Proverbiorum 24
1 Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
Ko kirañe’o o lo-tserekeo, ko mañiry ho mpiam’ iareo.
2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
Fa mikitroke hapiaroteñe ty ron-doha’iareo, vaho mivolan-tsiroe-tafatoe o soñi’eo.
3 Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.
Hihitse ty mahafonitse anjomba, vaho hilàla ty añorizañe aze;
4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
Fahafohinañe ty mahapea o efe’eo amy ze hene vara soa naho mahafale.
5 Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
Maozatse t’indaty mahihitse, manovon-kafatrarañe ty mahilala;
6 Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
amy te fiaoloañe mahihitse ty ifanehafa’o amo ali’oo, vaho minday fandrebahañe ty hamarom-piaolo.
7 Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
Loho ambone’ i seretsey ty hihitse; ie tsy manoka-palie an-dalam-bey eo.
8 Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
Hatao mpikitro-draha ty mikilily hanao raty.
9 Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
Hakeo ty mikitro-kagegeañe, vaho tiva am’ondatio ty mpañinje.
10 Si desperaveris lassus in die angustiæ: imminuetur fortitudo tua.
Vata’e tsy an-kaozaran-drehe t’ie mitoirañe añ’andron-kaemberañe.
11 Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
Hahao o kozozotem- bam-pandentañe mb’eoo, ie midaliendalieñe mb’am-panjamanañe mb’eo, Ehe, kalaño!
12 Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
Aa naho manao ty hoe rehe, Inao! tsy napota’ay ‘nio!— Tsy mahatsikarake zay hao i Mpandanja arofoy? tsy arofoana’ i Mpañambem-piai’oy hao? Tsy havaha’e am’ondatio hao o sata’eo?
13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
O anako, mihinana tantele, amy te soa, eka, mamy an-dañilañy ao ty tantele boak’ am-papi’ey.
14 Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
Maharendreha te zay ty hihitse ami’ty fiai’o; ie trea’o le ho tendrek’ ama’o ty ho avi’o, vaho tsy haitoañe ty fisalalà’o.
15 Ne insidieris, et quæras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
Ko vandroñe’o, ty tsereheñe tia, ty anjomba’ i vañoñey; ko joie’o ty akiba imoneña’e;
16 Septies enim cadet iustus, et resurget: impii autem corruent in malum.
fa mikorovoke im-pito ty vantañe, le mbe mitroatse avao; fe mivembeñe añ’andron-kankàñe o lo-tserekeo.
17 Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
Ko irebeha’o ty fihotraha’ o rafelahi’oo, vaho ko ado’o hifalea’ ty tro’o i fitsikapia’ey.
18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
fa ho vazoho’ Iehovà naho ho alihe’e vaho havì’e tsy ho ama’e i haviñera’ey.
19 Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:
Ko angovita’o o tsivokatseo, le ko itsikiriha’o o lo-tserekeo;
20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
fa tsy aman-ko tamae’e ty tsereheñe; le hakipe ty failo’ i borololoy.
21 Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
O anake, mañeveña am’ Iehovà naho amy mpanjakay, le ko mitraok’ amo mpiolao,
22 quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
fa hivovoa’ ty feh’ ohatse, vaho ia ty hahafohiñe ty fifetsaham-piantoañe hanoe’ i roroey?
23 Hæc quoque sapientibus: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
Manoly o tsara retoañe ka o mahihitseo: Tsy mete an-jaka ao ty firihiañe.
24 Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
Ze manao ty hoe amo aman-kakeoo: ‘Vantan-drehe,’ ro honjira’ i màroy; vaho ho heje’ o fifeheañeo;
25 Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
fe ho ehake o mahafañendakeo vaho ho soa tata.
26 Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
Orofeñe o fivimby mahatoiñe an-kahiti’eo.
27 Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: ut postea ædifices domum tuam.
Henefo heike ty fitromaha’o alafe’e ao naho halahalao o tete’oo, vaho ranjio amy zao ty akiba’o.
28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
Ko sesehe’o, tsy amam-poto’e t’indaty; vaho ko mamañahy am-pivimby.
29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
Ko manao ty hoe: Hanoako hambañe amy nanoa’e ahikoy; sindre havahako ty amy sata’ey.
30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
Niozàko ty tete’ i tembo, niariako ty tanem-balobo’ i seretse;
31 et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem eius spinæ, et maceria lapidum destructa erat.
hehe t’ie nioboñobom-patike; nilafihan-kisatse i taney, vaho narobake ty kijolim-bato’e.
32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
Ie nitreako le naereñereko, nenteako vaho nitendrek’ anatse.
33 Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
Firotse kede, mandre betebeteke, mañohom-pitañe hiroro,
34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
le hikovovoke mb’ama’o ty hararahañe, vaho hoe lahin-defoñe ty hapoia’o.
