Proverbiorum 23
1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam:
Soki ovandi mpo na kolia mesa moko elongo na mokonzi, tala malamu moto oyo azali liboso na yo.
2 et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
Tia mbeli na mongongo na yo soki ozalaka lokoso.
3 ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
Kolula te bilei na ye ya kitoko, pamba te, tango mosusu, ezali na yango bololo.
4 Noli laborare ut diteris: sed prudentiæ tuæ pone modum.
Koboma nzoto te mpo na koluka kozwa bomengo, kotia mayele na yo te kati na yango.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
Tango okobwaka miso na ngambo ya bomengo, ekobunga, pamba te ezalaka na mapapu mpe epumbwaka na likolo makasi lokola mpongo.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
Kolia te bilei ya moto oyo azali kotala yo na miso mabe mpe kolula te bilei na ye ya kitoko,
7 quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
pamba te azalaka ndenge makanisi ya motema na ye ezali. Alobaka: « Lia mpe mela, » kasi motema na ye ezali elongo na yo te.
8 Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
Okosanza eteni oyo oliaki, mpe maloba na yo ya kitoko ekokende pamba.
9 In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
Kolobaka na zoba te, pamba te akotiola bwanya ya maloba na yo.
10 Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
Kozongisa te na sima mondelo ya kala mpe kokota te na bilanga ya bana bitike,
11 Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
pamba te Molobeli na bango azalaka makasi, akozwa makambo na bango na maboko mpo na kotelemela yo.
12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuæ ad verba scientiæ.
Tika ete motema na yo endimaka kotosa mibeko, mpe matoyi na yo eyokaka maloba ya boyebi!
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Kozangisa te kopesa mwana etumbu; soki obeti ye fimbu, akokufa te.
Na kobeta ye fimbu, okokangola molimo na ye na lifelo. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Mwana na ngai, soki motema na yo ezali na bwanya, motema na ngai ekozala na esengo.
16 et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
Solo, bomoto na ngai nyonso ekotonda na esengo, soki bibebu na yo elobi makambo ya sembo.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
Tika ete motema na yo elulaka te bato ya masumu, kasi zalaka tango nyonso na posa makasi ya kotosa Yawe;
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
pamba te suka na yo ekozala solo malamu mpe elikya na yo ekozala ya pamba te.
19 Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
Mwana na ngai, yoka mpe zala na bwanya, batela motema na yo kati na nzela ya sembo.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
Kozala esika moko te na balangwi masanga to na bato ya lokoso,
21 quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
pamba te balangwi masanga mpe bato na lokoso bakomaka babola, mpe bogoyigoyi ekolatisa bango bilamba epasuka.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Yokela tata oyo aboti yo, mpe kotiola mama na yo te ata soki anuni.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Luka bosolo, kasi koteka yango te; sala se bongo na bwanya, na mateya mpe na mayele.
24 Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Tata ya moto ya sembo akozala na esengo mingi, mpe moto oyo abota mwana ya bwanya akosepela kati na ye.
25 Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quæ genuit te.
Tika ete tata na yo mpe mama na yo basepela! Tika ete mama oyo abota yo azala na esengo!
26 Præbe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
Mwana na ngai ya mobali, pesa ngai motema na yo, mpe tika ete miso na yo esepela na nzela na ngai!
27 Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
Pamba te mwasi ya ndumba azali lokola libulu ya monene, mpe mwasi ya mopaya azali lokola libulu ya mozindo.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
Mwasi ya ndumba atelemaka na ekenge lokola moyibi mpe akomisaka mibali bazoba koleka.
29 Cui væ? cuius patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
Mpo na nani: « Ah ngai, mawa! » Mpo na nani: « Eh! » Mpo na nani koswanaswana? Mpo na nani kolelalela? Mpo na nani kowelana ezanga tina? Mpo na nani kotelisa miso?
30 Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Mpo na bato oyo bawumelaka liboso ya masanga ya vino, mpo na bato oyo bamelaka masanga ya makasi.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
Kotalaka te masanga ya vino tango ezali motane, tango ezali kongala kati na kopo mpe kokita na pete na mongongo.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Na suka na yango, ekoswa yo lokola nyoka mpe ekotia yo minu lokola etupa.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
Miso na yo ekomona biloko na ndenge ya kokamwa, mpe motema na yo ekobimisa makambo ya bozoba.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
Boye, okokoma lokola moto oyo alali kati na ebale monene, mpe lokola moto oyo alali na songe ya nzete ya molayi.
35 et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?
Okoloba: « Babeti ngai, kasi nazali koyoka pasi te; babeti ngai fimbu, kasi nazali koyoka eloko te! Tango nini nakolamuka? Nakozongela lisusu komela vino. »
