Proverbiorum 19

1 Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.

१ज्याची वाणी कुटिल असून जो मूर्ख आहे त्याच्यापेक्षा जो कोणी गरीब मनुष्य आपल्या सात्विकपणाने चालतो तो उत्तम आहे.

2 Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.

२ज्ञानाशिवाय इच्छा असणे सुद्धा चांगले नाही, आणि जो कोणी उतावळ्या पायांचा आहे तो वाट चुकतो.

3 Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.

३मनुष्याचा मूर्खपणा त्याच्या आयुष्याचा नाश करतो, आणि त्याचे मन परमेश्वराविरूद्ध संतापते.

4 Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.

४संपत्ती खूप मित्रांची भर घालते, पण गरीब मनुष्याचे मित्र त्याच्यापासून वेगळे होतात.

5 Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.

५खोटा साक्षीदार शिक्षा झाल्यावाचून राहणार नाही, आणि जो कोणी लबाड्या करतो तो सुटणार नाही.

6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.

६उदार मनुष्यापासून पुष्कळ लोक मदतीसाठी विचारणा करतात; आणि जो कोणी दान देतो त्याचा प्रत्येकजण मित्र आहे.

7 Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:

७गरीब मनुष्याचे सर्व बंधू त्याचा द्वेष करतात, तर मग त्याचे मित्र त्याच्यापासून किती तरी दूर जाणार! तो बोलत त्यांच्या पाठोपाठ जातो पण ते निघून जातात.

8 qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.

८जो कोणी ज्ञान मिळवतो तो आपल्या जिवावर प्रेम करतो, जो कोणी सुज्ञता सांभाळतो त्यास जे काही चांगले आहे ते मिळेल.

9 Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.

९खोटी साक्ष देणाऱ्याला शिक्षा झाल्यावाचून राहणार नाही, पण जो कोणी लबाड्या करतो त्याचा नाश होईल.

10 Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.

१०मूर्खाला आलिशानपणा शोभत नाही, तसे सरदारांवर राज्य करणे गुलामाला कितीतरी कमी शोभते.

11 Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.

११बुद्धीने मनुष्य रागास मंद होतो, आणि अपराधाकडे दुर्लक्ष करणे त्याची शोभा आहे.

12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.

१२राजाचा राग सिंहाच्या गर्जनेसारखा आहे, पण त्याचा उपकार गवतावर पडलेल्या दहिवरासारखे आहे.

13 Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.

१३मूर्ख मुलगा आपल्या वडिलांना अरिष्टासारखा आहे; आणि भांडखोर पत्नी सतत गळणाऱ्या पाण्याच्या थेंबाप्रमाणे आहे.

14 Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.

१४घर व संपत्ती आईवडीलांकडून आलेले वतन आहे, पण समंजस पत्नी परमेश्वरापासून आहे.

15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.

१५आळशीपणा आपणाला गाढ झोपेत टाकतो, पण ज्याला काम करण्याची इच्छा नाही तो उपाशी जातो.

16 Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.

१६जो कोणी आज्ञा पाळतो तो आपल्या जीवाचे रक्षण करतो, पण जो मनुष्य आपल्या मार्गाविषयी विचार करत नाही तो मरेल.

17 Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.

१७जो कोणी गरीबावर दया करतो तो परमेश्वरास उसने देतो, आणि तो त्याने जे काही केले त्याची परतफेड करील.

18 Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.

१८काही आशा असेल तर आपल्या मुलाला शिक्षा कर, आणि त्याच्या मरणाची तुझ्या जिवाला काळजी वाटू देऊ नको.

19 Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.

१९रागीट मनुष्याला दंड दिला पाहिजे; जर तुम्ही त्यास सोडवले, तर तुम्हास दुसऱ्या वेळेसही सोडवावे लागेल.

20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.

२०सल्ला ऐक आणि शिक्षण स्वीकार, म्हणजे तू आपल्या आयुष्याच्या शेवटी सुज्ञान होशील.

21 Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.

२१मनुष्याच्या मनात बऱ्याच योजना येतात, पण परमेश्वराचे उद्देश स्थिर राहतील.

22 Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.

२२प्रामाणिकपणा ही मनुष्याची इच्छा असते; आणि खोटे बोलणाऱ्यापेक्षा गरीब चांगला.

23 Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.

२३परमेश्वरास आदर द्या तो त्यास पात्र आहे; आणि तो जीवनाकडे नेतो, आणि ज्या कोणाकडे ते आहे तो समाधानी आहे, आणि त्याची संकटांनी हानी होणार नाही.

24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.

२४आळशी आपला हात ताटात घालतो, आणि तो पुन्हा आपल्या तोंडाकडेसुद्धा घेऊन जात नाही.

25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.

२५निंदकाला तडाखा मार म्हणजे भोळा समंजस होईल, बुद्धिमानाला शब्दाचा मारा कर म्हणजे त्यास ज्ञान कळेल.

26 Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.

२६जो कोणी आपल्या पित्याला लुटतो, व आईला हाकलून लावतो, तो मुलगा लाज आणि दोष आणणारा आहे.

27 Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.

२७माझ्या मुला, जर तू सूचना ऐकण्याचे थांबवले तर ज्ञानाच्या वचनापासून भटकशील.

28 Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.

२८भ्रष्ट साक्षीदार न्यायाची थट्टा करतो आणि वाईटाचे मुख अन्याय गिळून टाकते.

29 Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.

२९निंदकासाठी धिक्कार आणि मूर्खाच्या पाठीसाठी फटके तयार आहेत.