Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam:
Sɛ wo ne ɔhene bi to nsa didi a, hwɛ nea esi wʼanim no yiye,
2 et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
Sɛ woyɛ adidibrada a, hyɛ wo ho so.
3 ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
Nni nʼaduan akɔnnɔ akɔnnɔ no akyi, efisɛ saa aduan no daadaa nnipa.
4 Noli laborare ut diteris: sed prudentiæ tuæ pone modum.
Mmiri wo mogya ani mpɛ sika; hu nyansa na tɔ wo bo ase.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
Wʼani bɔɔ sika so ara pɛ, na atu ayera, ampa ara ebefuw ntaban na atu akɔ wim sɛ ɔkɔre.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
Nni obi a ɔyɛ pɛpɛe aduan, nni nʼakɔnnɔ aduan akyi;
7 quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
efisɛ ɔyɛ obi a bere biara osusuw sika ho. Ɔka se, “Didi na nom,” nanso ɛnyɛ ne koma mu.
8 Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
Kakra a woadi no wobɛfe, na ɛno nti wo nkamfo so remma mfaso.
9 In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
Nkasa nkyerɛ ɔkwasea, efisɛ ɔremfa nyansa a ɛwɔ wo kasa mu no.
10 Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
Ntutu tete abo a wɔde ato hye ngu, na ntra ɔhye nkɔ ayisaa mfuw mu,
11 Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
efisɛ wɔn Gyefo yɛ den, na obedi wɔn asɛm ama wɔn.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuæ ad verba scientiæ.
Ma wo koma mmra nkyerɛkyerɛ so, na wɛn wʼaso tie nimdeɛ.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Ntwentwɛn abofra nteɛso so; sɛ wode abaa teɛ no a, ɔrenwu.
Fa abaa twe nʼaso na gye ne kra fi owu mu. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Me ba, sɛ wo koma hu nyansa a, ɛno de, me koma ani begye;
16 et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
sɛ wʼano ka nea ɛteɛ a me mu ade nyinaa ani begye.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
Mma wʼani mmere abɔnefo, mmom bɔ Awurade suro ho mmɔden bere biara.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
Ampa ara anidaso wɔ hɔ ma wo daakye, na wʼanidaso renyɛ ɔkwa.
19 Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
Me ba, tie, na hu nyansa, ma wo koma mfa ɔkwantrenee so.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
Mfa wo ho mmɔ akɔwensafo anaasɛ wɔn a wɔpɛ nam mmoroso ho,
21 quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
efisɛ, akɔwensafo ne adidibradafo bɛyɛ ahiafo, na anikum fura wɔn ntamagow.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Tie wʼagya a ɔwoo wo no, na sɛ wo na bɔ aberewa a, mmu no animtiaa.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Tɔ nokware na ntɔn da; nya nyansa, ahohyɛso ne nhumu.
24 Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Ɔtreneeni agya wɔ anigye bebree; nea ɔwɔ ɔba nyansafo no ani gye ne ho.
25 Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quæ genuit te.
Ma wʼagya ne wo na ani nnye; ma ɔbea a ɔwoo wo no nnya ahosɛpɛw.
26 Præbe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
Me ba, fa wo koma ma me na ma wʼani nkɔ mʼakwan ho,
27 Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
na oguamanfo yɛ amoa donkudonku ɔyere huhuni yɛ ɔdaadaafo.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Ɔtɛw, twɛn, te sɛ ɔkwanmukafo, na ɔma mmarima mu atorofo dɔɔso.
29 Cui væ? cuius patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
Hena na wɔadome no? Hena na odi awerɛhow? Hena na odi aperepere? Hena na onwiinwii? Hena na ɔwɔ atape nko ara? Hena na mogya ada nʼani so?
30 Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Wɔn a wɔkyɛ nsa ho, na wɔka nsa a wɔafrafra hwɛ.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
Nhwɛ nsa ani kɔkɔɔ no haa, bere a ɛretwa yerɛw yerɛw wɔ kuruwa mu, na ɛkɔ yɔɔ no.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Awiei no, ɛka te sɛ ɔwɔ na ɛwɔ bɔre te sɛ ahurutoa.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
Wʼani behu nneɛma a wunhuu da, na woadwene nneɛma basabasa ho.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
Wobɛtɔ ntintan te sɛ hyɛn mu dwumayɛni a, okura hyɛn dua a, ɛrehinhim mu den, na ehinhim wɔ po so.
35 et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
Na wobɛka se, “Wɔbɔ me, nanso mimpira. Wɔboro me, nanso mente ɔyaw biara. Bere bɛn na menyan akɔpɛ nsa anom bio?”
