis etiam verbis plurimis testificatus est, et exhortabatur eos, dicens: Salvamini a generatione ista prava.
Petulo walamba maswi angi, ne kubacenjesheti, “Lipulusheni mobene ku cisubulo ceti cise pa bantu baipa aba.”
41 Qui ergo receperunt sermonem eius, baptizati sunt: et appositæ sunt in die illa animæ circiter tria millia.
Popelapo bantu balatambula maswi akendi balabatishiwa. Pabusuba bopelobo bantu myanda makumi atatu balaba kulubasu lwa beshikwiya.
42 Erant autem perseverantes in doctrina Apostolorum, et communicatione fractionis panis, et orationibus.
Bantu abo balikuyandishisha kwiya ku batumwa. Balikubangana pamo lyonse kayi balikulyela pamo shinkwa kayi ne kupaila pamo.
43 Fiebat autem omni animæ timor: multa quoque prodigia, et signa per Apostolos in Ierusalem fiebant, et metus erat magnus in universis.
Bantu balaba ne buyowa pakubona bishikunkamanisha ne bingashilo bingi Lesa mbyalikwinsa kupitila batumwa.
44 Omnes etiam, qui credebant, erant pariter, et habebant omnia communia.
Abo bonse balikuba bashoma muli Yesu balikuba bekatana pamo ne kuyabana bintu byabo.
45 Possessiones et substantias vendebant, et dividebant illa omnibus, prout cuique opus erat.
Balikulisha mabala abo ne bintu byabo, kayi ne kuyabanya kuli umo ne umo kwelana ne kubulilwa kwakendi.
46 Quotidie quoque perdurantes unanimiter in templo, et frangentes circa domos panem, sumebant cibum cum exultatione, et simplicitate cordis,
Busuba ne busuba balikubungana pamo mulubuwa lwa Ng'anda ya Lesa ne moyo umo, kayi balikukuwa banabo kumanda kwabo kuya kulyela pamo. Balikulya cakulya mwakukondwa, ne myoyo yasunguluka,
47 collaudantes Deum, et habentes gratiam ad omnem plebem. Dominus autem augebat qui salvi fierent quotidie in idipsum.
kabatembaula Lesa, kayi bantu bonse balikulesha kwina moyo kulyendibo. Busuba ne busuba, Lesa walikuyungisha cibelengelo ca bantu balikutambula lupulusho.
