Proverbiorum 20

1 Luxuriosa res, vinum, et tumultuosa ebrietas: quicumque his delectatur, non erit sapiens.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 Sicut rugitus leonis, ita et terror regis: qui provocat eum, peccat in animam suam.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 Honor est homini, qui separat se a contentionibus: omnes autem stulti miscentur contumeliis.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 Propter frigus piger arare noluit: mendicabit ergo æstate, et non dabitur illi.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri: sed homo sapiens exhauriet illud.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Multi homines misericordes vocantur: virum autem fidelem quis inveniet?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 Iustus, qui ambulat in simplicitate sua, beatos post se filios derelinquet.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 Rex, qui sedet in solio iudicii, dissipat omne malum intuitu suo.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 Quis potest dicere: Mundum est cor meum, purus sum a peccato?

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 Pondus et pondus, mensura et mensura: utrumque abominabile est apud Deum.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 Ex studiis suis intelligitur puer, si munda et recta sint opera eius.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 Aurem audientem, et oculum videntem, Dominus fecit utrumque.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat: aperi oculos tuos, et saturare panibus.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 Malum est, malum est, dicit omnis emptor: et cum recesserit, tunc gloriabitur.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 Est aurum, et multitudo gemmarum: et vas pretiosum labia scientiæ.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 Tolle vestimentum eius, qui fideiussor extitit alieni, et pro extraneis aufer pignus ab eo.

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 Suavis est homini panis mendacii: et postea implebitur os eius calculo.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 Cogitationes consiliis roborantur: et gubernaculis tractanda sunt bella.

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 Ei, qui revelat mysteria, et ambulat fraudulenter, et dilatat labia sua, ne commiscearis.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 Qui maledicit patri suo, et matri, extinguetur lucerna eius in mediis tenebris.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 Hereditas, ad quam festinatur in principio, in novissimo benedictione carebit.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 Ne dicas: Reddam malum: expecta Dominum, et liberabit te.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 Abominatio est apud Dominum pondus et pondus: statera dolosa non est bona.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 A Domino diriguntur gressus viri: quis autem hominum intelligere potest viam suam?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 Ruina est homini devorare sanctos, et post vota retractare.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 Dissipat impios rex sapiens, et incurvat super eos fornicem.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 Lucerna Domini spiraculum hominis, quæ investigat omnia secreta ventris.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Misericordia, et veritas custodiunt regem, et roboratur clementia thronus eius.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 Exultatio iuvenum, fortitudo eorum: et dignitas senum canities.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 Livor vulneris absterget mala: et plagæ in secretioribus ventris.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.